દિવસની ઊંઘ: શું તે ડિમેન્શિયાનું જોખમ બમણું કરી શકે છે? જાણો સંશોધનના તારણો
આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પૂરતી અને ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ અત્યંત જરૂરી છે. રાત્રિ દરમિયાન મળતો આરામ મગજને તાજગી આપે છે અને યાદશક્તિ તેમજ વિચારવાની ક્ષમતાને સુધારે છે. જોકે, ઘણા લોકો માટે રાત્રે પૂરતી ઊંઘ લેવી શક્ય નથી, અને તેઓ દિવસ દરમિયાન ઊંઘવાનો સહારો લે છે. પરંતુ, શું દિવસ દરમિયાન વારંવાર ઊંઘવું સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે? યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, સાન ફ્રાન્સિસ્કોના એક અભ્યાસ મુજબ, જે મહિલાઓ વૃદ્ધાવસ્થામાં દિવસ દરમિયાન વધુ ઊંઘ લે છે, તેમને ડિમેન્શિયા થવાનું જોખમ બમણું થઈ શકે છે.
અભ્યાસ અને તેના તારણો
આ અભ્યાસમાં 733 મહિલાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો, જેઓની સરેરાશ ઉંમર 83 વર્ષ હતી. આ અભ્યાસ પાંચ વર્ષ સુધી ચાલ્યો. સંશોધકોએ મહિલાઓની ઊંઘની પેટર્નનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે ખાસ ઉપકરણોનો ઉપયોગ કર્યો. અભ્યાસના અંતે, નોંધવામાં આવ્યું કે લગભગ 22% મહિલાઓમાં હળવી જ્ઞાનાત્મક ક્ષતિ (mild cognitive impairment) જોવા મળી, જ્યારે 13% મહિલાઓ ડિમેન્શિયાથી પીડિત હતી.
અભ્યાસમાં મહિલાઓને ત્રણ જૂથોમાં વહેંચવામાં આવી:
- સ્થિર અથવા થોડી સારી ઊંઘ (44%): જેમની રાત્રિની ઊંઘની પેટર્નમાં ખાસ ફેરફાર થયો ન હતો.
- રાત્રિની ઊંઘમાં ઘટાડો (35%): જેમની રાત્રિની ઊંઘ ઓછી થઈ ગઈ હતી.
- દિવસ અને રાત્રે બંને સમયે ઊંઘમાં વધારો (21%): જેમની રાત્રિની ઊંઘ ઘટી ગઈ હતી અને તેઓ દિવસ દરમિયાન વધુ ઊંઘતા હતા.
ડિમેન્શિયાનું જોખમ અને ઊંઘની પેટર્ન
સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે જે જૂથમાં દિવસ અને રાત બંને સમયે ઊંઘ વધી ગઈ હતી, તે જૂથની મહિલાઓમાં ડિમેન્શિયા થવાનું જોખમ સૌથી વધુ હતું. આ જૂથમાં 19% મહિલાઓને ડિમેન્શિયા થયો હતો, જે સ્થિર ઊંઘ પેટર્નવાળા જૂથ (8%) કરતાં લગભગ બમણું હતું. રસપ્રદ વાત એ છે કે, જે મહિલાઓની રાત્રિની ઊંઘ ઘટી ગઈ હતી પરંતુ દિવસ દરમિયાન વધુ સૂતી નહોતી, તેમનામાં ડિમેન્શિયાના જોખમમાં ખાસ વધારો જોવા મળ્યો ન હતો.
મહત્વપૂર્ણ તારણો અને ભવિષ્યના સંશોધનની જરૂરિયાત
આ અભ્યાસ સૂચવે છે કે વૃદ્ધાવસ્થામાં માત્ર રાત્રિની ઊંઘ જ નહીં, પરંતુ દિવસ દરમિયાનની ઊંઘની પેટર્ન પણ મગજના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ઊંઘની પેટર્નમાં થતા ફેરફારો, ખાસ કરીને દિવસ દરમિયાન વધુ પડતી ઊંઘ, ડિમેન્શિયાના વધતા જોખમ સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે. જોકે, સંશોધકો એ પણ સ્પષ્ટ કરે છે કે આ અભ્યાસ ડિમેન્શિયા અને દિવસની ઊંઘ વચ્ચેનું કારણ-અસર સંબંધ સીધો સ્થાપિત કરતો નથી, પરંતુ એક મજબૂત જોડાણ દર્શાવે છે. આ અભ્યાસના પરિણામો મોટાભાગે ગોરી મહિલાઓ પર આધારિત હોવાથી, ભવિષ્યમાં વધુ વૈવિધ્યસભર વસ્તી પર અભ્યાસ કરવાની જરૂર છે.
આ સંશોધન, જે જર્નલ ન્યુરોલોજીમાં પ્રકાશિત થયું છે, તે વૃદ્ધોમાં માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને ઊંઘની આદતો વચ્ચેના સંબંધને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદરૂપ થશે.
