વધતા જતા ભારત-સિંગાપોર સંબંધો: ડિજિટલ, ગ્રીન અને અવકાશ ક્ષેત્રે નવા કરારો
અમેરિકા સાથેના ટેરિફ વિવાદો વચ્ચે ભારતે સિંગાપોર સાથે ઘણા મહત્ત્વના કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, જે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોની મજબૂતી દર્શાવે છે. તાજેતરમાં, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી અને સિંગાપોરના પ્રધાનમંત્રી લોરેન્સ વોંગ વચ્ચે થયેલી મુલાકાતમાં પાંચ મુખ્ય કરારો પર સહમતિ સધાઈ હતી. આ કરારો ગ્રીન શિપિંગથી લઈને અવકાશ ક્ષેત્ર સુધીના સહકારને આવરી લે છે, જે ભવિષ્યમાં એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રની રાજનીતિ અને અર્થતંત્રને નવી ગતિ આપશે.
વડાપ્રધાન મોદીએ સિંગાપોરને ભારતની ‘એક્ટ ઈસ્ટ પોલિસી’નો એક મહત્વપૂર્ણ સ્તંભ ગણાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ ભાગીદારી માત્ર આર્થિક નથી, પરંતુ સમાન મૂલ્યો અને વિશ્વાસ પર આધારિત ઊંડી મિત્રતા છે. લોરેન્સ વોંગે પણ આ ભાગીદારીને વર્તમાન અનિશ્ચિત વિશ્વમાં પહેલા કરતાં વધુ મહત્વની ગણાવી હતી. આ બેઠક દરમિયાન, બંને નેતાઓએ મુંબઈમાં જવાહરલાલ નેહરુ પોર્ટ ટ્રસ્ટ ખાતે બનેલા ઈન્ડિયા મુંબઈ કન્ટેનર ટર્મિનલના બીજા તબક્કાનું ઉદ્ઘાટન પણ કર્યું, જેમાં સિંગાપોરની PSA ઇન્ટરનેશનલે એક અબજ ડોલરથી વધુનું રોકાણ કર્યું છે.
થયેલા મુખ્ય કરારો:
ડિજિટલ પેમેન્ટ્સ અને ક્રોસ-બોર્ડર સહયોગ: રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) અને મોનેટરી ઓથોરિટી ઓફ સિંગાપોર વચ્ચેના કરારથી ક્રોસ-બોર્ડર પેમેન્ટ્સ અને ડિજિટલ ચેનલોને મજબૂતી મળશે.
એવિએશન ક્ષેત્રે સહયોગ: એરપોર્ટ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા (AAI) અને સિવિલ એવિએશન ઓથોરિટી ઓફ સિંગાપોર ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ક્ષમતા નિર્માણ માટે સાથે મળીને કામ કરશે.
ગ્રીન અને ડિજિટલ શિપિંગ કોરિડોર: બંને દેશો શિપિંગ ક્ષેત્રમાં શૂન્ય-ઉત્સર્જન ઇંધણ અને સ્માર્ટ પોર્ટ ટેકનોલોજી વિકસાવવા માટે એક માળખું બનાવશે.
ઉત્પાદન કૌશલ્ય: ચેન્નઈમાં કૌશલ્ય વિકાસ માટે ‘નેશનલ સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ ફોર સ્કિલિંગ’ની સ્થાપના કરવામાં આવશે.
અવકાશ સહયોગ: અવકાશ ઉદ્યોગમાં બંને દેશો વચ્ચેનો સહયોગ વધશે. ભારતે અત્યાર સુધી સિંગાપોરના લગભગ 20 ઉપગ્રહો સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યા છે.
સિંગાપોરનું મહત્વ
સિંગાપોર છેલ્લા 7 વર્ષથી ભારતનું સૌથી મોટું FDI રોકાણકાર રહ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચે કુલ રોકાણ લગભગ $170 બિલિયન છે. 2004-05માં $6.7 બિલિયનનો વેપાર 2024-25માં વધીને $35 બિલિયન થયો છે. સિંગાપોર ભારતને આસિયાન (ASEAN) દેશો સાથે જોડતો એક મહત્વપૂર્ણ સેતુ છે. આ ઉપરાંત, બંને દેશોએ તેમના વ્યાપક આર્થિક સહયોગ કરાર (CECA) અને આસિયાન-ભારત માલ વેપાર કરાર (AITIGA)ની સમીક્ષા કરવાનો પણ નિર્ણય લીધો છે, જે ભવિષ્યના આર્થિક સહયોગ માટે એક મજબૂત પાયો નાખશે.
આ કરારો અને સહયોગ દર્શાવે છે કે ભારત અને સિંગાપોર માત્ર આર્થિક ભાગીદારીથી આગળ વધીને, રાજકીય અને ટેકનોલોજીકલ ક્ષેત્રે પણ ગાઢ સંબંધો વિકસાવી રહ્યા છે, જે વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાઓ વચ્ચે બંને માટે લાભદાયી સાબિત થશે.
