રોજિંદા કાર્યોને યોગ્ય રીતે કરવા અને શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે વિટામિન્સ અને મિનરલ્સની જરૂર પડે છે. શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે વિટામિન્સ, મિનરલ્સ, પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને સારી ચરબી જરૂરી છે. આનાથી શરીરને ઉર્જા મળે છે અને જરૂરી પોષક તત્વોની ઉણપને પૂરી કરી શકાય છે. આ બધા પોષક તત્વો આપણા શરીરમાં બળતણની જેમ કામ કરે છે. જો કોઈ એક પોષક તત્વોની ઉણપ હોય તો શરીરમાં અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓ ઉભી થઈ શકે છે. વિટામિન બી કોમ્પ્લેક્સ પણ શરીર માટે એટલું જ જરૂરી છે. તેમાં માત્ર વિટામીન B12 જ નહી પરંતુ કુલ 8 પ્રકારના વિટામીન હોય છે. જેમાં વિટામિન B1, વિટામિન B2, વિટામિન B3, વિટામિન B5, વિટામિન B6, વિટામિન B7, વિટામિન B9 અને વિટામિન B12નો સમાવેશ થાય છે. આ તમામ વિટામિન્સ શરીરના વિવિધ ભાગોને સ્વસ્થ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
વિટામિન B1 (થાઇમિન)- વિટામિન B1 શરીરમાં સુગર લેવલને નિયંત્રિત કરે છે. તે ફેટી એસિડ બનાવવા માટે પણ જરૂરી છે. મગજને સ્વસ્થ રાખવામાં અને ન્યુરોટ્રાન્સમીટરને સારી સ્થિતિમાં રાખવામાં પણ મદદ કરે છે. વિટામિન B1 કઠોળ, આખા અનાજ, બદામ અને બીજમાં જોવા મળે છે.
વિટામિન B2 (રિબોફ્લેવિન) – વિટામિન B2 શરીરમાં ઊર્જા વધારવા અને આંખોને સ્વસ્થ રાખવા માટે જરૂરી છે. આનાથી નર્વસ રોગો મટાડી શકાય છે. વિટામિન B2 હૃદય માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે. વિટામિન B2 ની ઉણપ દૂધ, દહીં, પનીર અને ઈંડા, પાંદડાવાળા લીલા શાકભાજી જેવા ડેરી ઉત્પાદનો દ્વારા ભરપાઈ કરી શકાય છે.
વિટામિન B3 (નિયાસિન) – વૃદ્ધત્વ વિરોધી એજન્ટ તરીકે કામ કરે છે. વિટામિન B3 શરીરમાં પ્રોટીન, ચરબી અને કાર્બોહાઇડ્રેટ્સનું સંતુલન જાળવી રાખે છે. પાચનતંત્ર અને નર્વસ સિસ્ટમને પણ મજબૂત બનાવે છે. વિટામિન B3 ઘઉં, મશરૂમ, વટાણા, ઈંડા, માછલી અને એવોકાડોમાં જોવા મળે છે.
વિટામિન B5 (પેન્ટોથેનિક એસિડ) – વિટામિન B5 શરીરમાં પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને ચરબીના ચયાપચયમાં ઉત્સેચકોને મદદ કરે છે. વિટામિન B5 મશરૂમ્સ, ઈંડાં, શક્કરિયાં, કઠોળ, બદામ, મગફળી, એવોકાડો અને લાલ માંસમાં જોવા મળે છે.
વિટામિન B6 (પાયરિડોક્સિન) – રક્ત આરોગ્ય સુધારવા અને લાલ રક્તકણોની રચના, હિમોગ્લોબિન વધારવા માટે વિટામિન B6 જરૂરી છે. ચણા, બટાકા, માછલીના દાણા અને સોયાબીનમાં વિટામિન B6 હોય છે.
વિટામિન B7 (બાયોટિન) – વિટામિન B7 વજન ઘટાડવા અને ચરબી તોડવા માટે જરૂરી છે. તેનાથી મેટાબોલિઝમ મજબૂત બને છે. વિટામિન B7 મશરૂમ્સ, ઈંડાની જરદી, સૅલ્મોન ફિશ, બદામ, પાલક, કેળા, સફરજન અને કઠોળમાં જોવા મળે છે.
વિટામિન B9 (ફોલેટ) – તેને ફોલિક એસિડ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન બાળકના વિકાસ માટે આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. વાળ ખરવા અને કેન્સરની સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. ફોલેટની ઉણપને ઈંડા, પાલક, કેળા, પાંદડાવાળા ગ્રીન્સ, કઠોળ, બ્રોકોલી, અનાજ અને મગફળી દ્વારા સરભર કરી શકાય છે.
વિટામિન B12 (કોબાલામિન) – નર્વસ સિસ્ટમ અને રુધિરાભિસરણ તંત્રને યોગ્ય રાખવા માટે વિટામિન B12 જરૂરી છે. વિટામિન B12 કોષોને સક્રિય બનાવવામાં મદદ કરે છે. વિટામિન B12 ની ઉણપ ચીઝ, દૂધ, માંસ, દહીં, કાજુ, તલ અને બ્રોકોલી વડે પૂરી કરી શકાય છે.