ભારત-અમેરિકા સંબંધોમાં નવા પડકાર: ટ્રમ્પના ટેરિફથી રાજકીય ગરમાવો
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ચીન મુલાકાત બાદ ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધોમાં એક નવો તણાવ ઊભો થયો છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રશિયા પાસેથી તેલની ખરીદી ચાલુ રાખવા બદલ ભારત પર વધુ ટેરિફ લાદવાની ધમકી આપી છે. આ ધમકીને પીએમ મોદીની ચીન મુલાકાત સાથે જોડીને જોવામાં આવી રહી છે, જેને ટ્રમ્પે મોટો આંચકો ગણાવ્યો છે.
તાજેતરમાં વ્હાઇટ હાઉસમાં પોલેન્ડના રાષ્ટ્રપતિ કરોલ નોરોકી સાથેની દ્વિપક્ષીય બેઠક દરમિયાન ટ્રમ્પે આ નિવેદન આપ્યું. એક પત્રકારે તેમને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન પ્રત્યેના કથિત “નિરાશા” છતાં કોઈ નક્કર કાર્યવાહી કેમ ન થઈ તેવો સવાલ પૂછ્યો હતો. આ સવાલથી ટ્રમ્પ ગુસ્સે થયા અને તેમણે જવાબમાં કહ્યું, “તમે કેવી રીતે કહી શકો કે કોઈ પગલાં લેવામાં આવ્યા નથી? ભારત, જે ચીન પછી રશિયાનો બીજો સૌથી મોટો તેલ ખરીદનાર છે, તેના પર પ્રતિબંધો મૂકવામાં આવ્યા છે. આના કારણે રશિયાને સેંકડો અબજો ડૉલરનું નુકસાન થયું છે. શું આ કોઈ કાર્યવાહી નથી?”
ટ્રમ્પે ભારપૂર્વક કહ્યું કે તેમણે બે અઠવાડિયા પહેલાં જ ચેતવણી આપી હતી
કે જો ભારત રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખશે, તો તેને મોટી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડશે. તેમણે ઉમેર્યું કે ભારતીય તેલ પર વધારાનો ૨૫% ટેરિફ લાદવામાં આવ્યો છે, જેનાથી કુલ ટેરિફ ૫૦% થયો છે, અને આ નિર્ણય ૨૭ ઓગસ્ટથી અમલમાં આવ્યો છે. ટ્રમ્પે સંકેત આપ્યો કે આ તો ફક્ત “પ્રારંભિક” પગલાં છે અને “બીજા કે ત્રીજા તબક્કા” ના પ્રતિબંધો હજી બાકી છે.
અમેરિકાના આ આક્રમક વલણ પર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સ્પષ્ટ પ્રતિક્રિયા આપી છે. તેમણે કહ્યું છે કે ભારત તેના ખેડૂતો, પશુપાલકો અને નાના ઉદ્યોગોના હિત સાથે સમાધાન કરશે નહીં. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે દબાણ વધી શકે છે, પરંતુ ભારત આર્થિક સુરક્ષા અને રાષ્ટ્રીય હિતોના રક્ષણ માટે તમામ જરૂરી પગલાં લેશે. ભારતે યુએસ દ્વારા લાદવામાં આવેલા આ ટેરિફને “અન્યાયી” ગણાવ્યો છે અને જણાવ્યું છે કે ભારત તેની સ્વતંત્ર વિદેશ નીતિ અને આર્થિક નિર્ણયો પર અડગ રહેશે. આ ઘટનાક્રમ દર્શાવે છે કે આર્થિક અને રાજકીય મુદ્દાઓ પર ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેનો તણાવ આગામી સમયમાં વધી શકે છે.
