તીવ્ર સ્પર્ધા અને આધુનિકીકરણ વચ્ચે રેલવેએ આગામી વર્ષો માટે ભરતી પ્રક્રિયાને વધુ સુવ્યવસ્થિત કરી છે
ભારતીય રેલવેમાં નોકરી માટેની તીવ્ર સ્પર્ધાનો તાજેતરમાં સંસદમાં રજૂ થયેલા આંકડાઓ દ્વારા ખુલાસો થયો છે. રેલવે મંત્રાલયે પુષ્ટિ કરી છે કે 2024માં 64,197 ખાલી જગ્યાઓ માટે કુલ 1.87 કરોડથી વધુ અરજીઓ મળી હતી. આનો અર્થ એ છે કે અમુક જગ્યાઓ માટે પ્રતિ પોસ્ટ 1,000 થી વધુ ઉમેદવારોએ અરજી કરી હતી. આ આંકડાઓ રેલવે મંત્રી દ્વારા સંસદમાં વર્તમાન ખાલી જગ્યાઓ અને તેમને ભરવા માટેના રોડમેપ અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા.
ભરતીના કારણો અને પડકારો
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, ભારતીય રેલવેમાં ભરતી પર દબાણ વધ્યું છે. આના મુખ્ય કારણોમાં મોટી સંખ્યામાં કર્મચારીઓનું નિવૃત્ત થવું, નેટવર્કનું વિસ્તરણ અને આધુનિકીકરણ, અને નવી ટેકનોલોજીનો સમાવેશ થાય છે. સલામતી પ્રણાલીઓ, વીજળીકરણ, યાંત્રિક કામગીરી અને ડિજિટલ તકનીકોને કારણે નવી નોકરીની ભૂમિકાઓ ઉભરી આવી છે, જેનાથી ખાલી જગ્યાઓમાં વધારો થયો છે. આ પડકારોને પહોંચી વળવા માટે રેલવે સતત ભરતી પ્રક્રિયાઓ ચલાવી રહી છે.
સ્પર્ધાનું પ્રમાણ
મંત્રાલયના ડેટા દર્શાવે છે કે જુદી જુદી પોસ્ટ્સ માટે સ્પર્ધાનું સ્તર અત્યંત ઊંચું છે.
RPF કોન્સ્ટેબલ: 45,30,288 અરજીઓ, સરેરાશ 1,076 ઉમેદવારો પ્રતિ ખાલી જગ્યા.
NTPC (ગ્રેજ્યુએટ): સરેરાશ 720 ઉમેદવારો પ્રતિ પોસ્ટ.
ટેકનિશિયન: સરેરાશ 189 અરજદારો પ્રતિ ખાલી જગ્યા.
આસિસ્ટન્ટ લોકો પાઇલોટ્સ (ALP): સરેરાશ 98 ઉમેદવારો પ્રતિ જગ્યા.
આ આંકડાઓ ભારતમાં સરકારી નોકરીઓ માટેની તીવ્ર ઇચ્છા દર્શાવે છે.
પસંદગી પ્રક્રિયા અને પ્રગતિ
રેલવેએ 55,197 જગ્યાઓ માટે કમ્પ્યુટર-આધારિત પરીક્ષણો (CBTs)ના પ્રથમ તબક્કાને પૂર્ણ કરી દીધો છે. આ પરીક્ષાઓ 150થી વધુ શહેરોમાં અને 15 ભાષાઓમાં યોજાઈ હતી. ALP, RPF-SI, કોન્સ્ટેબલ અને JE/DMS/CMA જેવી મુખ્ય શ્રેણીઓના પરિણામો જાહેર થઈ ચૂક્યા છે. ALP અને JE/DMS/CMA માટે CBTનો બીજો તબક્કો પણ પૂર્ણ થઈ ગયો છે. મંત્રાલયે સ્પષ્ટતા કરી છે કે ભરતી પ્રક્રિયા તબક્કાવાર રીતે ચાલે છે.
2025 માટેની યોજનાઓ અને સુધારાઓ
રેલવેએ 2025 માટે વાર્ષિક ભરતી કેલેન્ડર રજૂ કર્યું છે. તે મુજબ, માર્ચ 2025માં 9,970 ALP જગ્યાઓ અને જૂન 2025માં 6,238 ટેકનિશિયન પોસ્ટ્સ માટે નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. આ પગલાંથી પ્રક્રિયા વધુ પારદર્શક અને અનુમાનિત બની છે. આ સુધારાઓના કારણે છેલ્લા દાયકામાં ભરતીની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે, જે 2004-2014 દરમિયાન 4.11 લાખથી વધીને 2014-2025 દરમિયાન 5.08 લાખ થઈ છે. રેલવે મંત્રાલયે એ પણ નોંધ્યું છે કે આ પ્રક્રિયા પેપર લીક અને ગેરરીતિઓથી મુક્ત રહી છે.
