ફૂગ રોકવા માટે ટ્રાઇકોડર્મા અને ગાયના છાણનો ઉપયોગ કરો
મરચાંના પાકને વરસાદી ઋતુમાં સૌથી મોટો ખતરો છે – મૂળમાં સડો લાગવાનો. જો સમયસર પગલાં ન લેવામાં આવે તો આખો પાક નષ્ટ થઈ શકે છે. ચિંતા કરવાની જરૂર નથી, આપણે અહીં એવી વ્યવસ્થિત માહિતી આપીશું, જે તમારા મરચાંના પાકને મજબૂત અને સુરક્ષિત રાખશે.
ભારે વરસાદ અને ભેજથી વધે છે ફૂગનું જોખમ
મધ્યપ્રદેશના ખારગોન જિલ્લાની જેમ ગુજરાતના ઘણા વિસ્તારમાં પણ મરચાંનો પાક વરસાદ દરમિયાન ફૂગજન્ય રોગોથી અસરગ્રસ્ત થાય છે. ખાસ કરીને જ્યારે ખેતરમાં સતત પાણી ભરાય છે અને માટી ભેજવાળી રહે છે ત્યારે મરચાંના મૂળ નબળા પડે છે. આ પરિસ્થિતિમાં મૂળ સડવાની સમસ્યા સૌથી વધુ જોવા મળે છે.
આ લક્ષણો જણાય તો તરત જ ચેતજો!
જેમજ છોડના પાંદડા પીળા પડવા લાગે, જમીનમાં કરમાઈ જાય, અથવા પાકના છોડ હળવાથી ખેંચતાં જ બહાર આવી જાય – ત્યારે એ સંકેત છે કે મૂળમાં ફૂગ લાગ્યો છે. જો છોડના મૂળ કાળા પડે, સડી જાય અને છોડ સૂકાવા લાગે, તો તાત્કાલિક પગલાં જરૂરી બને છે.
ઘરેલું ઉપાય: રાસાયણિક દવાઓને બદલે ઓર્ગેનિક દ્રાવણ
કૃષિ નિષ્ણાતો સૂચવે છે કે, મરચાંના પાક માટે હંમેશાં ઓર્ગેનિક દ્રાવણ શ્રેષ્ઠ છે. રાસાયણિક દવાઓ જમીનના જૈવિક તત્વોને નુકસાન પહોંચાડે છે. મરચાંના મૂળ સડવાને અટકાવવા માટે તમારા ખેતરમાં ટ્રાઇકોડર્મા નો ઉપયોગ કરો.
અસરકારક ઉપાય: ટ્રાઇકોડર્મા સાથે ગાયના છાણનું મિશ્રણ
એક એકર જમીન માટે 15 લિટરના પંપમાં 1 કિલો ટ્રાઇકોડર્મા અને 50 કિલો સડેલા ગાયના છાણ ખાતર ભેળવો. આ મિશ્રણ ખેતરમાં વાપરવાથી માટીમાં રહેલા હાનિકારક ફૂગ નિયંત્રણમાં આવે છે. આ માટી માટે પ્રાકૃતિક શિલ્ડ તરીકે કાર્ય કરે છે.
અસરગ્રસ્ત છોડને તરત દૂર કરો
જ્યાં છોડના મૂળ સડવાના લક્ષણો દેખાય, ત્યાં તરત 30 ગ્રામ કાર્બેન્ડાઝીમ અથવા મેન્કોઝેબ ફૂગનાશક છાંટવું. આ દવા અઠવાડિયામાં એક વાર છાંટો અને ઓછામાં ઓછા 2-3 વાર પુનરાવૃત્તિ કરો. જો રોગ વધી રહ્યો હોય, તો સંબંધિત છોડને ઊખાડી નાખો અને ખેતરની બહાર નાશ કરો જેથી બીજાં છોડમાં ચેપ ન ફેલાય.
નાની સાવચેતી, મોટી બચત
મરચાંના પાક માટે ભેજ અને નિકાસ વ્યવસ્થાની જાળવણી સૌથી મોટો રક્ષણ કવચ છે. સમયસર કેમીકલ છાંટવું અને પ્રાકૃતિક ઉપાયોથી જમીન મજબૂત બનાવવી – એ બંને સહાયરૂપ બની શકે છે. થોડા પગલાં અને જાગૃતતા તમને મોટું નુકસાન ટાળી શકે છે.
મરચાંના પાક માટે ગંભીર સમસ્યા બની શકે છે, પરંતુ યોગ્ય ડ્રેનેજ, ઓર્ગેનિક દ્રાવણ અને ફૂગનાશકોના સહયોગથી તમે પાકને બચાવી શકો છો.
