અશ્લીલતાના નામે બનેલી આ ફિલ્મ સેન્સર કરવામાં આવી હતી, પરંતુ હવે તેનું ઉદાહરણ આપવામાં આવે છે.

1939માં લખાયેલી નવલકથા “બ્લેક નર્સિસસ” થોડાં વર્ષો પછી બની હતી. હવે એ જ વાર્તા ટીવી પર બતાવવામાં આવી રહી છે. ઓક્ટોબરના છેલ્લા અઠવાડિયામાં બંને બહેનો દાર્જિલિંગ છોડીને જતી રહી. તેઓ મોપુના સામાન્ય મહેલમાં રહેવા આવ્યા હતા, જે હવે સેન્ટ ફેથના કોન્વેન્ટ તરીકે ઓળખાય છે. રમર ગૌડનની નવલકથા “બ્લેક નર્સિસસ” ની શરૂઆતમાં એવું કશું જ નથી કે તેના પરની ફિલ્મને સેન્સર કરવામાં આવી હોત, પ્રતિબંધિત કરવામાં આવી હોત અને વિશ્વના મહાન દિગ્દર્શક માર્ટિન સ્કોર્સીસ તેમને “ખરેખર કામુક ફિલ્મ” ગણત. આ ફિલ્મ બ્રિટિશ દિગ્દર્શક માઇકલ પોવેલ અને લેખક-નિર્માતા એમેરિક પ્રેસબર્ગરદ્વારા બનાવવામાં આવી હતી, જે હંગેરીમાં જન્મી હતી.
આ જોડીએ ઘણી સફળ અને અસરકારક ફિલ્મો બનાવી હતી જેમાં “બ્લેક
નાર્સિસસ” ને સૌથી વધુ પસંદ કરવામાં આવી હતી. આ જ વાર્તા હવે ટીવી પર બતાવવામાં આવી રહી છે, જેને બીબીસી અને એફએક્સ પ્રોડક્શન દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી છે. તેનું કામ જેમા આર્ટર્ટન અને ઇસ્લિંગ ફ્રાન્કોસીએ કર્યું છે.

તે ગોડેનનું ત્રીજું પુસ્તક હતું અને પ્રથમ બેસ્ટસેલર હતું. ટીકાકારોએ તેને સુંદર, સૂક્ષ્મ અને તાજગીસભર ગણાવી હતી. ત્રણ ભાગની ટીવી આવૃત્તિના લેખક અમાન્ડા કો કહે છે કે તે તેને “સાધ્વીઓ સાથે ચમકતી” માને છે. 90 વર્ષની ઉંમરે ગોડેનનું 1998માં અવસાન થયું હતું. તેનો જન્મ ઇંગ્લેન્ડમાં થયો હતો, પરંતુ તેણે પોતાના બાળપણનો મોટો હિસ્સો ભારતમાં વિતાવ્યો હતો. તેના પિતા અહીં સ્ટીમર કંપની ગોઠવતા હતા. ગોડેને 60થી વધુ પુસ્તકો લખ્યાં હતાં, જેમાંથી ઘણી ફિલ્મો હતી. “બ્લેક નાર્સિસસ” ગોડેનનું સૌથી પ્રખ્યાત પુસ્તક છે. તેનું એક કારણ 1947માં બનેલી ફિલ્મની લોકપ્રિયતા છે.

પર્વતીય મહેલમાં
કેથોલિક સાધ્વીઓ આ કેટલાક એંગ્લો-કેથોલિક સાધ્વીઓની વાર્તા છે, જેમને અંતરિયાળ હિમાલય પર 8,000 ફૂટ (2,400 મીટર)ની ઊંચાઈએ બાંધવામાં આવેલા મહેલમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. તેમને સ્થાનિક લોકો માટે શાળા અને દવાખાનું ખોલવા નું કહેવામાં આવ્યું હતું, પછી ભલે ને તેઓ ઇચ્છતા હોય કે ન હોય. યુવાન પરંતુ ઓછી અનુભવી બહેન ક્લોડાગને મિશનના વડા બનાવવામાં આવ્યા. બહેન રૂથ સાધ્વીઓને સંભાળવા માટે સૌથી મુશ્કેલ હતી.
આ મહેલ એક ઊંડા ખાડાની ધાર પર બાંધવામાં આવ્યો હતો. જોરદાર પવન ફૂંકાતો હતો. સ્થાનિક લોકો આ મહેલને સ્ત્રીઓના ઘર તરીકે ઓળખતા હતા, કારણ કે તે સ્થળના રાજાએ અગાઉ પોતાનું ઘર જાળવી રાખ્યું હતું. ઘણા આત્માઓ ત્યાં ભટકતા હતા. આ મહેલમાં રહેતી વખતે તેઓ સાંસારિક ઇચ્છાઓથી પ્રભાવિત થતા નથી. એક સાધ્વી શાકભાજીની જગ્યાએ ફૂલોની વનસ્પતિ લે છે અને તેને બગીચાનો શોખ છે. બાળકોને સંભાળતી સાધ્વી પોતાના બાળક માટે તરસે છે. બહેન ક્લોડાગ યુવાન પ્રેમ સંબંધોની યાદોથી પરેશાન છે અને તે બહેન રૂથ ગામમાં રહેતા મિ. ડીનની વાસનાથી ભરેલી છે.

કાંચી ગામની એક સુંદર છોકરી જ્યારે સાધ્વીઓ દ્વારા શિક્ષિત યુવાનોનું મન ફેરવે છે ત્યારે તેની ઝંખના અને ભાર મૂકવામાં આવે છે. છેવટે, આ પેન્ટ-અપની ઝંખના પૂર બની જાય છે અને ડેમ તૂટી જાય છે.

વાર્તામાં મસાલાની
નવલકથાએ જાતીય સંદર્ભોનો વિસ્તાર કર્યો ન હતો, પરંતુ જ્યારે પોવેલે વાંચ્યું ત્યારે તેને લાગ્યું કે ફિલ્મની સ્ક્રીન પર વાર્તા ખૂબ જ કામુક હશે. પોવેલના ક્રિએટિવ પાર્ટનર પ્રેસબર્ગર ગોડેનને લંચ પર લઈ ગયા અને ફિલ્મ બનાવવાની યોજના વિશે જણાવ્યું. ગૌડનની આત્મકથા અનુસાર, તેમને લાગ્યું કે “જો તેમને સેન્સરની મંજૂરી મળશે તો બ્લેક નાર્સિસસની ચોક્કસ વાર્તા સ્ક્રીન પર આવશે.” 1946માં જ્યારે પોવેલ અને પ્રેસબર્ગરે ફિલ્મ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે તેમની ટીમ પહેલેથી જ સફળ રહી હતી. તેમણે “ધ લાઇફ એન્ડ ડેથ ઓફ કર્નલ બ્લિમ્પ” (1943) અને “અ કેન્ટરબરી ટેલ” (1944)ની રચના કરી હતી.
“અ મેટર ઓફ ધ લાઇફ એન્ડ ડેથ” રિલીઝના વર્ષમાં પ્રથમ વખત રોયલ ફિલ્મ
પર્ફોર્મન્સ માટે તેમની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. તેમણે તરત જ નક્કી કર્યું કે ભારતમાં “બ્લેક નર્સિસસ”નું શૂટિંગ ઘણું ખર્ચાળ અને મુશ્કેલ હશે.

બ્રિસ્ટલ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર સારાહ સ્ટ્રીટ કહે છે કે પોવેલે તેને હકારાત્મક રીતે લીધો હતો. તેને લાગ્યું કે તે સ્ટુડિયોના નિયંત્રિત વાતાવરણમાં એક શાનદાર ફિલ્મ બનાવી શકશે. હિમાલયને બતાવવા માટે તેમણે પશ્ચિમ સસેક્સના હોર્શમમાં લિયોનાર્ડીમાં પાઇન જંગલ પસંદ કર્યું. ક્લોડાગની ભૂમિકા માટે ડેબોરો કેર અને રૂથ માટે કેથરિન બાયર્નની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. પોવેલબંને અભિનેત્રીઓ સાથે સંબંધ ધરાવતા હતા. તેમણે પોતાની આત્મકથામાં દાવો કર્યો છે કે એક વાર બાયર્ને તેને બંદૂક આપી હતી અને લોડેડ ગન પ્રેરણાદાયક છે. બાયર્ને આ વાતને નકારી કાઢી હતી. તેમના જણાવ્યા અનુસાર, “જ્યારે મને બ્લેક નર્સિસસની ઓફર કરવામાં આવી ત્યારે માઇકલ પોવેલે મને એક તાર મોકલ્યો હતો જેમાં લખ્યું હતું કે અમે તમને બહેન રૂથની ભૂમિકા આપી રહ્યા છીએ, મુશ્કેલી એ છે કે તમને ક્યારેય આવી ભૂમિકા નહીં મળે. તે વધુ ને વધુ સાચો હતો. ફિલ્મ રિલીઝ થયાના ઘણા વર્ષો પછી પણ લોકો બાયર્નને “શંકાસ્પદ સાધ્વી” તરીકે યાદ કરે છે. સ્ટ્રીટને જાણવા મળ્યું કે બાયર્નને 44 દિવસના કામ માટે માત્ર 900 પાઉન્ડ ચૂકવવામાં આવ્યા હતા. 55 દિવસના શૂટિંગ માટે કેરે 16,000 પાઉન્ડ મેળવ્યા હતા.

ક્લાસિક ફિલ્મ
ધ યુકેના દર્શકોને આ ફિલ્મ ખૂબ ગમી હતી. ટીકાકારો આ વાતમાં હતા (જોકે સિનેમેટોગ્રાફર જેક કાર્ડિફને ઓસ્કાર મળ્યો હતો) અને રમર ગૌડેનને તે ગમતું નહોતું. અમેરિકન કેથોલિક લીજન ઓફ ડિસેંસીનો ગુસ્સો દૂર કરવા માટે બહેન ક્લાઉડિયા સાધ્વી બની તે પહેલાંના જીવનના ફ્લેશબેકનો એક ભાગ હટાવી લેવામાં આવ્યો હતો. કેટલાક અન્ય દૃશ્યો પણ કાપવામાં આવ્યા હતા. શરૂઆતમાં આયર્લેન્ડમાં આ ફિલ્મ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો, કારણ કે સેન્સર બોર્ડને લાગ્યું હતું કે જાતીય વાતાવરણથી ભરેલી ફિલ્મ કોન્વેન્ટ લાઇફની મજાક ઉડાવશે.

1970ના દાયકામાં તેની ફરીથી સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી અને હવે તેને ક્લાસિક ગણવામાં આવે છે. સ્કોર્સીસ અને ફ્રાન્સિસ ફોર્ડ કોપ્પોલા તેના દાનમાં સામેલ છે. સ્કોર્સીસને બાળપણથી જ પોવેલ અને પ્રેસબર્ગરની ફિલ્મો ગમે છે. તે કહે છે કે જ્યારે પણ તેણે ફિલ્મની શરૂઆતમાં આર્ચર્સ (પોવેલ અને પ્રેસબર્ગરની પ્રોડક્શન કંપની)નો લોગો જોયો ત્યારે તેને લાગ્યું કે હવે તે કેટલીક ખાસ વસ્તુઓ જોશે. સ્કોર્સીસને ડીવીડી રિલીઝની ઓડિયો કોમેન્ટ્રીમાં “બ્લેક નર્સિસસ” “પ્રથમ સાચી કામુક ફિલ્મોમાંની એક” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

જેને પણ શંકા હોય તેણે ફિલ્મના અંતનું દશ્ય જોવું જોઈએ, જેમાં બહેન ક્લોડાગ મણિથી ભરેલી બહેન રૂથના રૂમમાં જાય છે, જ્યાં તે પોતાની આદત મુજબ લાલ રંગની પહેરેલી છે

કપાળ પર પરસેવાનાં ટીપાં સાથે રૂથ બહેન ક્લોડાગને તેના ભીના હોઠ પર લાલ લિપસ્ટિક લગાવીને ટોણો મારે છે. આ સીનક્લોઝ-અપ દ્વારા કામુક રીતે શૂટ કરવામાં આવ્યો હતો. આ દ્રશ્ય અમેરિકામાં પણ કાપી નાખવામાં આવ્યું હતું. સ્ટ્રીટ કહે છે, “લિપસ્ટિકની ક્ષણો અવિશ્વસનીય છે. આ સીન પોતે જ ખૂબ જ કામુક છે, પરંતુ ફિલ્મમાં એ ભય દર્શાવે છે કે રૂથ અન્ય સાધ્વીઓમાં પણ વ્યક્તિ બની ગયો છે. ”

ટીવી માટે બનાવવામાં આવેલા નવા વર્ઝનમાં આ સીન છે.  આર્ટર્ટન એક બહેન ક્લોડાગ છે અને તે ફ્રેન્કોસી બહેન રૂથની ભૂમિકામાં છે. તે એવું પણ કહે છે કે સ્વર્ગસ્થ ડાયેના રિગ ટીવી માટે તેની છેલ્લી ભૂમિકામાં નાની ભૂમિકા ભજવે છે (રિગ સાધ્વીઓ વિશેની ગોડેનની બીજી વાર્તાના સ્ક્રીન રૂપાંતરણમાં પણ કામ કરે છે – આ હાઉસ ઓફ બ્રેડમાં)

નવા યુગ માટે “બ્લેક નર્સિસસ”
આ મિની શ્રેણી પોવેલ અને પ્રેસબર્ગરની ક્લાસિક ફિલ્મને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. કેટલીક વસ્તુઓ મેલોડ્રામામાં હળવી થઈ ગઈ હતી અને બ્રિટિશ સામ્રાજ્યના પતન જેવા કેટલાક વિષયોને વધુ ચીડવવામાં આવતા હતા. કલાકારોની પસંદગી ઉત્તમ છે. સપોર્ટિંગ રોલ કરનારા ઘણા કલાકારો પોતાની છાપ છોડી દે છે. ઉદાહરણ તરીકે, બહેન બ્લાન્ચેની ભૂમિકા ભજવનાર પેટ્સી ફેરાન અને કેરેન બ્રિસન, જે ફૂલોના વ્યસની બહેન ફિલિપાનું પાત્ર ભજવે છે, તે મોપુના જોખમો જાણે છે.

મિ. ડીનની ભૂમિકા એલેસાન્ડ્રો નિવોલાએ ભજવી છે, જે ફિલ્મથી પહેલેથી જ પરિચિત હતા. 2010માં જ્યારે તેઓ સ્કોર્સીસની મનોવૈજ્ઞાનિક થ્રિલર ફિલ્મ “શટર આઇલેન્ડ” માટે કામ કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેમની પત્ની એમિલી મોર્ટાઇમરે એમિલીને ફિલ્મને હોમવર્ક તરીકે જોવા કહ્યું હતું. નિવોલાએ બીબીસી કલ્ચરને જણાવ્યું હતું કે, “શટર ટાપુનું શૂટિંગ કરવાની રીતમાં એક મોટી પ્રેરણા હતી. તે ઇચ્છતો હતો કે ફિલ્મની બધી જ કળા આ ફિલ્મ જુએ. મને યાદ છે કે તે (મોર્ટાઇમર) ઘરે આવ્યો હતો અને બોલી લગાવી હતી કે માર્ટી ઇચ્છે છે કે અમે આ ફિલ્મ જોવા માગતા હતા. મેં પહેલી વાર આ વું જોયું. તે વિચિત્ર અને વિચિત્ર હતું. મને યાદ છે કે તેમાં તમામ પ્રકારની જાતીયતા હતી, પરંતુ કોઈ પણ પ્રકારનું સ્પષ્ટ પ્રદર્શન નહોતું. ”

હકીકતમાં ફિલ્મની જાતીયતા એટલી પ્રતીકાત્મક છે કે તેને રવિવારે બપોરે ટીવી પર બતાવવામાં આવી હતી અને કોઈ ફરિયાદ થઈ નહોતી. कोया कहती है: “मैंने ऐसी कई बातें लिखी हैं जिसमें लैंगिक सामग्री बहुत स्पष्ट है।” મારા કુટુંબમાં એક મજાક છે કે હું મારી માતા કે મારાં બાળકો જે કંઈ જોઈ શકે તે લખતો નથી. મને લાગે છે કે દરેક વ્યક્તિ તેને જોઈ શકે છે. પરંતુ એક રીતે હું સૌથી સેક્સી વસ્તુ પર કામ કરું છું, કારણ કે તેનાથી જાતીયતા માં ગૂંગળામણ થાય છે. વાર્તાનું એક પાસું સાધ્વીઓ સાથે ચમકવા જેવું છે. મોપુ એક ઓવરલુક હોટેલ જેવું છે, એક અત્યંત અલગ જગ્યા છે, જ્યાં સાધ્વીઓ પોતાની રીતે પાગલ લાગે છે. ”

પોવેલ અને પ્રેસબર્ગર ફિલ્મ અને ટીવી શ્રેણીમાં સાતત્યનું તત્ત્વ ધરાવે છે. ટીવી શ્રેણીના સહ-નિર્માતા એન્ડ્રુ મેકડોનાલ્ડ પ્રેસબર્ગરના પૌત્ર છે. ક્રૂનો એક સભ્ય ગોડેનની પૌત્રી છે. તેના કેટલાક શૂટિંગ નેપાળમાં થયા છે, પરંતુ ટીવી શ્રેણીના આંતરિક ભાગોનું શૂટિંગ પાઇન ના જંગલમાં બનેલા સેટ પર કરવામાં આવ્યું છે. એક મહત્વનો તફાવત છે. ફિલ્મ હાલમાં સ્ટ્રીમિંગ પ્લેટફોર્મ બ્રિટબોક્સ પર ઉપલબ્ધ છે, જ્યાં તે ચેતવણી સાથે આવે છે. આ ચેતવણીને જાતીય કે ધાર્મિક સામગ્રી સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી, પરંતુ તે બદલાતા સામાજિક મૂલ્યો સાથે સંબંધિત છે- “આ ક્લાસિક ડ્રામામાં બ્લેકફેડ પર્ફોર્મન્સ છે જે ખરાબ લાગી શકે છે. ”

બ્રિટિશ અભિનેતા જીન સિમન્સે મૂળ ફિલ્મમાં કાંચીનો રોલ કર્યો હતો. આ ફિલ્મમાં માત્ર એક જ ભારતીય કલાકાર હતો જે યુવાન સેનાપતિ બન્યો હતો અને બહેનો પાસેથી શિક્ષણ મેળવવા માગતો હતો (તેને બ્લેક નર્સિસસ નામનું અત્તર ગમતું હતું- જેણે ફિલ્મનું નામ આપ્યું હતું)

નવા ટીવી વર્ઝનમાં વિવિધ પ્રજાતિના કલાકારોનો સમાવેશ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, કાંચીનો રોલ બ્રિટિશ-નેપાળી અભિનેતા દીપિકા કુંવરે કર્યો છે. આ શ્રેણી ચોક્કસપણે નવા વાચકોને ગોડેનનું પુસ્તક વાંચવા માટે પ્રેરિત કરશે. ટીવી શ્રેણીમાં પુસ્તકનું નવું હાર્ડબેક વર્ઝન પણ છે, જેની ભૂમિકા કોએ લખી છે. તેણીએ આ નવલકથાને “સ્ત્રીઓની અદ્ભુત કવિતા” ગણાવી હતી, જેમાં “સેક્સ, આધ્યાત્મિક કરુણા અને મીઠા વટાણા વાવવાની ઝંખના છે.” આવા બીજા પુસ્તક વિશે હું વિચારી શકતો નથી. ”