મોંઘવારીમાં વધુ માર: E20 પેટ્રોલથી કારની માઇલેજ ઘટી, શું સરકારની યોજના નિષ્ફળ જશે?
ભારતમાં પ્રદૂષણ ઘટાડવા અને વિદેશી ઇંધણ પર નિર્ભરતા ઓછી કરવાના ઉદ્દેશ્યથી સરકાર ઇંધણમાં ઇથેનોલ મિશ્રણને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. આ દિશામાં 20 ટકા ઇથેનોલયુક્ત પેટ્રોલ એટલે કે E20નો ઉપયોગ વધારવામાં આવી રહ્યો છે. જોકે, તાજેતરના અનુભવો અને અહેવાલોથી એ જાણવા મળ્યું છે કે E20 ઇંધણથી વાહનોની માઇલેજમાં ઘટાડો થઈ શકે છે, જેનાથી વાહન માલિકોના ખિસ્સા પર અસર પડી શકે છે.
દિલ્હીના ઓટોમોબાઈલ એન્જિનિયર સુરેન્દ્ર પાલ સિંહના મતે, તેમની કાર જે પહેલા 17-17.5 કિમી/લિટર માઇલેજ આપતી હતી, હવે E20નો ઉપયોગ કરવાથી 14.5 કિમી/લિટર સુધી ઘટી ગઈ છે. પ્રીમિયમ પેટ્રોલનો ઉપયોગ કરવાથી માઇલેજમાં થોડો સુધારો થયો, પરંતુ ખર્ચ ઘણો વધી ગયો. આના પર સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જો વાહનની રનિંગ ઓછી થઈ રહી છે, તો શું સામાન્ય લોકો મોંઘું ઇંધણ ખરીદવા માટે તૈયાર થશે.
નીતિ આયોગનો અહેવાલ
નીતિ આયોગે તેના 2021ના અહેવાલ “Roadmap for Ethanol Blending in India 2020-25” માં સ્પષ્ટપણે કહ્યું હતું કે E20 જેવા ઉચ્ચ મિશ્રણવાળા ઇંધણની કિંમત સામાન્ય પેટ્રોલ કરતાં ઓછી રાખવી જોઈએ. તેનો ઉદ્દેશ્ય એ છે કે ઇંધણની ઓછી કેલરી વેલ્યુથી થતા નુકસાનની ભરપાઈ થઈ શકે.
ARAIનો અહેવાલ
ઓટોમોટિવ રિસર્ચ એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયા (ARAI)ના 2016 અને 2021ના અભ્યાસ મુજબ, E20ની વાહનના પ્રદર્શન પર ગંભીર નકારાત્મક અસર થઈ નથી. અહેવાલ મુજબ, E20થી ચાર-પૈડાવાળા વાહનોની માઇલેજમાં 6-7 ટકા અને ટુ-વ્હીલર વાહનોમાં 3-4 ટકા સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે. જોકે, જો એન્જિનને E20 મુજબ ડિઝાઇન અને ટ્યુન કરવામાં આવે, તો આ નુકસાન ઘણું ઓછું કરી શકાય છે.
સુપ્રીમ કોર્ટનું નિવેદન
તાજેતરમાં સુપ્રીમ કોર્ટે E20 પેટ્રોલ વિરુદ્ધ દાખલ થયેલી જાહેર હિતની અરજી (PIL)ને ફગાવી દીધી. કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારના વલણને સમર્થન આપ્યું, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે E20 નીતિથી શેરડીના ખેડૂતોને સીધો લાભ મળે છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ નીતિ ચાલુ રહેશે, કારણ કે તે માત્ર ઊર્જા આયાત ઘટાડવામાં મદદરૂપ નથી, પરંતુ ખેડૂતોની આવક વધારવા અને પર્યાવરણ સંરક્ષણ માટે પણ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
એકંદરે, E20 પેટ્રોલ પર્યાવરણ અને ખેડૂતો માટે લાભદાયી છે, પરંતુ વાહન માલિકોએ માઇલેજમાં થોડો ઘટાડો સ્વીકારવા માટે તૈયાર રહેવું પડશે. નીતિ આયોગ અને ARAIના અહેવાલો મુજબ, એન્જિનને E20ને અનુકૂળ બનાવવાના પગલાંથી આ ઘટાડાને મોટા પ્રમાણમાં ઘટાડી શકાય છે.
