રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડે 2023 દર વર્ષે 7મી ઓગસ્ટને ભારતમાં રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો સ્પષ્ટ હેતુ હેન્ડલૂમ પ્રોડક્ટ્સ અને તેને બનાવતા કારીગરોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, પરંતુ આ દિવસની ઉજવણી કેવી રીતે શરૂ થઈ અને તેનું મહત્વ શું છે, ચાલો જાણીએ તેના વિશે.
દેશમાં હેન્ડલૂમ ઉદ્યોગને સશક્ત બનાવવા અને વિશ્વભરમાં હેન્ડલૂમને માન્યતા આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે 7 ઓગસ્ટને ભારતમાં રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડે તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. હેન્ડલૂમ એ આપણા ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે અથવા તો તે એક ઓળખ છે. કપડાંથી માંડીને ઘરની સજાવટમાં હવે હેન્ડલૂમનો ખાસ સમાવેશ કરવામાં આવી રહ્યો છે, જેના કારણે આ ઉદ્યોગમાં રોજગારી વધી છે અને કારીગરોની હાલત પણ સુધરી રહી છે.
મોટી સંખ્યામાં લોકોને રોજગારી આપવા ઉપરાંત, હેન્ડલૂમ ઉદ્યોગ મહિલાઓને આત્મનિર્ભર બનવાની તક પણ આપે છે. આપણા દેશમાં આવા ઘણા રાજ્યો છે, જે ખાસ કરીને તેમના હેન્ડલૂમ્સ માટે જાણીતા છે, જેમ કે આંધ્રપ્રદેશની કલમકારી, ગુજરાતની બાંધણી, તમિલનાડુનું કાંજીવરમ અને મહારાષ્ટ્રની પૈઠાણી, મધ્યપ્રદેશની ચંદેરી, બિહારની ભાગલપુરી સિલ્ક આવી કેટલીક હેન્ડલૂમ્સ છે. જેઓ માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે.
હાથશાળનો ઇતિહાસ
વર્ષ 1905માં લોર્ડ કર્ઝને બંગાળના ભાગલાની જાહેરાત કરી હતી. આ દિવસે કોલકાતાના ટાઉન હોલમાં એક મહાન જાહેર સભા સાથે સ્વદેશી ચળવળની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. આ ઘટનાની યાદમાં દર વર્ષે 7મી ઓગસ્ટના રોજ રાષ્ટ્રીય હેન્ડલૂમ ડે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની શરૂઆત 7 ઓગસ્ટ, 2015ના રોજ વડાપ્રધાન દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી આ દિવસ દર વર્ષે ઉજવવામાં આવે છે. 9મો હેન્ડલૂમ-ડે 7મી ઓગસ્ટ 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે.
હેન્ડલૂમ ડે શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
હેન્ડલૂમ ડેની ઉજવણીનો મુખ્ય હેતુ નાના અને મધ્યમ કક્ષાના ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ ઉપરાંત, વણાટ સમુદાયના સન્માન અને ભારતના સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં તેમના યોગદાનની પ્રશંસા કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે હેન્ડલૂમ ડે પણ ઉજવવામાં આવે છે. હેન્ડલૂમથી બનેલી વસ્તુઓ દેશ-વિદેશના દરેક ખૂણે ખૂણે પહોંચે તે ખૂબ જ જરૂરી છે. આનાથી ભારતને એક અલગ ઓળખ મળશે, સાથે સાથે વણાટ સમુદાયોને પણ આગળ વધવાની તક મળશે.
