દેશમાં લાગુ થવા જઈ રહેલા ‘ભારત ન્યૂ કાર એસેસમેન્ટ પ્રોગ્રામ (BNCAP)’ હેઠળ વાહન સુરક્ષા રેટિંગ ધોરણો વૈશ્વિક ધોરણના હશે. આમાં ભારતીય પર્યાવરણ અને નિયમોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. કારને BNCAPમાં ત્રણ કડક પરિમાણો પર સલામતી રેટિંગ આપવામાં આવશે. કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી નીતિન ગડકરીએ જૂન-2022માં ‘ભારત ન્યૂ કાર એસેસમેન્ટ પ્રોગ્રામ (BNCAP)’ શરૂ કરવાના ડ્રાફ્ટને મંજૂરી આપી હતી. આ અંતર્ગત કેન્દ્ર સરકાર એક એજન્સીને નોમિનેટ કરશે. નિયુક્ત એન્ટિટી કોઈપણ પરીક્ષણ એજન્સી પસંદ કરી શકે છે. શરૂઆતમાં, ક્રેશ ટેસ્ટ સ્વૈચ્છિક હશે. આ માટે વાહન ઉત્પાદકો અથવા આયાતકારોએ નિયુક્ત એજન્સીને ફોર્મ 70-Aમાં અરજી કરવાની રહેશે. એજન્સી વેહિકલ ઇન્ડસ્ટ્રી સ્ટાન્ડર્ડ (AIS)-197 મુજબ સમયાંતરે સુધારેલા મુજબ વાહનને સ્ટાર રેટિંગ આપશે.
ખર્ચ પોતે ઉઠાવવો પડશેઃ અરજી કર્યા બાદ કંપનીઓએ તેમની કાર ટેસ્ટિંગ એજન્સીને મોકલવી પડશે. ક્રેશ ટેસ્ટ દરમિયાન સંબંધિત મોટર વાહનના મૂલ્યાંકન અને મૂલ્યાંકનનો ખર્ચ ઉત્પાદક અથવા આયાતકાર દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે. નિયુક્ત એજન્સીની મંજૂરી પછી, BNCAP તેની વેબસાઇટ પર વાહનનું સ્ટાર રેટિંગ અને પરીક્ષણ પરિણામો પ્રદર્શિત કરશે.
આના આધારે રેટિંગ મળશે
એડલ્ટ સેફ્ટી – એ જોવામાં આવે છે કે જ્યારે કાર આગળની બાજુથી ટકરાય છે, તો ડ્રાઈવર અને આગળની સીટ પર બેઠેલા સહ-યાત્રી કેટલા સુરક્ષિત છે.
ચાઇલ્ડ પ્રોટેક્શન – આ અંતર્ગત એ ચેક કરવામાં આવે છે કે પાછળની સીટ પર બેઠેલા બાળકો કારની આગળ અને બાજુની ટક્કરથી કેટલા સુરક્ષિત છે.
સેફ્ટી ફીચર્સ – આમાં એરબેગ્સ, સેફ્ટી બેલ્ટ, બેક સેન્સર, કેમેરા, સ્પીડ એલર્ટ જેવા ફીચર્સ સામેલ છે. જ્યારે કારનું ક્રેશ ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે, તો તેના આધારે રેટિંગ આપવામાં આવે છે.
વર્તમાન ધોરણો શું છેઃ હાલમાં ભારતમાં કારના ક્રેશ ટેસ્ટના નિયમો નિશ્ચિત છે. પરીક્ષણ કરાયેલી કારને 0 થી 5 સ્ટાર રેટિંગ આપવામાં આવે છે. સૌથી નીચું રેટિંગ અથવા સ્ટાર ધરાવતી કારને અકસ્માત સમયે સલામત ગણવામાં આવતી નથી.
ગ્રાહકો અને કંપનીઓને લાભઃ આનાથી ગ્રાહકોને સ્ટાર-રેટિંગના આધારે ઉચ્ચ સુરક્ષા સાથે કાર પસંદ કરવાનો વિકલ્પ મળશે. નવી વ્યવસ્થા સ્થાનિક કાર ઉત્પાદકોને પણ મદદ કરશે. તેઓ તેમના વાહનોનું ક્રેશ ટેસ્ટ ભારતમાં જ કરાવી શકશે. હાલમાં વાહનોને વિદેશ મોકલવા પડે છે, જ્યાં આવા ટેસ્ટિંગ ખૂબ ખર્ચાળ છે.