ચુકવણી એગ્રીગેટર્સ પર નિયંત્રણ: RBI એ નવી નિયમનકારી માર્ગદર્શિકા જારી કરી, ઓછામાં ઓછી 15 કરોડ રૂપિયાની નેટવર્થ જરૂરી
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ હવે દેશમાં પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સના કાર્યને નિયંત્રિત અને નિયમન કરવા માટે અંતિમ માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ પગલાનો ઉદ્દેશ્ય પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સની મનસ્વીતાને રોકવા અને તેમને પારદર્શક અને સુરક્ષિત રીતે કામ કરવા માટે દબાણ કરવાનો છે. આ માર્ગદર્શિકાઓની લાંબા સમયથી રાહ જોવાઈ રહી હતી, કારણ કે તેનો ડ્રાફ્ટ RBI દ્વારા 2024 માં બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. હવે અંતિમ માર્ગદર્શિકા હેઠળ, પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સને તેમના કાર્યના આધારે ત્રણ અલગ અલગ શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે અને દરેક શ્રેણી માટે અલગ અલગ ધોરણો નક્કી કરવામાં આવ્યા છે.
પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સની ત્રણ શ્રેણીઓ
- PA-P: ભૌતિક ચુકવણી એગ્રીગેટર્સ
- PA-CB: ક્રોસ બોર્ડર પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સ
- PA-O: ઓનલાઈન ચુકવણી એગ્રીગેટર્સ
નિયમો અને ધોરણો
બેંક સંચાલિત પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સને વ્યવસાય કરવા માટે કોઈ અલગ અધિકૃતતાની જરૂર નથી.
RBI એ નોન-બેંક પેમેન્ટ એગ્રીગેટર્સ માટે લઘુત્તમ મૂડી અને નેટવર્થ શરતો નિર્ધારિત કરી છે.
નાણાકીય અને અન્ય જરૂરિયાતો
- ઓથોરાઇઝેશન માટે અરજી કરતી વખતે કંપની પાસે ઓછામાં ઓછી 15 કરોડ રૂપિયાની નેટવર્થ હોવી જોઈએ.
- ઓથોરાઇઝેશન મેળવ્યાના ત્રીજા નાણાકીય વર્ષ સુધીમાં આ નેટવર્થ વધારીને 25 કરોડ રૂપિયા કરવી ફરજિયાત રહેશે.
- માર્ગદર્શિકામાં એસ્ક્રો એકાઉન્ટ્સ, ફંડ મેનેજમેન્ટ, PA-CB ની ક્રોસ બોર્ડર મર્યાદા અને ગવર્નન્સ સંબંધિત જોગવાઈઓ પણ શામેલ છે.
પ્રમોટરોએ ‘ફિટ એન્ડ પ્રોપર’ ધોરણોનું પાલન કરવું પડશે.
ઉદ્દેશ્ય
RBIનું આ પગલું ચુકવણી એગ્રીગેટર્સની કામગીરીને સુરક્ષિત અને પારદર્શક બનાવવા, ફંડ મેનેજમેન્ટમાં સુધારો કરવા અને ગ્રાહકોના હિતનું રક્ષણ કરવા માટે લેવામાં આવ્યું છે. આ ફક્ત ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલીને મજબૂત બનાવશે નહીં, પરંતુ કૌભાંડો અને છેતરપિંડીની શક્યતાઓ પણ ઘટાડશે.
