યુનિકોર્નનો નવો યુગ: હવે આવક નહીં, ટકાઉ બિઝનેસ મોડેલ પ્રાથમિકતા
ભારતના રિયલ મની ગેમિંગ (RMG) ક્ષેત્ર પર સરકારના કડક પગલાંની સીધી અસર હવે સ્પષ્ટપણે દેખાઈ રહી છે. નવો કાયદો અમલમાં આવ્યા પછી, ઘણા પ્રખ્યાત ગેમિંગ સ્ટાર્ટઅપ્સે તેમનો યુનિકોર્ન સ્ટેટસ ($1 બિલિયનથી વધુનું મૂલ્ય) ગુમાવ્યો છે. ASK પ્રાઇવેટ વેલ્થ હુરુન ઇન્ડિયા યુનિકોર્ન અને ફ્યુચર યુનિકોર્ન રિપોર્ટ 2025 અનુસાર, ડ્રીમ11, ગેમ્સ24×7, ગેમ્સક્રાફ્ટ અને મોબાઇલ પ્રીમિયર લીગ (MPL) હવે યુનિકોર્ન યાદીમાં શામેલ નથી. આટલો મોટો ઘટાડો કેમ? સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલા કાયદા હેઠળ – તમામ પ્રકારની ઓનલાઈન મની ગેમ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
ઈ-સ્પોર્ટ્સ અને સોશિયલ ગેમિંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. મની ગેમ્સની જાહેરાતો સંપૂર્ણપણે બંધ કરવામાં આવી છે. બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓને આવી કંપનીઓ સાથે વ્યવહાર કરવાની મનાઈ ફરમાવવામાં આવી છે. આ પ્રતિબંધોએ કંપનીઓની કમાણી અને રોકાણકારોના વિશ્વાસ બંનેને અસર કરી છે. ડ્રીમ11 (260 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ) અને MPL (90 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ) જેવા મોટા ખેલાડીઓથી લઈને ઝુપી અને વિન્ઝો ગેમ્સ જેવી કંપનીઓ સુધી, દરેકને નુકસાન થઈ રહ્યું છે.
આગળ શું થશે?
નિષ્ણાતો માને છે કે આ કડકતા હાલમાં ઉદ્યોગની ગતિ ધીમી કરી રહી છે અને સ્ટાર્ટઅપ્સનું મૂલ્યાંકન ઘટી ગયું છે, પરંતુ લાંબા ગાળે આ પગલું આ ક્ષેત્રને વધુ પારદર્શક અને સ્થિર બનાવી શકે છે.
ઘણી કંપનીઓ પહેલાથી જ સ્પોન્સરશિપ સોદાઓમાંથી પીછેહઠ કરી ચૂકી છે અને છટણી પણ શરૂ થઈ ગઈ છે.
યુનિકોર્ન ઇકોસિસ્ટમમાં નવું ચિત્ર
ભારતનું સૌથી મૂલ્યવાન યુનિકોર્ન ઝેરોધા ($8.2 બિલિયન) છે.
તે પછી રેઝરપે અને લેન્સકાર્ટ $7.5 બિલિયનના મૂલ્યાંકન સાથે આવે છે.
બેંગલુરુ હજુ પણ દેશનું સૌથી મોટું યુનિકોર્ન હબ છે, જેમાં 26 યુનિકોર્ન છે. દિલ્હી-એનસીઆરમાં 12 અને મુંબઈમાં 11 યુનિકોર્ન છે.
ઝેપ્ટોના સ્થાપકો કૈવલ્ય વોહરા અને અદિત પાલિચા માત્ર 22 વર્ષની ઉંમરે દેશના સૌથી નાના યુનિકોર્ન સ્થાપકો બન્યા.
ભારતમાં વૃદ્ધિ હજુ પણ ચાલુ છે
આરએમજી ક્ષેત્રમાં ઘટાડા છતાં, ભારતનું સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ મજબૂત રહે છે. આ વર્ષે જ, 6 નવા યુનિકોર્ન ઉમેરવામાં આવ્યા છે, જેમાં Ai.tech, Navi Technologies, Rapido અને DarwinBox જેવા નામોનો સમાવેશ થાય છે.
હવે ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સનું ધ્યાન ફક્ત વૃદ્ધિ અને ડિસ્કાઉન્ટ પર નથી, પરંતુ નફા, મૂડીનો યોગ્ય વપરાશ અને ટકાઉ વ્યવસાય મોડેલ પર છે.
