ભારત સૌથી ઝડપથી વિકસતી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક છે, જ્યારે ચીન ધીમી ગતિએ છે, આ વાત ચીનને પણ ખબર છે. જૂન 2020માં ગાલવાન સંઘર્ષ બાદ ચીન અને ભારત વચ્ચેના સંબંધો સામાન્ય રહ્યા નથી.
XI jinping: ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ G20 સમિટ માટે ભારત આવી રહ્યા નથી. તેમના સ્થાને ચીનના વડાપ્રધાન ભાગ લેશે. રાજધાની નવી દિલ્હીમાં 9 અને 10 સપ્ટેમ્બરે G20 સમિટ યોજાઈ રહી છે. 2008 પછી આ પહેલો પ્રસંગ હશે જ્યારે કોઈ ચીની રાષ્ટ્રપતિ G20 સમિટમાં ભાગ લઈ રહ્યા નથી. શી જિનપિંગ પોતે 2012થી ચીનના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા ત્યારથી દરેક G20 સમિટમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. પરંતુ તે ભારત આવવાથી દૂર રહ્યો. જાણો જિનપિંગના ભારત ન આવવાના કારણો શું છે?
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગના બદલે ચીનના વડાપ્રધાન લી કિઆંગ ભારતમાં યોજાનારી જી-20 સમિટમાં ભાગ લેશે. રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં 9 અને 10 સપ્ટેમ્બરે સમિટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અંગત કારણોસર ભારત આવી શક્યા નથી, પરંતુ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ જિનપિંગ ભારત ન આવવાના કારણો અલગ છે. રોઇટર્સના અહેવાલ અનુસાર, ઓસ્ટ્રેલિયન નેશનલ યુનિવર્સિટીના રાજકીય વૈજ્ઞાનિક વેન-ટી સુંગે જણાવ્યું હતું કે શીએ ગયા મહિને દક્ષિણ આફ્રિકામાં મોટી ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓના જૂથ ‘બ્રિક્સ સમિટ’ની બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. પરંતુ BRICS પછી G20 જેવી મોટી સંસ્થામાંથી ગેરહાજર રહેવું કોઈને સ્વીકાર્ય નથી. સુંગે કહ્યું કે ‘ભારતમાંથી ચીનના રાષ્ટ્રપતિની ગેરહાજરી પણ રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે એકતા દર્શાવી શકે છે. કારણ કે તેઓ પણ ભારત આવી રહ્યા નથી.
જિનપિંગ ભારતમાં એટલા માટે નથી આવી રહ્યા કે તેઓ તેમના જ ઘરમાં ઘેરાયેલા છે?
બીજી બાજુ, સિંગાપોરની નેશનલ યુનિવર્સિટીમાં લી કુઆન યૂ સ્કૂલ ઓફ પબ્લિક પોલિસીના સહયોગી પ્રોફેસર આલ્ફ્રેડ વુ માને છે કે શી જિનપિંગ ઘરેલું મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાને કારણે વિદેશ પ્રવાસ કરવા માટે અનિચ્છા અનુભવી શકે છે.
“શી જિનપિંગ પોતાનો એજન્ડા સેટ કરી રહ્યા છે, જ્યાં તેમની ટોચની ચિંતા રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા છે,” વુએ રોઇટર્સને કહ્યું. આ સમયે તેમના માટે બહાર જઈને અન્ય નેતાઓને મળવાને બદલે ચીનમાં જ રહેવું જરૂરી છે.
ભારતની પ્રગતિથી ચીન નારાજ છે
કેટલાક વિશ્લેષકોએ એમ પણ કહ્યું કે જી-20 સમિટમાં શી જિનપિંગની ગેરહાજરી પણ યજમાન ભારત દ્વારા ઉપેક્ષા તરીકે જોવામાં આવી શકે છે. કારણ કે ચીનને ભારતની પ્રગતિની ઈર્ષ્યા છે.ભારતની અર્થવ્યવસ્થા ઝડપથી વધી રહી છે. વિશ્વમાં ભારતની પ્રતિષ્ઠા વધી રહી છે. ચંદ્રયાન 3 ની સફળતા પછી જે રીતે ભારતનું કદ વધ્યું છે, PM મોદીના નેતૃત્વમાં જે રીતે વિશ્વમાં ભારતની પ્રતિષ્ઠા વધી છે તે ચીનને અણગમતું લાગે છે. આ કારણોસર પણ જિનપિંગે પોતાનો ચહેરો છુપાવીને ભારત આવવાનું ટાળ્યું હતું. રોઇટર્સના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત સૌથી ઝડપથી વિકસતી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક છે, જ્યારે ચીન ધીમી ગતિએ છે અને ચીન પણ આ વાત જાણે છે. જૂન 2020 માં ગલવાન અથડામણ પછી ચીન અને ભારત વચ્ચેના સંબંધો સામાન્ય નથી.
બિડેને પણ જિનપિંગની ગેરહાજરી અંગે આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું હતું
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ ભારત નથી આવી રહ્યા તે કેટલું આશ્ચર્યજનક છે, આ વાત અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેનની પ્રતિક્રિયા પરથી પણ સમજી શકાય છે, જેમને મળવાની આશા હતી. બિડેને ચીનના રાષ્ટ્રપતિના ભારત ન આવવા પર નિરાશા વ્યક્ત કરી છે. સાથે જ કહ્યું કે તેમણે G20 સમિટમાં આવવું જોઈએ. જિનપિંગ ભારત ન આવવાનો એક એંગલ એ છે કે ભારતે અરુણાચલ પ્રદેશમાં G20 સમિટ કાર્યક્રમનું આયોજન કર્યું હતું. નિર્વિવાદપણે, અરુણાચલ પ્રદેશ ભારતનો અભિન્ન અંગ છે, પરંતુ ચીન પોતાની દુષ્ટ માનસિકતા હેઠળ વિવાદિત નકશા દ્વારા અરુણાચલ પ્રદેશ પર વિવાદ ઉભો કરવા માંગે છે. ચીને અરુણાચલ પ્રદેશમાં પણ G20 સમિટ કાર્યક્રમ યોજવા સામે વાંધો વ્યક્ત કર્યો હતો.
