નેપાળમાં ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, યુટ્યુબ સહિત કઈ કઈ એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકાયો? કયા દેશમાં સૌથી વધુ પ્રતિબંધ છે?
નેપાળમાં 26 સોશિયલ મીડિયા એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે, જેમાં ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, યુટ્યુબ અને વોટ્સએપ જેવા લોકપ્રિય પ્લેટફોર્મનો સમાવેશ થાય છે. નેપાળ સરકારે તમામ ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ્સને સાત દિવસની અંદર નોંધણી કરાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો, જેનું પાલન ન થતાં આ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. આ નિર્ણય સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ બાદ લેવામાં આવ્યો છે, જેમાં તમામ સ્થાનિક અને વિદેશી પ્લેટફોર્મ્સને નિયમન હેઠળ લાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું.
નેપાળમાં ઘણા સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. એક-બે નહીં પરંતુ કુલ 26 સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ હવે કામ કરવાનું બંધ કરી ચૂક્યા છે. નેપાળ સરકારે ઇન્ટરનેટ સેવા પ્રદાન કરતી કંપનીઓને ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, X સહિત ઘણી લોકપ્રિય એપ્સ બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. હવે સવાલ એ છે કે આટલી મોટી સંખ્યામાં સોશિયલ મીડિયા એપ્સને બંધ કરવાનો નિર્ણય શા માટે લેવામાં આવ્યો અને કયા દેશમાં સૌથી વધુ એપ્સ પર પ્રતિબંધ છે?
સરકારે આદેશ જારી કર્યો હતો
નેપાળ સરકારે તમામ કંપનીઓને જણાવ્યું હતું કે તેઓ સાત દિવસની અંદર પોતાની નોંધણી કરાવે. જે કંપનીઓ આ નોંધણી કરાવવામાં નિષ્ફળ રહી, તેમના પર હવે કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્ણય કોર્ટના અવમાનના કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશ બાદ આવ્યો છે. આ નિર્ણયમાં સરકારને એવો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો કે દેશમાં કાર્યરત તમામ સ્થાનિક અને વિદેશી મૂળના ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ્સની નોંધણી કરાવવી સુનિશ્ચિત કરે અને તેના પર શેર કરવામાં આવતી પોસ્ટ્સનું મોનિટરિંગ કરે.
કોર્ટે સરકારને આદેશ આપ્યો
ત્યારબાદ, સૂચના અને પ્રૌદ્યોગિકી મંત્રાલયે એક નોટિસ જારી કરીને કહ્યું કે માનનીય સર્વોચ્ચ અદાલતે કોર્ટના અવમાનનાના એક કેસમાં નેપાળ સરકારના નામે એક આદેશ જારી કર્યો છે, જેમાં સ્થાનિક અથવા વિદેશી મૂળના ઓનલાઇન અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સને કામગીરી શરૂ કરતા પહેલા સંબંધિત અધિકારીઓ સાથે ફરજિયાત નોંધણી કરાવવા અને મોનિટરિંગ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સને યાદીબદ્ધ કરવા માટે સાત દિવસની સમયમર્યાદા આપવામાં આવી હતી.
#26 social media platforms including WhatsApp, X, Facebook, YouTube banned in #Nepal!! pic.twitter.com/2AiRgEDoov
— UP – UK (ENGLISH) (@rohitch131298) September 5, 2025
કઈ કઈ એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકાયો?
નોટિસમાં વધુમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે નેપાળ ટેલિકમ્યુનિકેશન ઓથોરિટીને નેપાળની અંદર તે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સને નિષ્ક્રિય કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે, જેમણે સમયમર્યાદામાં નોંધણી માટે સંપર્ક કર્યો નથી. આ પછી, ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, મેસેન્જર, યુટ્યુબ, X, રેડિટ, લિન્ક્ડઇન, વોટ્સએપ, ડિસકોર્ડ, પિનટેરેસ્ટ, સિગ્નલ, થ્રેડ્સ, વીચેટ, ક્વોરા, ટમ્બલર, ક્લબહાઉસ, રમ્બલ, લાઈન, ઇમો, જાલો, સોલ, હેમરો પેટ્રો, એમઆઈ વીડિયો, એમઆઈ વાયકે3 ને બંધ કરી દેવામાં આવ્યા છે, જ્યારે ટિકટોક, વાઈબર, વીટોક, નિમ્બજ (નોંધાયેલ), ટેલિગ્રામ અને ગ્લોબલ ડાયરી હજુ પણ કાર્યરત છે. જોકે, આ પ્રતિબંધ હટાવવામાં પણ આવી શકે છે.
સૌથી વધુ એપ્સ કયા દેશમાં પ્રતિબંધિત છે?
ચીન એવો દેશ છે જ્યાં સોશિયલ મીડિયા પર સૌથી વધુ પ્રતિબંધ છે. અહીં કોઈ પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી નથી. ચીને પોતાનું યુટ્યુબ અને ફેસબુક જેવું પ્લેટફોર્મ વિકસાવ્યું છે.
ઉત્તર કોરિયામાં સોશિયલ મીડિયા સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત છે. કિમ જોંગ ઉનની તાનાશાહીથી તો સૌ પરિચિત છે. અહીંના લોકોને સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી નથી. સામાન્ય લોકોની ઇન્ટરનેટ સુધી પણ પહોંચ નથી. ફક્ત કેટલાક સરકારી કર્મચારીઓને જ ઇન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી છે. ઇરાનમાં પણ સોશિયલ મીડિયા પર પ્રતિબંધ છે. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાનો હવાલો આપીને ફેસબુક, X, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુટ્યુબને પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યા છે.
