1959થી પાણી પૂરું પાડે છે શેત્રુંજી ડેમ
ભાવનગર જિલ્લાના પાલિતાણા નજીક વસેલો શેત્રુંજી ડેમ માત્ર એક જળસંચય યોજના નહીં, પણ છેલ્લા અનેક દાયકાઓથી સૌરાષ્ટ્રના ચાર તાલુકાના 122 ગામોના ખેડૂતો માટે જીવાદોરી સમાન છે. 1955માં શરુ થયેલું તેનું નિર્માણ કાર્ય 1959માં પૂરું થયું હતું અને ત્યારથી લઈને આજ સુધી આ ડેમ લાખો લોકોને સિંચાઈ તથા પીવાના પાણીની સુવિધા આપે છે.
346 મિલિયન ઘન મીટર ક્ષમતા ધરાવતો ઐતિહાસિક ડેમ
શેત્રુંજી ડેમમાં કુલ 346 MCM (મિલિયન ક્યુબિક મીટર) પાણી સંગ્રહવાની ક્ષમતા છે. ડેમની ડાબી કેનાલ 90 કિમી અને જમણી કેનાલ 60 કિમી લાંબી છે, જે વિવિધ ગામોને પિયત માટેના પાણી પહોંચાડે છે. ભાવનગર, પાલિતાણા અને ગારીયાધાર શહેરોને પીવાનું પાણી પૂરું પાડતી આ યોજના જિલ્લાની જળજીવન લાઇન તરીકે ઓળખાય છે.
ત્રીજી વાર ઓવરફ્લો, ખેડૂતોમાં આનંદની લહેર
હાલના ચોમાસા દરમિયાન આ ડેમ ત્રણ વખત છલકાયો છે. છેલ્લા વખત 17 જૂનના રોજ રૂલ લેવલ સુધી પાણી પહોંચ્યું હતું. ડેમ છલકાવાની સ્થિતિમાં પાલિતાણા અને તળાજાના 12 ગામોને એલર્ટ આપવામાં આવે છે. 2021માં પણ એવી જ સ્થિતિ ઊભી થતા 59 દરવાજા 2 ફૂટ ખોલવામાં આવ્યા હતા.
સિંચાઈમાં મદદરૂપ: 11,550 હેક્ટર જમીન બને ઉપજાઉ
શેત્રુંજી ડેમથી મળતું પાણી રવિ પાકો જેવી કે ઘઉં, બાજરી, જુવાર અને ચણાના વાવેતરમાં ઉપયોગી થતું રહે છે. કુલ 11,550 હેક્ટર જમીનને સિંચાઈ લાભ મળે છે. ખેડૂતો જણાવી રહ્યાં છે કે પાકની ગુણવત્તા અને ઉત્પાદન બંનેમાં વધારો થયો છે, જે તેમની આર્થિક સ્થિતિ મજબૂત કરે છે.
પીવાનું પાણી – શહેરી વિસ્તારો માટે મહત્વપૂર્ણ ભરોસો
ડેમમાંથી ભાવનગર શહેર, ગારીયાધાર જૂથ યોજના અને પાલિતાણા જેવા વિસ્તારોને પીવાનું પાણી પુરું પાડવામાં આવે છે. દર વર્ષે વરસાદ બાદ ડેમ છલકાય છે.
કુદરતી સૌંદર્યથી ઘેરાયેલું સ્થળ
નાની રાજસ્થળી ગામ નજીક આવેલો શેત્રુંજી ડેમ પર્યટકો અને સ્થાનિકો માટે પણ આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. બંને બાજુથી ડુંગરોથી ઘેરાયેલા પૃષ્ઠભૂમિમાં વસેલો ડેમ ચોમાસાના વિહાર માટે ઉત્તમ સ્થાન છે. ઓછા ખર્ચે બનેલો આ ઐતિહાસિક ડેમ આજે પણ સ્થાયી અને મજબૂત ઊભો છે.
