GST વિભાગ દેશભરની 1.25 લાખ કંપનીઓ પર સકંજો કસવા જઈ રહ્યો છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ કંપનીઓએ GST ચોરી માટે નકલી ટેક્સ મુક્તિ (ઇનપુટ ક્રેડિટ ટેક્સ) દાવા કર્યા છે, જેની તપાસ શરૂ કરવામાં આવી છે. જે ડિસેમ્બર સુધી ચાલુ રહેશે.
કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ 1.25 લાખ કંપનીઓ દેશભરની છે. આમાંના મોટા ભાગના નકલી હોઈ શકે છે. આ સિવાય ઘણી સરકારી એજન્સીઓ અને પ્રતિષ્ઠિત કંપનીઓ પણ તેમાં સામેલ છે. કેન્દ્ર અને રાજ્યોના જીએસટી અધિકારીઓ તેમની સામે તપાસ કરી રહ્યા છે. છેતરપિંડીમાં દિલ્હીની એક નકલી કંપનીએ મધ્યપ્રદેશ, બિહાર, છત્તીસગઢ વગેરે રાજ્યોની પાંચ કંપનીઓને સપ્લાય કરી છે.
તપાસનો બીજો તબક્કો
નોંધનીય છે કે સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇનડાયરેક્ટ ટેક્સ એન્ડ કસ્ટમ્સ (CBIC) એ બે મહિનાનું વિશેષ તપાસ અભિયાન શરૂ કર્યું હતું. તે 14 મે અને 14 જુલાઈ વચ્ચે હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ અંતર્ગત 77,200 સંસ્થાઓ અને કંપનીઓની તપાસ કરવામાં આવી હતી. જેમાંથી 20,800 નકલી હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું. બોર્ડના જણાવ્યા અનુસાર, સંસ્થાઓને પહેલા જોખમ તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી. આ પછી, કાર્યક્ષેત્રનો વિસ્તાર કરવામાં આવ્યો અને 1.25 લાખ કંપનીઓની તપાસ કરવામાં આવી. તેમની સામે તપાસનો આ બીજો તબક્કો છે.
આ રીતે છેતરપિંડી કરવામાં આવે છે
ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ હેઠળ, GST કરદાતાને ઉત્પાદનમાં વપરાતા ઇનપુટ્સ (કાચા માલ) પર ચૂકવવામાં આવેલા કર પર મુક્તિ આપવામાં આવે છે. ઘણી કંપનીઓ નકલી બિલ અથવા ઇન્વૉઇસ દ્વારા નકલી ટેક્સ મુક્તિનો દાવો કરે છે. આ માટે, તેઓ વાસ્તવમાં સામાન અને સેવાઓની સપ્લાય કરતા નથી પરંતુ નકલી બિલ સબમિટ કરીને ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટનો દાવો કરે છે. જેના કારણે સરકારની આવકનું નુકસાન થાય છે.
આ રીતે કરચોરી પકડાઈ
સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ પરોક્ષ કર અને કસ્ટમ્સના ડેટા વિશ્લેષણ તેમજ અન્ય વિભાગો પાસેથી મળેલી મહત્વપૂર્ણ માહિતી અને ડેટાના આધારે શંકાસ્પદ કંપનીઓની યાદી તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, આવકવેરા વિભાગની સાથે ઉદ્યોગપતિઓ દ્વારા ફાઇલ કરાયેલ કોર્પોરેટ ટેક્સ રિટર્ન અને GST નોંધણી ડેટા સહિત અન્ય માહિતીનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે.
એક લાખ કરોડની કરચોરી પકડાઈ હતી
નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં રૂ. 1.01 લાખ કરોડથી વધુની GST ચોરી મળી આવી છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ આંકડો લગભગ બમણો છે. નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં DGCIએ 54,000 કરોડ રૂપિયાની કરચોરી શોધી કાઢી હતી. છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં કરચોરીના લગભગ 14,000 કેસ નોંધાયા હતા, જ્યારે એક વર્ષ અગાઉ આ આંકડો 12,574 હતો.
