મહાત્મા વિદુરના 7 જીવનમૂલ્યવાન નિયમો જે સફળતા અને સુખ લાવે છે
મહાભારત કાળમાં ધૃતરાષ્ટ્રના મંત્રી અને મહાન નીતિજ્ઞ મહાત્મા વિદુરે જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં સફળતા, સુખ અને શાંતિ પ્રાપ્ત કરવા માટે અનેક મહત્વપૂર્ણ નીતિઓ જણાવી છે. તેમની કહેલી વાતો આજે પણ એટલી જ પ્રાસંગિક છે અને વ્યક્તિને સાચો રસ્તો બતાવે છે.
વિદુર નીતિમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે જે વ્યક્તિ કેટલીક ખરાબ આદતો અને કર્મોથી પોતાને દૂર રાખે છે, તે હંમેશા સુખી રહે છે.
વિદુર નીતિ શ્લોક (અર્થ સહિત)
મહાત્મા વિદુરે એક શ્લોક દ્વારા તે 7 ખરાબ આદતોનું વર્ણન કર્યું છે, જેનાથી દૂર રહેનાર વ્યક્તિ હંમેશા સુખી રહે છે:
શ્લોક: अनर्थकं विदेशवासं गृहेशुं। पापैः सख्यं परदाराभिमर्शनम्। दशं स्तेयं पैशुनं मध्यपानं न सेवते यः स सुखी सदेव॥
અર્થ: જે વ્યક્તિ નિરર્થક વિદેશવાસ (વગર કારણે ઘરથી દૂર રહેવું), પાપીઓ સાથે મેળાપ (ખરાબ સંગત), પરસ્ત્રીગમન (બીજાની પત્ની પર ખરાબ નજર), અપવાદ (બદનામ કરવું), ચોરી, ચાડી-ચુગલી તથા દારૂનું સેવન નથી કરતો, તે હંમેશા સુખી રહે છે.
વિદુર નીતિ અનુસાર આ 7 બાબતોથી દૂર રહો
વિદુર નીતિ મુજબ, જીવનમાં સ્થાયી સુખ અને શાંતિ જાળવી રાખવા માટે આ 7 આદતોથી દૂર રહેવું અનિવાર્ય છે:
1. નિરર્થક વિદેશવાસ (વગર કારણે ઘરથી દૂર રહેવું)
- કોઈપણ કારણ કે જરૂરિયાત વિના ઘર-પરિવારથી દૂર રહેવું જીવનમાં દુઃખ, એકલતા અને બિનજરૂરી પરેશાની લાવે છે.
- જ્યાં જરૂરી ન હોય, ત્યાં ઘરથી દૂર રહેવું યોગ્ય નથી. વગર કારણે બહાર ભટકવાથી લોકો તમારી ઉપેક્ષા કરશે, જેનાથી તમારી પ્રતિષ્ઠામાં પણ ઘટાડો થશે.
2. પાપીઓ સાથે મિત્રતા (ખરાબ સંગત)
- ખરાબ કર્મ કરનારાઓ કે ખોટી વૃત્તિના લોકો સાથે રહેવાથી વ્યક્તિનું ચરિત્ર અને આચરણ પણ પ્રભાવિત થાય છે.
- વિદુર નીતિ કહે છે કે આવા લોકોથી દૂર રહેવું જ શ્રેષ્ઠ છે, કારણ કે ખરાબ સંગત તમને પણ પતન તરફ લઈ જાય છે.
3. પરસ્ત્રીગમન (ખરાબ નજર)
- બીજાની પત્ની કે પતિ પર ખરાબ નજર નાખવી, અથવા અનૈતિક સંબંધો બાંધવા, સૌથી મોટો અધર્મ છે.
- આ માત્ર પરિવારનો નાશ નથી કરતું, પરંતુ વ્યક્તિની પ્રતિષ્ઠા, સન્માન અને આત્મિક બળ ને પણ નષ્ટ કરે છે.
4. અપવાદ (બદનામ કરવું)
- બીજાઓ વિશે ખોટી વાતો ફેલાવવી, ખોટી નિંદા કરવી કે બદનામ કરવું (અપવાદ) એક મોટું પાપ છે.
- આ આદત સંબંધોને નબળા પાડે છે અને બોલનાર વ્યક્તિની આત્મિક શાંતિને નષ્ટ કરે છે.
5. ચોરી
- ચોરી કરવી કે બેઈમાનીથી ધન કમાવું વ્યક્તિને ક્યારેય ચેનથી રહેવા દેતું નથી.
- વિદુર નીતિ કહે છે કે મહેનતથી કમાયેલું ધન જ સાચું સુખ અને સંતોષ આપે છે. ચોરી કરનાર વ્યક્તિ હંમેશા ડરપોક રહે છે.
6. નિંદા (Gossip)
- બીજાની વાતો અહીં-તહીં કરવી, જૂઠ ફેલાવવું, કે કાન ભરવા સમાજમાં કલેશ (ઝઘડો) પેદા કરે છે.
- આ આદત વ્યક્તિની વિશ્વસનીયતા (Reliability) ને ખતમ કરી દે છે. તેનાથી દૂર રહીને જ સન્માનજનક જીવન જીવી શકાય છે.
7. દારૂનું સેવન (નશો)
- દારૂ (Alcohol) અથવા કોઈપણ પ્રકારનો નશો વ્યક્તિની બુદ્ધિ, સ્વાસ્થ્ય અને સન્માન ત્રણેયને નષ્ટ કરે છે.
- વિદુર નીતિ કહે છે કે જે વ્યક્તિ નશાથી દૂર રહે છે, તે માનસિક રીતે સ્થિર અને હંમેશા સુખી રહે છે.
સુખી જીવન માટે વિદુર નીતિનો સાર
મહાત્મા વિદુરના આ સાત નિયમો આજે પણ એટલા જ પ્રાસંગિક છે, જેટલા મહાભારત કાળમાં હતા. જો વ્યક્તિ આ ખરાબ આદતોથી દૂર રહે છે અને સદાચારી જીવન અપનાવે છે, તો તે માત્ર માનસિક શાંતિ જ નહીં, પરંતુ જીવનમાં સ્થાયી સુખ અને સફળતા પણ પ્રાપ્ત કરે છે.
અન્ય મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્નો:
- માનવતાના 7 નિયમો શું છે?
- સત્ય બોલવું, દયા કરવી, ક્ષમા કરવી, બીજાને મદદ કરવી, ઈમાનદાર રહેવું, બુરાઈથી દૂર રહેવું અને બધા પ્રત્યે સમાન વ્યવહાર કરવો.
- સુખી જીવન જીવવાના નિયમો શું છે?
- સુખી જીવન જીવવા માટે વિદુર નીતિ અનુસાર પાપ, ચાડી-ચુગલી, જૂઠ, ચોરી, દારૂનું સેવન, ખરાબ સંગ અને પરસ્ત્રીગમનથી દૂર રહેવું જોઈએ.
- સુખી જીવન જીવવા માટે શું કરવું જોઈએ?
- સુખી જીવન માટે સચ્ચાઈ, મહેનત, સંયમ અને સકારાત્મક વિચારસરણી અપનાવો. ખરાબ વિચારો અને નકારાત્મક લોકોથી દૂર રહીને શાંતિનું જીવન જીવો.
- જીવનનો મુખ્ય નિયમ શું છે?
- જીવનનો મુખ્ય નિયમ છે – કર્મ જ પૂજા છે. જેવું કર્મ કરશો, તેવું જ ફળ મળશે. તેથી હંમેશા સારા કર્મ કરો અને બીજાનું ભલું વિચારો.
