મેન ઑફ ધ મેચ પુરસ્કાર હંમેશા ડોલરમાં જ કેમ અપાય છે?
ક્રિકેટ જગતમાં મેન ઑફ ધ મેચ (Man Of The Match) નો પુરસ્કાર કોઈપણ ખેલાડી માટે ગૌરવની વાત હોય છે. મેચમાં સૌથી પ્રભાવશાળી પ્રદર્શન કરનાર ખેલાડીને ટ્રોફીની સાથે રોકડ પુરસ્કાર પણ આપવામાં આવે છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આ કેશ પ્રાઇઝ હંમેશા ડોલર ($) માં જ કેમ આપવામાં આવે છે? ભારતમાં રમાતી મેચ હોય કે દુબઈમાં, આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં આ પુરસ્કાર માટે ડોલર એક તટસ્થ અને અનુકૂળ વિકલ્પ માનવામાં આવે છે. આ પાછળ માત્ર એક નહીં, પરંતુ અનેક મહત્ત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય અને નાણાકીય કારણો છુપાયેલા છે.
૧. ડોલર: વૈશ્વિક અને તટસ્થ ચલણ
ક્રિકેટ ટુર્નામેન્ટ્સ અને સિરીઝ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે યોજવામાં આવે છે, જેમાં ઘણા દેશોના ખેલાડીઓ ભાગ લે છે. જો ઇનામો યજમાન દેશના ચલણમાં (દા.ત., ભારતીય રૂપિયા) આપવામાં આવે, તો અન્ય દેશોના ખેલાડીઓ માટે તેને પોતાના દેશના ચલણમાં રૂપાંતરિત કરવું મુશ્કેલ બની શકે છે.
- સરળ રૂપાંતરણ: ડોલરને વૈશ્વિક ચલણ (Global Currency) માનવામાં આવે છે, કારણ કે તેને વિશ્વના લગભગ કોઈપણ દેશના ચલણમાં સરળતાથી અને વ્યાજબી દરે રૂપાંતરિત કરી શકાય છે.
- તટસ્થ વિકલ્પ: ડોલર આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ કાઉન્સિલ (ICC) અને તમામ રાષ્ટ્રીય બોર્ડ માટે તટસ્થ અને અનુકૂળ વિકલ્પ છે. આનાથી કોઈ એક દેશના ચલણને વિશેષ મહત્ત્વ મળતું નથી.
૨. ICC અને પ્રાયોજકોના વ્યવહારો
મેન ઑફ ધ મેચ રોકડ પુરસ્કાર સીધા આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ કાઉન્સિલ (ICC) અથવા તેના મોટા વૈશ્વિક પ્રાયોજકો સાથે જોડાયેલો હોય છે.
- ICCનું ડોલર આધારિત ફાઇનાન્સ: ICC ના મોટાભાગના નાણાકીય વ્યવહારો, કરારો અને આવક-જાવક ડોલર આધારિત હોય છે. તેથી, ઇનામની રકમને ડોલરમાં જ દર્શાવવામાં આવે છે, જે ચૂકવણી ટ્રાન્સફર કરવાની અને એકાઉન્ટિંગની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવે છે.
- વૈશ્વિક પ્રાયોજકો: માસ્ટરકાર્ડ, પેપ્સી, અરામકો અથવા MRF જેવી આંતરરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ રમતોને પ્રાયોજિત કરે છે. તેમના માટે, ડોલરમાં પુરસ્કારો ચૂકવવા એ તેમની વૈશ્વિક છબી અને બ્રાન્ડ મૂલ્ય જાળવવાનો એક ભાગ છે, જે સ્પોન્સરશિપ કરારોને પણ પ્રમાણિત કરે છે.
૩. ચલણની સ્થિરતા અને જોખમ વ્યવસ્થાપન
ડોલરનું મૂલ્ય ભારતીય રૂપિયા, પાકિસ્તાની રૂપિયા અથવા અન્ય એશિયન ચલણો કરતાં વધુ સ્થિર માનવામાં આવે છે.
- નાણાકીય જોખમ ઘટાડવું: તે ક્રિકેટ પ્રાયોજકો અને બોર્ડ માટે સલામત ચલણ છે. આનાથી ન તો નોંધપાત્ર વિનિમય દરમાં તફાવત (Exchange Rate Fluctuation) આવે છે અને ન તો નાણાકીય જોખમ વધે છે. જો ઇનામ ભારતીય રૂપિયામાં જાહેર કરાય અને વિદેશી ખેલાડીને મળે, તો ચલણના ઉતાર-ચઢાવને કારણે તેને ચૂકવાતી અંતિમ રકમમાં મોટો ફેરફાર થઈ શકે છે.
૪. કરવેરા અને બેંકિંગ નિયમોમાં પારદર્શિતા
આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં જટિલ કરવેરા અને બેંકિંગ નિયમો હોય છે, કારણ કે ખેલાડીઓ અલગ-અલગ દેશના રહેવાસી હોય છે.
- સરળ વહીવટ: ડોલરમાં ચૂકવણી કરવાથી ન માત્ર પારદર્શિતા જળવાઈ રહે છે, પરંતુ ખેલાડીઓ માટે પણ તમામ દેશોમાં કર (Tax) અને બેંકિંગ બાબતોનું નિરાકરણ કરવાનું સરળ બને છે. ડોલરને વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા મળેલી હોવાથી, ટ્રાન્ઝેક્શનને સરળતાથી ટ્રેક કરી શકાય છે.
મેન ઑફ ધ મેચ અને મેન ઑફ ધ સિરીઝ પુરસ્કાર
મેન ઑફ ધ મેચનો પુરસ્કાર તે ખેલાડીને આપવામાં આવે છે, જેણે મેચ દરમિયાન સૌથી પ્રભાવશાળી પ્રદર્શન કર્યું હોય. સામાન્ય રીતે મેચમાં વિજેતા ટીમનો ખેલાડી આ પુરસ્કાર જીતે છે.
મેન ઑફ ધ મેચ ઉપરાંત ક્રિકેટમાં એક પુરસ્કાર મેન ઑફ ધ સિરીઝ (Player of the Series) નો પણ છે. આ પુરસ્કાર એવા ખેલાડીને આપવામાં આવે છે, જેણે સમગ્ર સિરીઝ દરમિયાન બેટિંગ, બોલિંગ, અથવા ફિલ્ડિંગમાં સર્વશ્રેષ્ઠ અને સતત ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શન કર્યું હોય. આ પુરસ્કારની રકમ પણ ડોલરમાં જ આપવામાં આવે છે.
