શિક્ષણનું ભવિષ્ય: શું હવે તમારી યુનિવર્સિટીની ડિગ્રી મૂલ્ય ગુમાવી રહી છે? જાણો આ રિપોર્ટમાં
બદલાતા સમયની સાથે હવે સારી નોકરીઓ મેળવવા માટેના માપદંડ પણ બદલાઈ ગયા છે. હાર્વર્ડના અર્થશાસ્ત્રીઓ તેમના રિપોર્ટમાં બદલાતા માર્કેટ સિસ્ટમમાં ઘટી રહેલી ડિગ્રીની કિંમત વિશે જણાવે છે.
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં ટેક્નોલોજીમાં થયેલા સંશોધન અને અપગ્રેડેશન પછી, બજારમાં સ્પર્ધા ઘણી વધી ગઈ છે. હવે સારી નોકરી અને સારો પગાર મેળવવા માટે લોકોએ સ્કિલ્સ (કૌશલ્યો) પર કામ કરવું પડી રહ્યું છે, જેના કારણે ડિગ્રીનું મૂલ્ય ઘણું ઓછું થઈ ગયું છે. આવી સ્થિતિમાં, ઘણા વિદ્યાર્થીઓ ચિંતિત હોય છે કે શું તેમની ડિગ્રી તેમને સારી જોબની તકો અપાવવામાં મદદ કરશે?
ખરેખર, હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના અર્થશાસ્ત્રીઓએ તેમના એક સંશોધનમાં જણાવ્યું છે કે આજકાલ સર્ટિફિકેટ અને ડિગ્રી માત્ર એક કાગળનો ટુકડો બનીને રહી ગઈ છે અને બજારમાં ‘ડિગ્રી થાક (Degree Fatigue)’ નો દોર ચાલી રહ્યો છે. જેમાં સારી નોકરી માટે માત્ર ડિગ્રી હોવી પૂરતી નથી.
એક સમયે ગોલ્ડન ચાવી હતી ડિગ્રી
હાર્વર્ડના લેબર ઇકોનોમિસ્ટ ડેવિડ જે ડેમિંગ અને રિસર્ચર કદીમ નોરે એ તેમના ૨૦૨૦ ના સંશોધનમાં જણાવ્યું હતું કે એપ્લાઇડ સાયન્સ, કમ્પ્યુટર સાયન્સ, એન્જિનિયરિંગ અને માર્કેટિંગ જેવી ડિગ્રીનું આજે કોઈ મૂલ્ય રહ્યું નથી. આ દર્શાવે છે કે તે સમયે સફળતાની ચાવી ગણાતી આ ડિગ્રીઓ હવે જૂની (Outdated) થઈ ગઈ છે.
એટલું જ નહીં, આજે બિઝનેસ ડિગ્રીઝ પણ તમને બજારમાં સફળતાની ‘ઇમ્યુનિટી’ આપી શકતી નથી. હાર્વર્ડ બિઝનેસ સ્કૂલે જણાવ્યું કે ટોચના MBA ગ્રેજ્યુએટ્સ પણ આજે માર્કેટમાં વધુ પગારવાળી નોકરીઓ માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, ડિગ્રીની ચમક કિસ્મત ચમકાવવામાં નિષ્ફળ થતી જોવા મળી રહી છે.
શું વિદ્યાર્થીઓ હ્યુમેનિટીઝ લેવા નથી માંગતા?
જ્યાં એક તરફ એપ્લાઇડ સાયન્સનો હાલ આટલો ખરાબ છે, તો બીજી તરફ હ્યુમેનિટીઝ (માનવતા વિષયો) માટે વિદ્યાર્થીઓનો ઘટતો રસ પણ ચિંતાનો વિષય છે. હાર્વર્ડ ક્રિમસન ડેટા અનુસાર, હ્યુમેનિટીઝને કરિયર વિકલ્પ તરીકે પસંદ કરનારાઓની સંખ્યામાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
આવી સ્થિતિમાં, વિદ્યાર્થીઓએ STEM (સાયન્સ, ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ, મેથ્સ) અને કરિયર-ફોકસ્ડ પ્રોગ્રામ્સમાં વધુ રસ દાખવ્યો છે. સાથે જ, હાર્વર્ડના ૨૦૨૨ ના રિપોર્ટમાં જોવા મળ્યું છે કે હવે બજારમાં કંપનીઓ સામાન્ય ડિગ્રીઝ (Generic Degrees) ને બદલે ચોક્કસ કૌશલ્યો (Specific Skills) અને ડિજિટલ સાક્ષરતા (Digital Literacy) વાળી ડિગ્રીઝને વધુ પ્રાધાન્ય આપે છે.
કઈ ડિગ્રીઝનું માર્કેટ વેલ્યુ ઘટી રહ્યું છે?
હાર્વર્ડના રિપોર્ટ મુજબ, આ ૧૦ ડિગ્રીઝ તેમની મહત્ત્વતા અને માર્કેટ વેલ્યુ ગુમાવી રહી છે:
- જનરલ બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન (MBA સહિત)
- કમ્પ્યુટર સાયન્સ
- મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ
- એકાઉન્ટિંગ
- બાયોકેમિસ્ટ્રી
- સાયકોલોજી (અંડરગ્રેજ્યુએટ)
- ઇંગ્લિશ અને હ્યુમેનિટીઝ
- સોશિયોલોજી અને સોશિયલ સાયન્સ
- હિસ્ટરી (ઇતિહાસ)
- ફિલોસોફી (તત્વજ્ઞાન)
કઈ સ્કિલ્સ કામ આવશે?
૨૦૨૫ ના એક વિદ્યાર્થી પસંદગી રિપોર્ટ અનુસાર, એન્જિનિયરિંગ, કમ્પ્યુટર સાયન્સ અને નર્સિંગની માર્કેટમાં માંગ ઘણી છે.
આવી સ્પર્ધાત્મક બજારમાં તે વિદ્યાર્થીઓ ટકી શકશે જેમની પાસે ડિગ્રી ઉપરાંત કૌશલ્યો (Skills), બુદ્ધિ (Intelligence), સર્જનાત્મકતા (Creativity) અને ક્રિટિકલ થિંકિંગ (ગહન વિચારણા) હશે.
