રશિયાએ CAATSAમાંથી ભારતને આપવામાં આવેલી છૂટને લઈને અમેરિકા પર સવાલો ઉઠાવ્યા છે. રશિયાનું કહેવું છે કે ભારત માટે લેવાયેલા આ નિર્ણયે અમેરિકાની નબળાઈ દર્શાવી છે. ખાસ વાત એ છે કે પશ્ચિમી દેશોના આકરા પ્રતિબંધોનો સામનો કરી રહેલા રશિયાના શસ્ત્ર નિકાસના મામલામાં ચૂકવણીને નોંધપાત્ર અસર થઈ રહી છે. રશિયાએ પણ આ પ્રતિબંધો પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે.
એક ટોચના રશિયન અધિકારીએ કહ્યું છે કે S400ની ખરીદી માટે ભારતને આપવામાં આવેલી પ્રતિબંધોમાં રાહત અમેરિકાની નબળાઈ દર્શાવે છે. યુએસમાં, હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સે સુધારાને મંજૂરી આપી હતી, જેમાં જુલાઈમાં કાઉન્ટરિંગ અમેરિકાઝ એડવર્સરીઝ થ્રુ સેંક્શન્સ એક્ટ (CAATSA) હેઠળ ભારતને પ્રતિબંધોમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી.
રશિયાની ફેડરલ સર્વિસ ફોર મિલિટરી-ટેક્નિકલ કોઓપરેશન (FSMTC)ના વડા દિમિત્રી સુગાયવે જણાવ્યું હતું કે, “ભારત અને રશિયા વચ્ચે S400ના સપ્લાય માટેના કરારને અમેરિકાએ રશિયન હથિયારો સામેના પ્રતિબંધોનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું હતું.” અમેરિકન પક્ષે પોતાનો નિર્ણય કેમ બદલ્યો? મને ખબર નથી, પણ એવી શક્યતાઓ છે કે તે તેની નબળાઈને કારણે છે.
આ સિસ્ટમને લઈને તુર્કી પર પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા હતા. સુગેવ, જેઓ રશિયન નિકાસની દેખરેખ રાખે છે, કહે છે કે પશ્ચિમી પ્રતિબંધો અન્યાયી વેપાર સમાન છે. તે જ સમયે તે ‘તેમની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાના સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રોના સાર્વભૌમ અધિકાર’નું ઉલ્લંઘન છે. પ્રતિબંધો અંગે, તેમણે કહ્યું કે નવી ઉત્પાદન અને લોજિસ્ટિકલ સાંકળો સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
એવા અહેવાલો હતા કે પશ્ચિમ દ્વારા લાદવામાં આવેલા આર્થિક પ્રતિબંધોને કારણે ચુકવણીની પ્રક્રિયા મુશ્કેલ હતી.
