જેને તમે ‘શાકભાજી’ સમજો છો, વાસ્તવમાં તે છે ‘ફળ’, અહીં છે તેમની સંપૂર્ણ સૂચિ
આપણે બધા બાળપણથી ટામેટાને શાકભાજી સમજતા આવ્યા છીએ, ખરું ને? પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ટામેટું ખરેખર એક ફળ છે? આશ્ચર્ય થયું ને? ટામેટું જ નહીં, બીજી પણ કેટલીક એવી વસ્તુઓ છે જેને આપણે શાકભાજી માનીએ છીએ, જ્યારે બોટની (વનસ્પતિ વિજ્ઞાન)ના હિસાબે તે ફળ હોય છે. આજે આપણે આવી જ 15 મજેદાર ‘શાકભાજી’ વિશે જાણીશું જે ખરેખર ફળ છે.
ફળ અને શાકભાજી વચ્ચેનો અસલી ફરક શું છે?
આ સાંભળવામાં ભલે વિચિત્ર લાગે, પરંતુ ફળ અને શાકભાજી વચ્ચેનો ફરક સમજવો ખૂબ જ સરળ છે.
ફળો કેવા હોય છે
છોડનો તે ભાગ જે બીજને ચારે બાજુથી ઘેરી રાખે છે, તેને ફળ કહે છે. જેમ કે કેરીમાં ગોટલી હોય છે, તે ફળ છે.
શાકભાજી શું હોય છે
ફળ અને બીજ સિવાય, છોડનો કોઈપણ ખાવાલાયક ભાગ શાકભાજી કહેવાય છે. જેમ કે પાલકના પાંદડા, બટાકાનું મૂળ, વગેરે.
1893ની વાર્તા જ્યારે ટામેટું કોર્ટ પહોંચી ગયું
આ વાત છે 1893ની, જ્યારે અમેરિકામાં એક મોટા હોલસેલર, જ્હોન નિક્સને ટામેટાંની આયાત (Import) પર ‘શાકભાજી’નો ટેક્સ ચૂકવવો પડ્યો. જ્હોને કહ્યું, “અરે ભાઈ! ટામેટું તો ફળ છે, અને ફળ પર ટેક્સ નથી લાગતો.” વાત સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી પહોંચી ગઈ. કોર્ટે નિર્ણય સંભળાવ્યો કે ભલે બોટનીના હિસાબે ટામેટું ફળ હોય, પરંતુ લોકો તેને શાકભાજીની જેમ જ બનાવે છે અને ખાય છે, તેથી તે શાકભાજી જ કહેવાશે. અને બસ, ત્યારથી આ ફળ અને શાકભાજીનો ગૂંચવાડો ચાલ્યો આવે છે.
જસ્ટિસ હોરેસ ગ્રેએ તેમના નિર્ણયમાં કહ્યું હતું કે, “વનસ્પતિ વિજ્ઞાનના હિસાબે ટામેટું, કાકડી, કોળું, બીન્સ અને વટાણા બધું જ વેલ પર લાગતા ફળ છે. પરંતુ સામાન્ય બોલચાલમાં, પછી તે વેચનાર હોય કે ખરીદનાર, આ બધા શાકભાજી જ કહેવાય છે.”
નામમાં શું રાખ્યું છે?
શેક્સપિયરે કહ્યું હતું, “ગુલાબને કોઈ પણ નામથી પોકારો, તેની સુગંધ તો તેવી જ રહેશે.” એ જ રીતે, આપણે ટામેટાંને ભલે ફળ કહીએ કે શાકભાજી, ખાઈએ તો આપણે બધા મજાથી જ છીએ. પરંતુ આજકાલ જ્યારે આપણે ખાણી-પીણીની વસ્તુઓથી આટલા દૂર થઈ ગયા છીએ, તો એ જાણવું રસપ્રદ છે કે આપણી થાળીમાં જે આવી રહ્યું છે, તે અસલમાં છે શું.
ફૂડ સાયન્ટિસ્ટ અને લેખક હેરોલ્ડ મેક્ગીના પુસ્તક “ઓન ફૂડ એન્ડ કુકિંગ: ધ સાયન્સ એન્ડ લોર ઓફ ધ કિચન”માં આવા અનેક ફળોનો ઉલ્લેખ છે જેને આપણે શાકભાજીની જેમ ઉપયોગ કરીએ છીએ. આવો જોઈએ આ લિસ્ટમાં કોણ-કોણ છે:
આ ‘શાકભાજી’ છે અસલમાં ફળ
- એવોકાડો
- કારેલું
- ચેયૉટ (Chayote – એક પ્રકારનું કોળું)
- કાકડી
- રીંગણ
- લીલા બીન્સ (Green Beans)
- ભીંડા
- જૈતૂન (ઓલિવ)
- વટાણા
- ઉનાળુ સ્ક્વૉશ (Summer Squash, જેમ કે તૂરી/ઝુકીની)
- મકાઈ (સ્વીટ કોર્ન)
- શિફલા મરચું (કેપ્સિકમ)
- ટામેટું
- શિયાળુ સ્ક્વૉશ (Winter Squash, જેમ કે કોળું/બટરનટ) પણ ફળ છે.
