જાણો કયો છે જે રાજકીય પક્ષોને માલામાલ બનાવવાવાળો ‘અજાણ્યો સ્ત્રોત’, કોને કેટલું દાન મળે છે!
એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (એડીઆર) એ ગુરુવારે રાજકીય પક્ષોને મળેલા દાન અંગે એક રિપોર્ટ જાહેર કર્યો. 2019-20માં પ્રાદેશિક પક્ષોને મળેલા દાનમાંથી 55 ટકાથી વધુ ‘અજાણ્યા સ્ત્રોતો’માંથી આવ્યા હતા. રાષ્ટ્રીય પક્ષોના 70.98 ટકા દાન ‘અજાણ્યા સ્ત્રોતો’માંથી આવ્યા છે.
ADR રિપોર્ટ અનુસાર, 25 પ્રાદેશિક પક્ષોને નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં કુલ 803.24 કરોડ રૂપિયાનું દાન મળ્યું છે. આમાં 445.7 કરોડ રૂપિયાના સ્ત્રોત વિશે કોઈ માહિતી નથી. અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી મળેલા દાનમાંથી રૂ. 426.233 કરોડ (95.616%) ચૂંટણી બોન્ડમાંથી અને રૂ. 4.976 કરોડ સ્વૈચ્છિક યોગદાનમાંથી આવ્યા હતા. આ રીતે, તે કુલ દાનના 55 ટકાથી વધુ છે.
એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (એડીઆર) એ આ વર્ષે ઓગસ્ટ મહિનામાં રાષ્ટ્રીય પક્ષોને મળેલા દાન પર સમાન અહેવાલ બહાર પાડ્યો હતો. રિપોર્ટ અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં છ રાષ્ટ્રીય રાજકીય પક્ષોને અજાણ્યા સ્ત્રોતો પાસેથી 3371.41 કરોડ રૂપિયા મળ્યા છે. આ રકમ સમાન નાણાકીય વર્ષમાં આ પક્ષોને મળેલા કુલ દાનના 70.98 ટકા છે.
દાનના ‘અજાણ્યા’ સ્ત્રોતો
દેશના રાજકીય પક્ષોને ત્રણ સ્ત્રોતોમાંથી દાન મળે છે, એક ચેક દ્વારા, બીજું રોકડ દ્વારા અને ત્રીજું ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા. આવી સ્થિતિમાં, જેઓ 20 હજારથી ઓછા રોકડમાં દાન કરે છે, તેઓએ ન તો ખાતા આપવાના હોય છે અને ન તો તેમના નામ જાહેર કરવામાં આવે છે. આ સિવાય ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને દાન આપનાર વ્યક્તિની ઓળખ જાહેર કરવામાં આવતી નથી. સાથે જ ચેક દ્વારા મળેલા દાનનું નામ પણ જાહેર કરવાનું રહેશે.
રાજકીય પક્ષો દ્વારા રોકડ અને 20 હજારથી ઓછાના ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ દ્વારા મળતું દાન અજાણ્યા સ્ત્રોતમાં રાખવામાં આવે છે. ADR રિપોર્ટ અનુસાર, ‘અજાણ્યા’ સ્ત્રોતોમાંથી લગભગ 95 ટકા દાન ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા આવે છે, કારણ કે ચૂંટણી બોન્ડમાં મોટાભાગના લોકો તેમની ઓળખ જાહેર કરતા નથી. જો એડીઆરનું માનીએ તો મૂળ દાતા કે જેમણે તેમની આવકનો નોંધપાત્ર હિસ્સો રાજકીય પક્ષોને આપ્યો છે તેને ટ્રેક કરી શકાતો નથી.
પ્રાદેશિક પક્ષોને અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી દાન મળ્યું હતું
ADR રિપોર્ટ અનુસાર, દક્ષિણ ભારતીય પક્ષો TRS, TDP, YSR કોંગ્રેસ પાર્ટી, DMK, JD(S) અને ઓડિશાની સત્તારૂઢ BJD ‘અજાણ્યા’ સ્ત્રોતોમાંથી સૌથી વધુ આવક ધરાવતા પ્રાદેશિક પક્ષોની યાદીમાં છે.
તેલંગાણાની ટીઆરએસને અજ્ઞાત સ્ત્રોતોમાંથી રૂ. 89.158 કરોડ મળ્યા જ્યારે આંધ્ર પ્રદેશની ટીડીપીને રૂ. 81.694 કરોડ મળ્યા. આંધ્ર પ્રદેશની વાયએસઆર કોંગ્રેસને 74.75 કરોડ રૂપિયા, બીજેડીને 50.586 કરોડ રૂપિયા અને તમિલનાડુની ડીએમકેને 45.50 કરોડ રૂપિયા અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી મળ્યા છે.
રાષ્ટ્રીય પક્ષોને અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી દાન મળ્યું હતું
ઓગસ્ટમાં જાહેર કરાયેલા ADR રિપોર્ટ અનુસાર, ભાજપને સૌથી વધુ દાન અજાણ્યા સ્ત્રોતોથી મળ્યું હતું. 2019-20માં ભાજપની અજ્ઞાત સ્ત્રોતોમાંથી આવક 2642.63 કરોડ રૂપિયા હતી. આ તેમની કુલ આવકના 78.24 ટકા હતી. દેશના તમામ રાષ્ટ્રીય રાજકીય પક્ષોમાં આ સૌથી વધુ છે. આ સિવાય અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી કોંગ્રેસની આવક 526 કરોડ હતી જે તેના કુલ દાનના 15.57 ટકા હતી.