દહીંહાંડીને સાહસિક રમતનો દરજ્જો આપવાની મહારાષ્ટ્રના મુખ્ય પ્રધાન એકનાથ શિંદેની જાહેરાતની ટીકા થઈ રહી છે પરંતુ બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (BMC)ની ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને તેને ઉદ્ધવ ઠાકરેની આગેવાની હેઠળની શિવસેનાના પાયાને નબળો પાડવાની કવાયત તરીકે પણ જોવામાં આવી રહી છે. . દહીં હાંડીને રમતગમતનો દરજ્જો આપતાં, તેના સહભાગીઓ ‘ગોવિંદા’ ક્વોટા હેઠળ સરકારી નોકરીઓ માટે અરજી કરી શકશે. શુક્રવારે કાર્યકરો અને રાજકીય વિવેચકોએ આ પગલાની ટીકા કરી હતી, જ્યારે રાજકીય પક્ષોએ તેના પર મૌન રાખ્યું હતું.
આ નિર્ણયે શિવસેનાના ઠાકરે જૂથને મૂંઝવણમાં મૂક્યું છે કારણ કે ગોવિંદાના જૂથમાં મુખ્યત્વે નીચલા મધ્યમ વર્ગના મરાઠી ભાષી યુવાનોનો સમાવેશ થાય છે અને આ સમુદાય પક્ષ માટે સમર્થનનો પરંપરાગત આધાર રહ્યો છે. પડોશી થાણે જિલ્લામાં શિવસેનાના સામાન્ય કાર્યકર તરીકે પોતાની રાજકીય કારકિર્દી શરૂ કરનાર શિંદેએ આ વર્ષે ઠાકરે સામે બળવો કર્યો હતો અને ઠાકરેની આગેવાની હેઠળની શિવસેના-રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (એનસીપી) – કોંગ્રેસ સરકારને તોડી પાડી હતી.
આ પછી શિંદે બળવાખોર શિવસેના ધારાસભ્યો અને ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ના સમર્થનથી મુખ્યમંત્રી બન્યા. દેશની સૌથી ધનિક મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન BMCની આગામી ચૂંટણી ઉદ્ધવ ઠાકરેની આગેવાની હેઠળના જૂથ માટે ‘કરો યા મરો’ની હરીફાઈ હશે. શિવસેના ઘણા વર્ષોથી BMCમાં સત્તામાં છે.
શું કહે છે રાજકીય વિશ્લેષકો?
દહીંહાંડી દરમિયાન, દહીંથી ભરેલા વાસણને હવામાં લટકાવવામાં આવે છે અને તેને માનવ પિરામિડ બનાવીને તોડી નાખવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્રમાં તે કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીની ઉજવણીનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. મોટા શહેરોમાં, ખાસ કરીને મુંબઈ અને થાણેમાં દહીં હાંડી ઉજવણી, ત્યાં તેમનો આધાર સ્થાપિત કરવા માટે રાજકારણીઓનું ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે.
એક રાજકીય વિશ્લેષકે કહ્યું, “ગોવિંદા કોઈ પણ રાજકીય પક્ષ માટે કોઈ પ્રદેશમાં પોતાનો પ્રભાવ સ્થાપિત કરવા માટે સંપત્તિ સમાન છે. નાણાકીય રીતે, કોઈપણ નેતા અથવા પક્ષ માટે તેમને ભંડોળ પૂરું પાડવું અને પ્રોત્સાહિત કરવું એ ખર્ચાળ સોદો નથી. તેઓ ચૂંટણી વખતે તેમના કામે આવે છે. લાંબા સમયથી શિવસેનાએ તેની વિશ્વસનીયતા જાળવી રાખી છે અને તેથી શેરી રાજકારણમાં તેનું વર્ચસ્વ છે.
ઠાકરે જૂથ મૂંઝવણમાં
“ગોવિંદાની ગેંગ અને ગણેશ મંડળોના વ્યાપક નેટવર્કથી શિવસેનાને મુંબઈ અને થાણેમાં તેનો પ્રભાવ જાળવી રાખવામાં મદદ મળી છે,” તેમણે કહ્યું. શિવસેનાના ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથના મુંબઈના ધારાસભ્યએ જણાવ્યું હતું કે, “તેઓને તબીબી (વીમા) સુરક્ષા મળી રહી છે અને તેઓને સ્પોર્ટ્સ ક્વોટા દ્વારા સરકારી નોકરીની લાલચ પણ આપવામાં આવી રહી છે.”
તેમણે કહ્યું કે BMC ચૂંટણી દરમિયાન તેની અસર પડશે. ઠાકરે જૂથના શિવસેનાના નેતા સુનીલ પ્રભુએ વિધાનસભામાં શિંદેના નિર્ણયની પ્રશંસા કરી હતી પરંતુ ઉમેર્યું હતું કે, “લાંબા સમયથી અમારી માંગ છે કે ગોવિંદાની ગેંગને તબીબી સુરક્ષા આપવામાં આવે અને દહીં હાંડીને રમત તરીકે માન્યતા આપવી જોઈએ.”
ભાજપના મહારાષ્ટ્ર એકમના ભૂતપૂર્વ પ્રવક્તાએ કહ્યું કે ભાજપનો હંમેશા મધ્યમ અને ઉચ્ચ મધ્યમ વર્ગમાં મજબૂત આધાર રહ્યો છે, પરંતુ નીચલા મધ્યમ વર્ગ પર તેની કોઈ ખાસ પકડ નથી. તેમણે કહ્યું, “ઓછી આવક જૂથમાં સામાન્ય રીતે એવા લોકોનો સમાવેશ થાય છે કે જેમની પાસે મુંબઈમાં ઘર નથી, જેઓ નાની નોકરી કરે છે અને વધારે અભ્યાસ પણ નથી કરતા. આ લોકો શિવસેનાનો આધાર છે. શિવસેનાની નાડી જાણતા શિંદેનો પક્ષ બદલવો ભાજપ માટે ગેમ ચેન્જર સાબિત થશે.
દહીં હાંડી ઉત્સવની જાહેરાત મહત્વની છે
બીજેપી નેતાએ કહ્યું, “દહી હાંડીની જાહેરાત પણ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે BMC ચૂંટણીમાં પ્રથમ વખત, હરીફાઈ બીજેપી વિરુદ્ધ અન્ય કોઈની વચ્ચે થશે. પાર્ટી ઠાકરેની આગેવાની હેઠળની શિવસેનાને સત્તા પરથી હટાવવાની યોજના ધરાવે છે. આવી સ્થિતિમાં શિંદેએ દહીં હાંડીને રમતગમતનો દરજ્જો, ગોવિંદાઓને મફત તબીબી સહાય અને સ્પોર્ટ્સ ક્વોટા દ્વારા સરકારી નોકરીઓ આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ ચોક્કસપણે મુંબઈના ગોવિંદાઓની ઘણી ટોળીઓમાં પરિવર્તન લાવશે જે પરંપરાગત રીતે શિવસેના સાથે છે.
જો કે, આ જાહેરાતથી સરકારી નોકરીઓ માટે મહારાષ્ટ્ર પબ્લિક સર્વિસ કમિશનની પરીક્ષાઓ આપનારા ઉમેદવારો પણ નારાજ થયા છે. જ્યારે તેમના વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે ભાજપના નેતાએ કહ્યું કે તે સાચું છે કે આ નિર્ણય MPSC ઉમેદવારોને અનુકૂળ નથી. “પરંતુ આપણે તેના વિશે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી,” તેમણે કહ્યું. પહેલેથી જ ઘણી ઓછી સરકારી નોકરીઓ બાકી છે અને પસંદગી પ્રક્રિયા મુશ્કેલ છે. એવું નથી કે ગોવિંદાઓને કોઈ ખાસ સુવિધા મળશે. સ્પોર્ટ્સ ક્વોટામાં પણ આકરી સ્પર્ધા થશે.
