New Waqf Bill કોઈ પણ સરકારી મિલકતો વકફની સંપત્તિ નહી ગણાય: નવું વકફ સુધારા બિલ 2025
New Waqf Bill કેન્દ્ર સરકારે લોકસભામાં 2 એપ્રિલ 2025ના રોજ વકફ સુધારા બિલ 2025 રજૂ કર્યું છે, જેના અનુસારે વકફ મિલકતોના સંચાલનમાં સુધારા લાવવામાં આવશે. આ બિલના હેઠળ ઘણા મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો અને નવા નિયમો રજૂ કરવામાં આવ્યા છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય વકફ મિલકતોના વ્યવસ્થાપન અને દેખરેખમાં સંશોધન કરવાનો છે.
સરકારના દાવા અને વિપક્ષનો વિરોધ
કેન્દ્ર સરકારનું કહેવું છે કે આ બિલ લાવવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ એ છે કે વકફ મિલકતોની સંચાલન પદ્ધતિમાં સુધારો થાય, પરંતુ વિપક્ષી સંગઠનો અને કેટલાક મુસ્લિમ નેતાઓ આ બિલનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. તેઓ આ બિલને ‘ગેરબંધારણીય’ ગણાવી રહ્યા છે અને આ દાવો કરી રહ્યા છે કે આ બિલ મસ્જિદો, મદરેસા અને અન્ય વકફ મિલકતોમાં સરકારની દખલંદાજી વધારીને મુસ્લિમ સમુદાયના અધિકારો પર હુમલો કરશે.
https://twitter.com/MeghUpdates/status/1907328768638595280
મુખ્ય સુધારા:
- સરકારી મિલકતને વકફ મિલકત માનવાનો અધિનિયમ
સંશોધન બિલ મુજબ, જો સરકારી મિલકતને વકફ તરીકે ઓળખાવવામાં આવે તો તે વકફ મિલકત માનવામાં નહી આવશે. આ નિર્ણય જિલ્લા કલેક્ટર દ્ધારા કરવામાં આવશે, અને વકફ ટ્રિબ્યુનલ આ નિર્ણય પર પ્રભાવિત નહિ થશે. - વકફ મિલકતો
આ બિલ અનુસાર, અગાઉ જ્યા આ કાર્ય સ્વતંત્ર સર્વે કમિશનર દ્વારા કરવામાં આવતું હતું, હવે આ જવાબદારી જિલ્લા કલેક્ટર પર મૂકવામાં આવી છે. તે દેશમાં વકફ મિલકતોની સ્થિતિને પરખશે અને હવે રજીસ્ટ્રેશન કલેક્ટર ઓફિસમાં કરાવવો પડશે. - વકફ ટ્રિબ્યુનલમાં ફેરફાર
નવા બિલમાં, વકફ ટ્રિબ્યુનલની રચનામાં ફેરફાર કરવાની યોજના છે. હવે, ટ્રિબ્યુનલનો દરજજી વિષયક નિર્ણય હાઇકોર્ટમાં પડકારવાની વ્યવસ્થા આપવામાં આવી છે, જે અગાઉ ન હતી. આથી, વકફ મિલકતોના કેસ વધુ જટિલ અને સમયરહિત બની શકે છે. - સેન્ટ્રલ અને રાજ્ય વકફ બોર્ડમાં ફેરફાર
સેન્ટ્રલ વકફ કાઉન્સિલ અને રાજ્ય વકફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમ સભ્યોનો સમાવેશ કરવાનો પ્રસ્તાવ છે, જેનાથી આ સંસ્થાઓમાં વધારે પ્રતિનિધિત્વ પ્રદાન કરવામાં આવશે.
વિપક્ષી પક્ષો માને છે કે આ સુધારા બિલથી વકફ બોર્ડની સ્વતંત્રતા પર આંચકું પડશે. વિપક્ષ દાવો કરે છે કે આ બિલનો અમલ કરીને સરકાર વકફ મિલકતોના સંચાલનમાં સીધી દખલ કરશે, જેનો ઉપયોગ રાજકીય લાભ મેળવવા માટે થઇ શકે છે.
નિષ્ણાતોના અભિપ્રાય
મુસ્લિમ સંગઠનો અને ધાર્મિક નેતાઓ માને છે કે આ બિલનો અમલ, વકફ બોર્ડની મર્યાદાને લંપટ કરી શકે છે અને લઘુમતિ સમુદાયના ધાર્મિક અને મિલકત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન પણ કરી શકે છે.
સંશોધન બિલ 2025 નું સૌથી મોટું મુદ્દો એ છે કે, જો સરકારી મિલકતને વકફ તરીકે ઓળખાવવામાં આવે તો હવે તેને વકફ મિલકત માનવામાં નહી આવશે, અને આવી મિલકતો પર સંઘ અને રાજ્યો દ્વારા નિયંત્રણ અને દેખરેખ જાળવવાની વાત છે.
