BrahMos missile : ભારતે બ્રહ્મોસ મિસાઈલની પ્રથમ બેચ ફિલિપાઈન્સને સોંપી છે, જે વિશ્વની સૌથી ઝડપી સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઈલ છે. બંને દેશો વચ્ચે આ ડીલ 2021માં લગભગ $365 મિલિયનમાં ફાઈનલ થઈ હતી. પરંતુ ફેબ્રુઆરી 2023 માં, 21 ફિલિપાઇન્સ મરીન્સની બેચે ભારતમાં બ્રહ્મોસ એન્ટિ-શિપ સુપરસોનિક ક્રૂઝ મિસાઇલના સંચાલન અને જાળવણીની તાલીમ પણ લીધી હતી. દક્ષિણપૂર્વ એશિયાઈ દેશ ફિલિપાઈન્સના દરિયાઈ સૈનિકો ટૂંક સમયમાં મિસાઈલની ત્રણ બેટરીથી સજ્જ થઈ જશે.
ચીન સાથે વધતા તણાવ વચ્ચે, ફિલિપાઈન્સે 2013માં લશ્કરી આધુનિકીકરણના પ્રયાસો શરૂ કર્યા. 31 ડિસેમ્બર, 2021 ના રોજ, ફિલિપાઈન્સના સંરક્ષણ મંત્રાલયે જાહેરાત કરી કે તેણે બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડને 374 મિલિયન ડોલરમાં કિનારા-આધારિત એન્ટિ-શિપ મિસાઈલ સિસ્ટમ સપ્લાય કરવાના પ્રસ્તાવને સ્વીકારીને ટેન્ડર બહાર પાડ્યું છે.
ભારત અને રશિયાની નદીઓ પરના નામ
બ્રહ્મોસ મિસાઇલ, જેનું નામ ભારતીય બ્રહ્મપુત્રા અને રશિયન મોસ્કવા નદીઓ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. તે ભારત અને રશિયાના સંયુક્ત સાહસમાં સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવ્યું હતું અને ભારતમાં તેનું ઉત્પાદન 1998માં થવા લાગ્યું હતું. બ્રહ્મોસ વિશ્વની સૌથી ઝડપી સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઈલ છે અને તેને સબમરીન, જહાજો, એરક્રાફ્ટ અથવા લેન્ડ પ્લેટફોર્મ પરથી લોન્ચ કરી શકાય છે. તે ધ્વનિ કરતા ત્રણ ગણી ઝડપે ઉડે છે, જેનાથી દુશ્મન માટે તેને મારવાનું મુશ્કેલ બને છે. તેની સ્ટ્રાઈક રેન્જ લગભગ 300 થી 500 કિમી છે.
મિસાઇલ ક્ષમતા
મિસાઇલ સિસ્ટમની ડિલિવરી એવા સમયે આવી છે જ્યારે ફિલિપાઇન્સ અને ચીન વચ્ચેના તણાવને કારણે દક્ષિણ ચીન સાગરમાં સૈન્ય મુકાબલો થઈ રહ્યો છે. છેલ્લા એક દાયકામાં, ચીને પેરાસેલ્સ અને સ્પ્રેટલીસ નામના બે ટાપુઓ અને તેમની આસપાસની દરિયાઈ સરહદ પર નિયંત્રણ લઈને ફિલિપાઈન્સને ધમકી આપવાનું શરૂ કર્યું છે. બેઇજિંગે અહીં પોતાની ચોકીઓ સ્થાપી છે અને એરસ્ટ્રીપ્સ બનાવીને તેની સેનાનો વિસ્તાર કર્યો છે.
ચીનને શું સંદેશ?
દક્ષિણ ચીન સાગરમાં આવેલા સ્પાર્કલી ટાપુઓ પર ફિલિપાઈન્સનો વિવાદ ચાલુ છે. ચીનના નાના ટાપુ દેશોને ખતરો છે કારણ કે આ દેશ લશ્કરી રીતે એટલો મજબૂત નથી. ભારત તરફથી આ પહેલો પ્રસંગ હશે જ્યારે ચીનના દુશ્મનોને કોઈ હથિયાર વેચવામાં આવ્યા હોય. ફિલિપાઈન્સના રાષ્ટ્રપતિ પહેલા જ કહી ચુક્યા છે કે અમે પીછેહઠ કરવાના નથી અને અમે અમારી સેનાને આધુનિક બનાવવા જઈ રહ્યા છીએ. ચીનની આક્રમકતાને રોકવા માટે સામૂહિક પ્રયાસની જરૂર છે અને તે ફિલિપાઈન્સ જેવા દેશોને શસ્ત્રોની સ્પર્ધામાં ચીન સાથે સ્પર્ધા કરવા દબાણ કરી રહ્યું છે.
ચીન ફિલિપાઈન્સ, ભારત અને તાઈવાન સાથે પણ આક્રમક રહ્યું છે. જો આપણે ભારતના દૃષ્ટિકોણથી જોઈએ તો ફિલિપાઈન્સ ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દેશ છે. ભારત ફિલિપાઇન્સ તેમજ અન્ય દેશો માટે વધુ વિશ્વસનીય સુરક્ષા પ્રદાતા ભાગીદાર બનવા માટે તેની રમતને આગળ વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. હિંદ મહાસાગર ભારતના વેપાર માટે સંદેશાવ્યવહારનો મુખ્ય દરિયાઈ માર્ગ છે. જો ભારત આ ક્ષેત્રમાં વધુ મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા માંગે છે તો તેને સુરક્ષાના મામલાઓ માટે ત્યાં રહેવું પડશે. ચીન આ મામલે સૌથી વધુ ચિંતિત છે. માત્ર ફિલિપાઈન્સ જ બ્રહ્મોસ ખરીદી રહ્યું નથી, ભારત પણ તેની સૈન્ય ક્ષમતાઓ અને બોર્ડર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ કરી રહ્યું છે.