નવરાત્રિ બાદ હવે દિવાળી પર પણ વરસાદનું સંકટ: ચોમાસાની મોડી વિદાયથી પાક જોખમમાં, અંબાલાલ પટેલની મોટી આગાહી
ભારતમાં ચોમાસાની મોડી વિદાય અને ક્લાઇમેટ ચેન્જના ગંભીર ફેરફારોને કારણે હવામાનનો મિજાજ અસામાન્ય બન્યો છે. ભારત મોસમ વિજ્ઞાન વિભાગ (IMD) એ પણ આ વર્ષે ચોમાસાની વિદાયમાં વિલંબ થવાની સંભાવના વ્યક્ત કરી છે, જેના કારણે ઓક્ટોબર મહિનામાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ થવાનો અંદાજ છે.
ગુજરાત સહિત ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતમાં આ અસામાન્ય વરસાદના કારણે ખેતી, પાણી પ્રણાલી અને તહેવારો પર ગંભીર અસર થઈ છે.
IMDનો વરસાદનો અંદાજ અને ‘શક્તિ’ વાવાઝોડાની સ્થિતિ
IMDના અંદાજ મુજબ, ઓક્ટોબર 2025માં સમગ્ર દેશમાં માસિક વરસાદ સામાન્ય કરતાં વધુ ( >115% LPA) થવાની શક્યતા છે. જ્યારે દક્ષિણ દ્વીપકલ્પ ભારતમાં (તામિલનાડુ, કેરળ વગેરે) ઓક્ટોબરથી ડિસેમ્બર દરમિયાન સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ પડી શકે છે. જોકે, ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતના ઘણા ભાગોમાં સામાન્ય કરતાં ઓછો વરસાદ નોંધાઈ શકે છે.
ગુજરાત પર આવેલા ‘શક્તિ’ વાવાઝોડાની ઘાત ટળી હોવાનું હવામાન વિભાગે જણાવ્યું છે. જોકે, પ્રાદેશિક હવામાન નિષ્ણાત અંબાલાલ પટેલે જણાવ્યું કે અરબી સમુદ્રમાં સર્જાયેલું વાવાઝોડું દરિયામાં સમાઈ જાય અથવા તેની ગતિ મંદ પડી શકે, પરંતુ બંગાળ ઉપસાગરનો ભેજ અને વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ ગુજરાતમાં વરસાદ લાવશે.
અંબાલાલ પટેલની મોટી આગાહી: દિવાળીએ પણ માવઠું
હવામાન નિષ્ણાત અંબાલાલ પટેલની આગાહી મુજબ, 6 થી 8 ઓક્ટોબર દરમિયાન ગુજરાતમાં વરસાદની સ્થિતિ બની રહેશે. પરંતુ આ સંકટ અહીં જ સમાપ્ત થતું નથી, કારણ કે તેમણે દિવાળી દરમિયાન પણ માવઠું થવાની આગાહી કરી છે.
તહેવારો પર સંકટ: અંબાલાલ પટેલે જણાવ્યું છે કે 18 થી 30 ઓક્ટોબર દરમિયાન બંગાળના ઉપસાગરમાં લો પ્રેશર બનવાની સંભાવના છે, જે દિવાળીનો તહેવાર બગાડી શકે છે.
હવામાન: દિવાળીના દિવસે અને બેસતા વર્ષના દિવસે પણ વાદળછાયું વાતાવરણ અને પવન ફૂંકાઈ શકે છે. એટલું જ નહીં, નવેમ્બરની શરૂઆતમાં પણ માવઠું થવાની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
વરસાદની સંભાવના ધરાવતા વિસ્તારો:
વાવાઝોડાની અસરને કારણે સૌરાષ્ટ્રના દરિયા કિનારે 40 કિમીની ઝડપે પવન ફૂંકાઈ શકે છે. સૌરાષ્ટ્રના દ્વારકા, પોરબંદર, જામનગર, કચ્છ, રાજકોટ, મોરબી, સુરેન્દ્રનગર, તેમજ બનાસકાંઠા, મહેસાણા, પાટણ અને પૂર્વ ગુજરાતના ભાગોમાં વરસાદની શક્યતા છે. અમદાવાદ અને ગાંધીનગર સહિત મધ્ય ગુજરાતમાં પણ વરસાદ પડી શકે છે.
ખેડૂતો અને પાક પર ગંભીર અસર
ચોમાસાની મોડી વિદાય અને વધારાના વરસાદથી કૃષિ ક્ષેત્રને મોટું નુકસાન થયું છે. દેશના વિવિધ ભાગોમાં ડાંગર, કઠોળ, કપાસ અને શેરડી સહિતના મુખ્ય ખરીફ પાકોને ગંભીર નુકસાન પહોંચ્યું છે.
ગુજરાતમાં, ખેતરોમાં તૈયાર થઈ ગયેલા મગફળીના પાકને સૌથી વધુ નુકસાન થવાની સંભાવના અંબાલાલ પટેલે વ્યક્ત કરી છે. જો લણણીના સમયે વરસાદ આવે તો મગફળીનો પાક જમીનમાં જ સડી જવાની અથવા ગુણવત્તા બગડી જવાની ભીતિ રહે છે. આ ઉપરાંત, ચોખા, કપાસ, સોયાબીન અને મકાઈ જેવા ઉનાળુ વાવેતર પાકોને પણ નુકસાન થવાની શક્યતા છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, 2024માં પણ ઊંચા તાપમાનને કારણે રવી પાકની વાવણીમાં 47% નો ઘટાડો નોંધાયો હતો, જે ક્લાઇમેટ ચેન્જની ગંભીર અસરો દર્શાવે છે.
