Weather Update : એપ્રિલની શરૂઆતથી જ લોકો ગરમીથી પરેશાન છે. દેશનો મોટો હિસ્સો કાળઝાળ ગરમીથી ત્રસ્ત છે. દરમિયાન સવાલ એ છે કે વરસાદ ક્યારે લોકોને રાહત આપશે? ભારતીય હવામાન વિભાગના મહાનિર્દેશક મત્યુજની મહાપાત્રાએ ચોમાસાને લઈને રાહતની માહિતી આપી છે. હવામાન વિભાગનું કહેવું છે કે આ વર્ષે જૂન પછી અલ નીનોની સ્થિતિમાં ઘટાડો થતો જણાય છે, જે ચોમાસા માટે સારો સંકેત છે.
અલ નીનોની સ્થિતિનું અવલોકન કર્યા પછી, વિભાગે અનુમાન લગાવ્યું છે કે મોટા પાયે આબોહવાની ઘટનાઓ દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસા માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ બનાવી રહી છે. મહાપાત્રાએ કહ્યું કે આ વર્ષે જૂનની શરૂઆત સુધીમાં અલ નીનોની અસર ઓછી થતી જોવા મળી રહી છે. આના કારણે મધ્ય પ્રશાંત મહાસાગર વધુ ગરમ નહીં થાય અને દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાને વધુ અસર થશે નહીં. ખાસ વાત એ છે કે દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાના કારણે ભારતમાં લગભગ 70 ટકા વરસાદ થાય છે. આ વરસાદ કૃષિ ક્ષેત્ર માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. એકંદરે, વરસાદ આધારિત ભારતીય અર્થતંત્ર માટે પણ આ એક સારો સંકેત છે. તમને જણાવી દઈએ કે 2023ની ચોમાસાની સિઝનમાં ભારતમાં સરેરાશથી ઓછો વરસાદ થયો હતો, જેનું કારણ અલ નીનો હતું. ચાલો પહેલા તમને સમજાવીએ કે અલ નીનો શું છે.
અલ નીનો એ સધર્ન ઓસિલેશન (ENSO) નો ભાગ છે, જે હવામાન અને મહાસાગરો સાથે સંબંધિત કુદરતી આબોહવાની ઘટના છે. ENSO બે તબક્કાઓ ધરાવે છે – અલ નીનો અને લા નીના. તે જ સમયે, લા નીનાનો અર્થ થાય છે ‘નાની છોકરી’ જે ઠંડા તબક્કા છે. પેસિફિક મહાસાગરમાં પેરુ નજીક સમુદ્ર કિનારે ગરમ થવાની ઘટનાને અલ નિનો કહેવામાં આવે છે. જો સાદી ભાષામાં સમજીએ તો દરિયાઈ ઘટના જે દરિયાઈ તાપમાન અને વાતાવરણની સ્થિતિમાં ફેરફારનું કારણ બને છે તેને અલ નિનો નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ ફેરફારને કારણે દરિયાની સપાટીનું તાપમાન સામાન્ય કરતા 4-5 ડિગ્રી વધારે છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ચોમાસાની સિઝન માટે અનુકૂળ લા નીના સ્થિતિ જોવા મળી શકે છે. સાદા શબ્દોમાં કહીએ તો આ વર્ષે આપણે ચોમાસામાં સારો વરસાદ જોઈ શકીએ છીએ, જે એક સારો સંકેત કહી શકાય. લા નીનાની ભારતીય ચોમાસા પર સકારાત્મક અસર જોવા મળે છે. આ મહિનાના અંતમાં હવામાન વિભાગ ફરી એકવાર દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાની આગાહી જારી કરશે, જેનાથી સ્થિતિ વધુ સ્પષ્ટ થશે.