ધર્મનો મહાકુંભ: ગિરનારની લીલી પરિક્રમા ૨૦૨૫ આ તારીખથી થશે શરૂ, ૩૬ કિલોમીટરના પાવન પથ પર શ્રદ્ધાળુઓ ઉમટશે; તંત્રની તૈયારીઓ પૂરજોશમાં
ગુજરાતના જૂનાગઢમાં આવેલા પવિત્ર ગિરનાર પર્વતની આસપાસ દર વર્ષે યોજાતી અને લાખો શ્રદ્ધાળુઓની આસ્થાનું કેન્દ્ર એવી ગિરનારની લીલી પરિક્રમા (Girnar Parikrama) ની તારીખો જાહેર થઈ ગઈ છે. તંત્ર દ્વારા આ પાંચ દિવસીય પાવન યાત્રા માટે તૈયારીઓ પૂરજોશમાં શરૂ કરી દેવામાં આવી છે. આ વર્ષે પણ હજારો ભક્તો ગીર જંગલના અદ્ભુત કુદરતી સૌંદર્ય વચ્ચે ૩૬ કિલોમીટરના પવિત્ર માર્ગ પર ચાલીને પરિક્રમા પૂર્ણ કરશે.
ગિરનાર લીલી પરિક્રમા ૨૦૨૫: સંપૂર્ણ કાર્યક્રમ
| વિગતો | તારીખ અને સમય | ધાર્મિક મહત્ત્વ |
| પ્રારંભ | ૨ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ (કાર્તિક શુક્લ એકાદશી) ના રાત્રીના ૧૨:૦૦ વાગ્યાથી | કારતક સુદ અગિયારસના પવિત્ર દિવસે |
| સમાપન | ૫ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ (કારતક પૂર્ણિમા) | દેવ દિવાળીના પવિત્ર અવસરે |
| કુલ સમયગાળો | ૫ દિવસ | – |
| કુલ અંતર | ૩૬ કિલોમીટર | ગીરના જંગલોમાંથી પર્વતની પરિક્રમા |
દર વર્ષે દેવ દિવાળીના પવિત્ર અવસરે આ પાંચ દિવસીય યાત્રાનું આયોજન થાય છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ગીર જંગલ વિસ્તારનો આ માર્ગ માત્ર ૫ થી ૧૦ દિવસ માટે જ શ્રદ્ધાળુઓ માટે ખુલ્લો મૂકવામાં આવે છે.
પરિક્રમાનો વિધિવત પ્રારંભ અને પાવન ક્રમ
પરિક્રમાની શરૂઆત કારતક સુદ અગિયારસના દિવસે થાય છે. શ્રદ્ધાળુઓ માટે આ યાત્રા એક ધાર્મિક અને શારીરિક શુદ્ધિનો અનુભવ છે.
પ્રથમ ચરણ: ભાવિકો એકાદશીના દિવસે પ્રથમ દામોદર કુંડમાં સ્નાન કરે છે. ત્યારબાદ દામોદરજીના દર્શન કરી, ભવનાથ મહાદેવ અને દૂધેશ્વર મહાદેવના દર્શન કરીને ગિરનારની તળેટીમાં રાત્રિ પસાર કરે છે.
વિધિવત આરંભ: અગિયારસની રાત્રીએ ૧૨:૦૦ વાગ્યાથી લીલી પરિક્રમાનો વિધિવત આરંભ થાય છે.
સૂચના: તંત્ર દ્વારા શ્રદ્ધાળુઓને ૨ નવેમ્બર પહેલા પરિક્રમા માર્ગ પર ન પહોંચવા માટે અપીલ કરવામાં આવી છે, જેથી વ્યવસ્થા જાળવી શકાય.
૩૬ કિલોમીટરનો દુર્ગમ પથ અને પડાવો
ગિરનારની લીલી પરિક્રમામાં લાખો યાત્રાળુઓ ગિરનાર પર્વતની આસપાસ કુલ ૩૬ કિલોમીટરનું અંતર ચાલીને પૂર્ણ કરે છે. આ માર્ગ ગીરના ગાઢ જંગલોમાંથી પસાર થાય છે. પરિક્રમા માર્ગ પર મુખ્યત્વે ૪ પડાવો આવે છે:
| પડાવો | અંતર | મહત્ત્વ |
| પ્રથમ પડાવ | ૧૨ કિલોમીટર | જંગલમાં પ્રથમ રાત્રિ વિસામો |
| બીજો પડાવ | ૮ કિલોમીટર | મધ્ય જંગલ વિસ્તાર |
| ત્રીજો પડાવ | ૮ કિલોમીટર | ધાર્મિક જગ્યાઓ નજીક |
| ચોથો પડાવ | ૮ કિલોમીટર | પરિક્રમાના અંતે ભવનાથમાં |
પાણીની વ્યવસ્થા: પરિક્રમા માર્ગ પર શ્રદ્ધાળુઓની સુવિધા માટે તંત્ર દ્વારા કાળકાનો વડલો, જીણાબાવાની મઢી, માળવેલાની ઘોડી, સુરજકુંડલની જગ્યા, સુરનાળા, નાગદેવતાના સ્થાનક પાસે, બોરદેવી ત્રણ રસ્તા અને બોરદેવીની જગ્યાએ પાણીની પૂરતી વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે.
તંત્ર દ્વારા સઘન તૈયારીઓ અને નિયંત્રણો
લાખો લોકોની ભીડને ધ્યાનમાં રાખીને વહીવટી તંત્ર દ્વારા સુરક્ષા, પરિવહન અને સુવિધાઓ માટે પૂરજોશમાં તૈયારીઓ શરૂ કરવામાં આવી છે:
સુરક્ષા વ્યવસ્થા: ગીર જંગલ વિસ્તાર હોવાથી શ્રદ્ધાળુઓની સુરક્ષા માટે સઘન સુરક્ષા વ્યવસ્થાઓ ગોઠવવામાં આવી રહી છે.
પરિવહન સુવિધા: જૂનાગઢ સુધી પહોંચતા શ્રદ્ધાળુઓ માટે વધારાની એસટી બસો દોડાવવાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
ભાડા નિયંત્રણ: એસટી અને રિક્ષા ભાડા પર નિયંત્રણ રાખવું જરૂરી હોવાથી તંત્ર દ્વારા આ દિશામાં પણ પગલાં લેવાયા છે.
વીજળી પુરવઠો: પરિક્રમાના માર્ગ પર જરૂર મુજબના સ્થળે વીજ પુરવઠાની વ્યવસ્થા નું પ્રશાસને આયોજન કર્યું છે, જે શ્રદ્ધાળુઓની સુવિધા માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
લીલી પરિક્રમાનું ધાર્મિક અને પૌરાણિક મહત્ત્વ
આ પરિક્રમાને માત્ર એક પગપાળા યાત્રા નહીં, પરંતુ મોક્ષ અને પુણ્યનું ભાથું બાંધવાનો અવસર માનવામાં આવે છે.
તેત્રીસ કરોડ દેવતાઓનો વાસ: લોકવાયકા મુજબ, ગિરનાર પર્વતમાં તેત્રીસ કરોડ દેવતાનો વાસ છે. આથી, પરિક્રમા કરવાથી ભક્તોને તેત્રીસ કરોડ દેવતાના આશીર્વાદ મળ્યાનો અનુભવ થાય છે.
શ્રી કૃષ્ણની ગાથા: પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ સૌ પ્રથમ વખત આ ૩૩ કોટી દેવતાઓના વાસ અને હિમાલયના દાદા ગણાતા ગિરનારની પરિક્રમા કરી હતી.
સાત જન્મનું પુણ્ય: એવી માન્યતા છે કે જે કોઈ શ્રદ્ધાપૂર્વક આ લીલી પરિક્રમા પૂર્ણ કરે છે, તે સાત જન્મનું પુણ્યનું ભાથું બાંધી લે છે.
ગિરનારની આ લીલી પરિક્રમા લાખો શ્રદ્ધાળુઓ માટે ધર્મ, પ્રકૃતિ અને આસ્થાના સંગમનો પર્વ છે.
