સ્વતંત્રતા દિવસ માટે ૧૫મી ઓગસ્ટ કેમ પસંદ કરાઈ? જાણો ઈતિહાસ તેનું સાચો કારણ
દર વર્ષે ૧૫મી ઓગસ્ટ એ દિવસ છે જ્યારે આખો ભારત દેશ ઊર્જાથી ભરાય જાય છે. લાલ કિલ્લા પરથી રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવાય છે, દેશભક્તિના ગીતો ગૂંજે છે અને દેશના બલિદાની વીરો યાદ કરવામાં આવે છે. પરંતુ ઘણાં લોકોએ ઘણી વાર વિચાર્યું હશે — શા માટે ખાસ ૧૫ ઓગસ્ટને ભારતની સ્વતંત્રતા માટે પસંદ કરવામાં આવી?
માઉન્ટબેટનનો નિર્ણય અને જાપાનની શરણાગતિનું કનેક્શન
ભારતના છેલ્લા બ્રિટિશ વાઇસરોય લોર્ડ લૂઈ માઉન્ટબેટને 15 ઓગસ્ટ 1947 ની તારીખ નક્કી કરી. આ તારીખ પસંદ કરવા પાછળ રાજકીય નહીં પણ વ્યક્તિગત અને ઐતિહાસિક કારણ હતું.
15 ઓગસ્ટ 1945 એ દિવસ હતો જ્યારે બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં જાપાને સત્તાવાર રીતે શરણાગતિ આપી હતી. માઉન્ટબેટન તે સમયે દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયામાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મુખ્ય કમાન્ડર હતા અને તેઓ માટે આ તારીખનો ભાવનાત્મક અર્થ હતો. તેમણે માન્યું કે આ તારીખ પર ભારતને સ્વતંત્રતા આપવી એક ઐતિહાસિક સંકેતરૂપ હશે.
રાજકીય તાત્કાલિકતા અને વહીવટી આયોજન
માઉન્ટબેટન જ્યારે 1947માં ભારત આવ્યા ત્યારે તેમણે જોયું કે દેશમાં હિંદુ-મુસ્લિમ તણાવ વધી રહ્યો છે. તેમને લાગ્યું કે જો વારસાગત પરિવર્તન વધુ વિલંબિત કરાશે તો દેશ ગૃહયુદ્ધ તરફ જઈ શકે છે. તેથી તેમણે જૂન 1947માં ઘોષણા કરી કે ભારતને 15 ઓગસ્ટ 1947 ના રોજ સ્વતંત્રતા મળશે. આથી, વહીવટીતંત્ર અને રાજકીય નેતાઓને સમયમર્યાદા મળી ગઈ.
એક નવુ ભવિષ્ય – એક નવી શરૂઆત
15 ઓગસ્ટ 1947 ની મધ્યરાત્રી એ પંડિત જવાહરલાલ નહેરુએ તેમની પ્રસિદ્ધ ભાષણ “ટ્રિસ્ટ વિથ ડેસ્ટીની” આપીને સ્વતંત્ર ભારતના નવા યુગની શરૂઆત જાહેર કરી. આ સાથે જ ભારત બ્રિટિશ શાસનમાંથી મુક્ત થયો અને લોકશાહી, સમાનતા અને ન્યાયના પથ પર આગળ વધ્યો.
આજના સમયમાં મહત્વ
સ્વતંત્રતા દિવસ માત્ર ઉજવણી માટે નહીં, પણ જવાબદારી અને સંકલ્પનો દિવસ પણ છે. તે આપણને યાદ કરાવે છે કે આઝાદી મળવી સરળ નહોતી—અનગિણિત બલિદાન અને સંઘર્ષ પાછળ તેનો ઈતિહાસ છે.
નિષ્કર્ષ, 15 ઓગસ્ટનું પસંદ કરવું માત્ર ઐતિહાસિક સંજોગોનું પરિણામ હતું, પણ આજે તે રાષ્ટ્રીય ગૌરવ, એકતા અને સમર્પણનું પ્રતિકબની ગયું છે.
