પાકિસ્તાનમાં લોટની અછત: પંજાબનો પ્રતિબંધ બન્યો સંકટનું મોટું કારણ
પાકિસ્તાન આ દિવસોમાં લોટની ભયંકર અછતનો સામનો કરી રહ્યું છે. પરિસ્થિતિ એટલી ખરાબ છે કે લોકોને રોજિંદી જરૂરિયાતની વસ્તુઓ પણ મોંઘા ભાવે ખરીદવી પડી રહી છે. સૌથી મોટો વિવાદ પંજાબ પ્રાંતના નિર્ણયને લઈને છે, જ્યાંથી ઘઉં અને લોટનો પુરવઠો બાકીના વિસ્તારોમાં રોકી દેવામાં આવ્યો છે. આના કારણે માત્ર મોંઘવારી જ નથી વધી, પરંતુ પ્રાંતો વચ્ચે ટકરાવ પણ શરૂ થયો છે.
વાસ્તવમાં, પાકિસ્તાનના પંજાબે અન્ય રાજ્યોમાં ઘઉં મોકલવા પર અનૌપચારિક પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. પંજાબ સરકારનો તર્ક છે કે આ પગલું સ્થાનિક લોકોની ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા, સંગ્રહખોરી અને દાણચોરી પર અંકુશ મૂકવા માટે જરૂરી છે. જોકે, આ પગલાથી બાકીના રાજ્યોની મુશ્કેલીઓ વધુ વધી ગઈ છે. ખૈબર પખ્તુનખ્વા (KP) અને સિંધ જેવા પ્રાંતો, જે પંજાબના પુરવઠા પર મોટા પ્રમાણમાં નિર્ભર છે, ત્યાં લોટના ભાવ આસમાને પહોંચી રહ્યા છે.
ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં બમણો ભાવ
પંજાબ ફ્લોર મિલ્સ એસોસિએશનના અધ્યક્ષ રિયાઝુલ્લા ખાનના જણાવ્યા અનુસાર, પંજાબ બોર્ડર પર બનેલી ચેકપોસ્ટ પર ઘઉં અને લોટના પરિવહનને રોકવામાં આવી રહ્યું છે. પરિણામ એ આવ્યું કે કેપીમાં લોટનો ભાવ બમણો થઈ ગયો છે. અહીં ૨૦ કિલો લોટની બોરી હવે લગભગ ૨,૮૦૦ પાકિસ્તાની રૂપિયામાં વેચાઈ રહી છે, જ્યારે પંજાબમાં આ જ બોરી લગભગ ૧,૮૦૦ રૂપિયામાં મળી રહી છે.
કેપીના ગવર્નર ફૈઝલ કરીમ કુન્ડીએ આ પ્રતિબંધને પાકિસ્તાનના બંધારણના અનુચ્છેદ ૧૫૧નું ઉલ્લંઘન ગણાવતા કહ્યું કે તે રાષ્ટ્રીય એકતાની વિરુદ્ધ છે. બીજી તરફ, પંજાબ પ્રશાસનનું કહેવું છે કે પ્રતિબંધ લગાવ્યા વગર સ્થાનિક ગ્રાહકોની સુરક્ષા શક્ય નથી.
પહેલા પણ આવી પરિસ્થિતિઓ જોવા મળી છે
આ પહેલીવાર નથી જ્યારે પાકિસ્તાનને આવા સંકટનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ૨૦૨૦, ૨૦૨૨ અને ૨૦૨૩માં પણ કુદરતી આપત્તિઓ અને ઓછા ઉત્પાદનને કારણે લોટની ભારે અછત જોવા મળી હતી. તે સમયે પંજાબ સરકાર ઘઉંની લણણી પછી ૪૦ લાખ ટનથી વધુ અનાજ ખરીદીને સંગ્રહ કરતી હતી અને જરૂરિયાત પડ્યે અન્ય રાજ્યોને સપ્લાય કરતી હતી. પરંતુ હવે આંતરરાષ્ટ્રીય કરારોને કારણે તે આ ભૂમિકામાંથી પાછી હટી ગઈ છે.
સંકટ વધુ ઘેરાવવાની આશંકા
લોટના ભાવ સતત વધતા રહેવાથી સામાન્ય જનતાના ખિસ્સા પરનો બોજ વધુ વધી ગયો છે. રાજકીય પક્ષો અને વેપારી સંગઠનો પંજાબ સરકાર પર ઘઉંના પુરવઠા પર લગાવવામાં આવેલા પ્રતિબંધને હટાવવા માટે દબાણ કરી રહ્યા છે. જોકે, વર્તમાન પરિસ્થિતિને જોતા નજીકના ભવિષ્યમાં રાહત મળવાની શક્યતા ઓછી જણાઈ રહી છે.
