૭૨,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાની SGB યોજનાનું ભવિષ્ય શું છે?
ભારત સરકાર દ્વારા વર્ષ 2015 માં શરૂ કરાયેલ સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડ (SGB) યોજનાનો હેતુ દેશમાં સોનાની ભૌતિક માંગ ઘટાડવાનો હતો. આ યોજના હેઠળ, રોકાણકારો ભૌતિક સોનાને બદલે ડિજિટલ સ્વરૂપમાં રોકાણ કરે છે અને બદલામાં તેમને સરકાર તરફથી નિશ્ચિત વ્યાજ પણ મળે છે.
2015 થી કેટલી સફળતા મળી છે?
આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં કુલ 146.96 ટન સોનાના સમકક્ષ બોન્ડ વેચાયા છે, જેની કુલ કિંમત ₹72,275 કરોડની નજીક છે. તે જ સમયે, 15 જૂન, 2025 સુધી, રોકાણકારો દ્વારા લગભગ 18.81 ટન બોન્ડ રિડીમ કરવામાં આવ્યા છે. આ આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ યોજના ખૂબ જ સફળ રહી છે અને રોકાણકારોને તેમાં વિશ્વાસ છે.
શું આ યોજના બંધ કરવામાં આવી છે?
તાજેતરમાં, સંસદમાં એક પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો કે શું SGB યોજના નિષ્ફળ ગઈ છે, કારણ કે લાંબા સમયથી કોઈ નવો હપ્તો આવ્યો નથી. આ અંગે નાણા રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે આ યોજના ચાલુ છે અને સફળ પણ રહી છે, પરંતુ બજારની સ્થિતિ, સોનાના ભાવ અને સરકારી દેવાના ખર્ચ જેવા પાસાઓ જોયા પછી નવો હપ્તો લાવવાનો નિર્ણય લેવામાં આવશે.
SGB યોજનાનો છેલ્લો હપ્તો ફેબ્રુઆરી 2024 માં બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો, જે 2023-24 ની શ્રેણી IV હતી. ત્યારથી કોઈ નવા હપ્તાની જાહેરાત કરવામાં આવી નથી. સરકારે સંસદમાં સ્પષ્ટતા કરી છે કે આગામી હપ્તા માટે હજુ સુધી કોઈ નિશ્ચિત તારીખ નથી.
વૈશ્વિક પરિસ્થિતિની અસર કેમ પડી?
સરકાર કહે છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ભૂ-રાજકીય તણાવ અને સોનાના વધતા ભાવ આ યોજનાના આગામી હપ્તાના મુદ્દામાં અવરોધ ઉભો કરી રહ્યા છે. સોનાના વધતા ભાવ SGB દ્વારા લોન એકત્ર કરવાનું મોંઘુ બનાવે છે, જ્યારે સરકાર ઉધાર લેવાની કિંમત ઓછામાં ઓછી રાખવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ કારણોસર, હાલમાં નવો હપ્તો લાવવામાં સાવધાની રાખવામાં આવી રહી છે.
