જાપાનના કૉમિક હીરો ‘લૂફી’એ પેરુમાં ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ કેવી રીતે જગાડ્યું યુવા આંદોલન? જાણો ‘વન પીસ’નો પ્રભાવ.
નેપાળ, ઇન્ડોનેશિયા, મેડાગાસ્કર પછી હવે પેરુમાં ભ્રષ્ટાચાર અને નવી પેન્શન નીતિ વિરુદ્ધ GenZ (યુવા પેઢી) રસ્તાઓ પર ઊતરી છે. આ આંદોલનનું પ્રતીક બન્યું છે જાપાનની કોમિક સિરીઝ ‘વન પીસ’નું પાત્ર લૂફી (Luffy), જે આઝાદી અને ન્યાયની લડાઈનું પ્રતીક છે.
દક્ષિણ અમેરિકાનો દેશ પેરુ એકવાર ફરીથી વિરોધની જ્વાળાઓમાં ઘેરાયો છે. રાજધાની લિમા સહિત અનેક શહેરોમાં હજારો યુવાનો સરકાર વિરુદ્ધ રસ્તાઓ પર ઊતરી આવ્યા છે. વિરોધનું કારણ છે— ભ્રષ્ટાચાર, આર્થિક અસુરક્ષા અને સરકાર દ્વારા લાગુ કરાયેલી નવી પેન્શન નીતિ.
આ વખતે આંદોલનની સૌથી ખાસ વાત એ છે કે તેનું પ્રતીક કોઈ રાજકીય ઝંડો નથી, પરંતુ જાપાનની જાણીતી એનિમે સિરીઝ વન પીસ (One Piece)નું પાત્ર મંકી ડી. લૂફી (Monkey D. Luffy) બન્યું છે. આજ એનિમે કેરેક્ટર અગાઉ નેપાળ, ઇન્ડોનેશિયાના પ્રદર્શનોમાં પણ વિરોધનું પ્રતીક બની ચૂક્યું છે.
આંદોલનની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
10 ઓક્ટોબરના રોજ નવા રાષ્ટ્રપતિ જોસ જેરીએ સત્તા સંભાળી હતી. સંસદે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ દીના બોલુઆર્તેને હટાવ્યા બાદ જેરીને પદ સોંપ્યું હતું, પરંતુ સત્તામાં આવતા જ તેમણે પેન્શન પ્રણાલીમાં મોટો ફેરફાર કર્યો.
- નવો નિયમ: હવે 18 વર્ષથી ઉપરના દરેક નાગરિક માટે પેન્શન યોજના સાથે જોડાવું ફરજિયાત કરી દેવાયું છે.
- જૂનો નિયમ: અગાઉ આ યોજના વૈકલ્પિક હતી, એટલે કે કોઈ ઈચ્છે તો જોડાઈ શકતું હતું કે ન પણ જોડાઈ શકે.
- યુવાનોનો ગુસ્સો: યુવાનોનું કહેવું છે કે જ્યારે નોકરીઓ જ નથી, તો તેઓ દર મહિને પેન્શનમાં ફાળો (યોગદાન) કેવી રીતે આપી શકે? પ્રદર્શનકારીઓનો આરોપ છે કે આ પગલું લોકો પાસેથી જબરદસ્તી વસૂલી કરવા જેવું છે. વળી, ઘણી ખાનગી પેન્શન આપનારી સંસ્થાઓ પર પહેલાથી જ ભ્રષ્ટાચાર અને ફંડની પારદર્શિતા ન હોવાના આક્ષેપો છે.
લૂફી બન્યો આઝાદીનો પ્રતીક
લૂફી, વન પીસ સિરીઝનો મુખ્ય હીરો છે. તે એક સમુદ્રી ડાકુ છે જે આઝાદી, ન્યાય અને દોસ્તી માટે લડે છે.
- પેરુના પ્રદર્શનકારીઓએ તેની ખોપરીવાળી ટોપી (Skull Hat) ને પોતાના આંદોલનનું પ્રતીક બનાવી લીધું છે.
- રેલીઓમાં યુવાનોના પોસ્ટર, માસ્ક અને ઝંડા પર આ જ નિશાન દેખાઈ રહ્યું છે.
- આ પ્રતીકે આંદોલનને એક સાંસ્કૃતિક સ્વરૂપ આપી દીધું છે. સોશિયલ મીડિયા પર હેશટેગ #LuffyPorLaLibertad (લૂફી ફોર ફ્રીડમ) ટ્રેન્ડ કરી રહ્યું છે.
રાજકીય અસ્થિરતા અને યુવાનોનો ગુસ્સો
પેરુમાં છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં છ રાષ્ટ્રપતિ બદલાઈ ચૂક્યા છે. સતત રાજકીય અસ્થિરતા, વધતો ગુનો અને બેરોજગારીએ યુવાનોમાં ઊંડો અસંતોષ ભર્યો છે. દેશની 27% વસ્તી 18 થી 29 વર્ષની વચ્ચેની છે, એટલે કે એ જ વર્ગ જે હવે સરકાર વિરુદ્ધ રસ્તાઓ પર છે. પ્રદર્શનોમાં હિંસા પણ વધી રહી છે. ગુરુવારે એક યુવકનું મૃત્યુ થયું હતું, જ્યારે 100થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા, જેમાં પોલીસકર્મીઓ અને પત્રકારોનો પણ સમાવેશ થાય છે.
