Sucking pests in cotton: પ્રાકૃતિક ઉપાયો: લીમડો, દશપર્ણી અને બ્રહ્માસ્ત્રનો ઉપયોગ
Sucking pests in cotton: ગુજરાતમાં વરસાદી માહોલ વચ્ચે ખેડૂતો ખરીફ પાકના સંવેદનશીલ તબક્કામાં પ્રવેશી ચૂક્યા છે. ખાસ કરીને કપાસના પાકમાં ચૂસિયા પ્રકારની જીવાતો ખેડૂતો માટે ચિંતાનું કારણ બની છે. રાજ્યના કૃષિ વિભાગે ખેડૂતો માટે ઉપયોગી માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી છે, જેમાં અસરકારક જૈવિક અને પ્રાકૃતિક ઉપાયો બતાવવામાં આવ્યા છે.
1. નિંદામણ દૂર કરવી એ શરૂઆત છે
કપાસના પાકમાં ઘાસ, ગાડર, જંગલી ભીંડા, કાંકસી અને જાસૂદ જેવા ઝેરી છોડોને દૂર કરવાથી જીવાત ને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
2. પ્રાકૃતિક દવાઓનો પ્રભાવશાળી ઉપયોગ
નિમાસ્ત્ર (200 લીટર/એકર), દશપર્ણી અર્ક કે બ્રહ્માસ્ત્ર જેવી દવાઓને પાણી સાથે ભેળવીને છાંટવાથી જીવાત ઘટાડી શકાય છે. આ પદ્ધતિઓ જીવાણુમુક્ત અને પર્યાવરણમૈત્રી છે.
3. જૈવિક નિયંત્રણ માટે ફૂગ અને પરભક્ષી ઇયળોનો ઉપયોગ
વર્ટીસિલિયમ લેકાની અને બુવેરીયા બાસીયાના જેવા જીવાણુકણાર ફૂગ 10 લીટર પાણીમાં ભેળવી છાંટવાથી જીવાતનું પૂરતું નિયંત્રણ થાય છે. સાથે જ, લીલી પોપટી જેવી ઇયળોને છોડીને મોલો મશી અને સફેદ માખીનો નાશ કરી શકાય છે.
4. એઝાડીરેકટીનના ઉપયોગથી વિશિષ્ટ નિયંત્રણ
સફેદમાખી જેવી જીવાતો દેખાય ત્યારે 1500 ppm એઝાડીરેકટીનનો 50 મિલિ ડોઝ 10 લિટર પાણીમાં ભેળવી છાંટવો. આ ઉપરાંત, લીંબુનું 5% દ્રાવણ પણ ખૂબ અસરકારક છે.
5. રાસાયણિક દવાઓનો વાજબી અને સલામત ઉપયોગ
જો સ્થાનિક જીવાતનો ભારે ઉપદ્રવ હોય, તો કૃષિ યુનિવર્સિટીની ભલામણ મુજબ રાસાયણિક દવાનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. દરેક દવા માટે યોગ્ય માત્રા અને સમયગાળો મહત્ત્વનો હોય છે, જે લેબલ મુજબ અનુસરવું જરૂરી છે.
