ખાંસીની દવા જીવલેણ બની? મધ્યપ્રદેશ-રાજસ્થાનમાં ૨૨ દિવસમાં ૭ બાળકોના મોતથી આરોગ્ય વિભાગમાં ખળભળાટ
મધ્યપ્રદેશના છિંદવાડા અને રાજસ્થાનના સીકર જિલ્લામાં માત્ર ૨૨ દિવસના ટૂંકા ગાળામાં સાત બાળકોના રહસ્યમય મૃત્યુથી આરોગ્ય વિભાગમાં શોક અને ખળભળાટની લહેર ફેલાઈ ગઈ છે. ડોક્ટરો અને આરોગ્ય અધિકારીઓનું કહેવું છે કે તમામ કિસ્સાઓમાં બાળકોને કિડની ફેલ્યોર થયું હતું, જેના કારણે કફ સિરપ (ખાંસીની દવા) પર ગંભીર શંકા ઊભી થઈ છે. મૃત્યુ પામેલા બાળકોના પ્રારંભિક લક્ષણોમાં શરદી, ખાંસી અને તાવનો સમાવેશ થતો હતો.
જોકે, મધ્યપ્રદેશના નાયબ મુખ્યમંત્રી અને આરોગ્ય મંત્રી રાજેન્દ્ર શુક્લાએ હાલ પૂરતું કફ સિરપના કારણે મોત થયા હોવાના દાવાને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા છે, પરંતુ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની નિષ્ણાત ટીમો દ્વારા ઊંડાણપૂર્વકની તપાસ શરૂ કરવામાં આવી છે.
છિંદવાડામાં ૨૨ દિવસમાં ૬ મોત, કેન્દ્રીય ટીમો તપાસમાં જોડાઈ
મધ્યપ્રદેશના છિંદવાડા જિલ્લામાં ૪ થી ૨૬ સપ્ટેમ્બર દરમિયાન કિડની ફેલ્યોરથી છ બાળકોના મૃત્યુ થયા છે. આ ઘટનાથી સ્થાનિક આરોગ્ય વિભાગ એલર્ટ પર આવી ગયું છે.
- મૃત્યુનું કારણ: છિંદવાડાના CMHO ડો. નરેશ ગુન્નાડેએ પુષ્ટિ કરી છે કે તમામ મૃત્યુ કિડની ફેલ્યોર ને કારણે થયા છે. અસરગ્રસ્ત પરિવારોએ જણાવ્યું હતું કે, બાળકોને શરૂઆતમાં સામાન્ય શરદી અને તાવ હતો, પરંતુ બાદમાં તેમની કિડનીની સ્થિતિ બગડી હતી.
- તપાસની પ્રક્રિયા: મામલાની ગંભીરતા જોતાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની નિષ્ણાત ટીમો ને તપાસ માટે બોલાવવામાં આવી છે. ડો. ગુન્નાડેએ ઉમેર્યું હતું કે ત્રણ બાળકોના મૃત્યુ નાગપુરમાં સારવાર દરમિયાન થયા હતા, અને બાકીના છિંદવાડામાં થયા હતા.
- નમૂનાઓનું પરીક્ષણ: મૃતકોના ઘરેથી કેટલીક કફ સિરપ મળી આવી હતી. જેના પગલે, પાણી, દવાઓ અને અન્ય સામગ્રીના નમૂનાઓ એકત્રિત કરીને ICMR અને પુણેની લેબ સહિત અન્ય લેબ્સમાં પરીક્ષણ માટે મોકલવામાં આવ્યા છે. હાલમાં, રિપોર્ટની રાહ જોવામાં આવી રહી છે.
- તાત્કાલિક પગલાં: સાવચેતીના ભાગરૂપે, શંકાસ્પદ કફ સિરપના વેચાણ અને ઉપયોગ પર કામચલાઉ પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો છે. છિંદવાડાના જિલ્લા કલેક્ટર શીલેન્દ્ર સિંહે માતાપિતાને ચેતવણી આપી છે કે ડોક્ટરની સલાહ લીધા વિના બાળકોને કફ સિરપ ન આપો.
રાજસ્થાનમાં પણ એક બાળકનું મોત, ૧૯ બેચ પર પ્રતિબંધ
મધ્યપ્રદેશની જેમ જ રાજસ્થાનના સીકર જિલ્લામાં પણ એક બાળકના મૃત્યુને કફ સિરપ સાથે જોડવામાં આવી રહ્યું છે. આ મૃત્યુએ રાજસ્થાનના આરોગ્ય વિભાગને પણ સક્રિય કરી દીધું છે.
- રાજસ્થાન સરકારનું પગલું: સીકરની ઘટના બાદ, રાજસ્થાન મેડિકલ કોર્પોરેશને તાત્કાલિક પગલાં લેતા ચોક્કસ સિરપની ૧૯ બેચના વેચાણ અને ઉપયોગ પર સખત પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
- સતર્કતાનો આદેશ: ડોક્ટરો અને ફાર્માસિસ્ટને આ મામલે અત્યંત સતર્ક રહેવાની અને કોઈ પણ અસામાન્ય લક્ષણો જણાય તો તુરંત રિપોર્ટ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
આરોગ્ય મંત્રીનું નિવેદન: ‘વાયરલ ચેપ હોવાની શક્યતા’
બંને રાજ્યોમાં બાળકોના મોતથી ફેલાયેલી ચિંતા વચ્ચે મધ્યપ્રદેશના નાયબ મુખ્યમંત્રી અને આરોગ્ય મંત્રી રાજેન્દ્ર શુક્લાએ સ્પષ્ટતા કરી છે.
- પાયાવિહોણો દાવો: રાજેન્દ્ર શુક્લાએ જણાવ્યું હતું કે, “બાળકોના મોત કફ સિરપથી થયા હોવાનો દાવો હાલના તબક્કે પાયાવિહોણો છે.”
- તબીબી રિપોર્ટ પર ભાર: તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, નમૂનાઓ ICMR અને નાગપુરની લેબમાં પરીક્ષણ માટે મોકલવામાં આવ્યા છે અને રિપોર્ટ આવ્યા પછી જ મૃત્યુનું વાસ્તવિક કારણ સ્પષ્ટ થશે.
- અન્ય તથ્યો: પુણેની એક લેબના પ્રારંભિક રિપોર્ટમાં વાયરલ ચેપ હોવાની વાત પણ નકારી કાઢવામાં આવી છે, જેનાથી કફ સિરપ પરની શંકા વધુ ઘેરી બની છે. જોકે, અધિકારીઓ અન્ય કોઈ સામાન્ય ચેપ અથવા ઝેરી તત્ત્વની હાજરીની શક્યતાને પણ નકારી રહ્યા નથી.
વર્તમાન પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, વાલીઓ માટે પોતાના બાળકોને ડોક્ટરની સલાહ વિના કોઈ પણ પ્રકારની દવા, ખાસ કરીને કફ સિરપ, આપવાનું ટાળવું અત્યંત જરૂરી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અગાઉ પણ કફ સિરપમાં ડાયેથિલિન ગ્લાયકોલ જેવા ઝેરી તત્ત્વોની હાજરીને કારણે બાળકોના મોત થયા હોવાના કિસ્સાઓ નોંધાયા છે, ત્યારે આ તપાસના પરિણામો પર સમગ્ર દેશની નજર ટકેલી છે.
