શું બેંકોમાં પૈસા સુરક્ષિત નથી? ડિપોઝિટ ઘટતા સરકારે આપી સ્પષ્ટતા.
છેલ્લા એક વર્ષમાં બેંકોમાં લોકો દ્વારા પૈસા જમા કરાવવાની પ્રવૃત્તિમાં ઝડપી ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. આની સીધી અસર બેંકોની આવક અને તેમની લોન આપવાની ક્ષમતા પર પડી છે. સરકારે આ ટ્રેન્ડ પર ચિંતા વ્યક્ત કરતાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોને CASA જમા (ચાલુ અને બચત ખાતાની જમા રકમ)માં સુધારો લાવવા નિર્દેશ આપ્યો છે.
CASA શું છે અને શા માટે જરૂરી છે?
CASA એટલે કે કરન્ટ એકાઉન્ટ અને સેવિંગ્સ એકાઉન્ટમાં જમા થયેલી રકમ. તેના પર બેંકે ખૂબ ઓછું અથવા બિલકુલ વ્યાજ ચૂકવવું પડતું નથી, જેનાથી તેમને સસ્તું ભંડોળ મળે છે. આ જ રકમ બેંક ગ્રાહકોને લોનના રૂપમાં આપે છે અને વ્યાજથી નફો કમાય છે. બેંકનો CASA રેશિયો જેટલો વધુ હોય છે, તેની નાણાકીય સ્થિતિ એટલી જ મજબૂત માનવામાં આવે છે.
બેંકોની વર્તમાન સ્થિતિ
- SBI નો CASA રેશિયો જૂન 2024ના ક્વાર્ટરમાં 40.70% થી ઘટીને 39.36% થઈ ગયો છે.
- બેંક ઓફ બરોડાનો રેશિયો પણ 39.33% સુધી ઘટી ચૂક્યો છે.
આના પરથી સ્પષ્ટ છે કે લોકો હવે પોતાના પૈસા બેંકોમાં રાખવાને બદલે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, ડિજિટલ વોલેટ્સ અથવા અન્ય રોકાણ વિકલ્પો તરફ વળી રહ્યા છે.
સરકારનો દૃષ્ટિકોણ
નાણા મંત્રાલયે બેંકોને CASA જમા વધારવા માટે નવી રણનીતિ અપનાવવા જણાવ્યું છે. સાથે જ આ નિર્દેશ પણ આપવામાં આવ્યા છે કે—
- કૃષિ ક્ષેત્રને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે.
- MSME સેક્ટરને વધુ લોન ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે.
આ બંને ક્ષેત્રો રોજગાર અને વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
CASAમાં ઘટાડાની અસર
CASA ઘટવાનો અર્થ છે કે હવે બેંકોને મોંઘા વિકલ્પો, જેમ કે ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ અથવા માર્કેટમાંથી ઉધાર, દ્વારા ભંડોળ મેળવવું પડશે. આની સીધી અસર ગ્રાહકો પર પડશે—
- બેંકોની લોન આપવાની ક્ષમતા ઘટશે.
- લોન મોંઘી થઈ શકે છે.
- નાના ઉદ્યોગપતિઓ અને સામાન્ય ગ્રાહકો પર વધારાનો બોજ વધી શકે છે.
- રોકાણ અને વિકાસની ગતિ ધીમી થઈ શકે છે.
આ ઘટાડો બેંકિંગ ક્ષેત્ર માટે એક ચેતવણી છે, પરંતુ સરકારના હસ્તક્ષેપથી ભવિષ્યમાં તેમાં સુધારો થવાની આશા છે.
