‘હું આ લાલ રેખાઓથી કંટાળી ગયો છું’: ટ્રમ્પે વ્હાઇટ હાઉસમાં ઝેલેન્સ્કીના લશ્કરી નકશા ફેંક્યા; પુતિનની શરતો સ્વીકારવા દબાણ, યુક્રેનનો નાશ થવાની ચેતવણી
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સ્કી વચ્ચે વ્હાઇટ હાઉસમાં યોજાયેલી તાજેતરની બેઠક આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણ માટે અત્યાર સુધીની સૌથી વિવાદાસ્પદ અને તણાવપૂર્ણ ઘટનાઓમાંની એક બની ગઈ છે. ફાઇનાન્સિયલ ટાઇમ્સ (FT) ના એક ચોંકાવનારા અહેવાલ મુજબ, બંધ બારણે યોજાયેલી આ વાતચીત દલીલમાંથી શરૂ થઈને બૂમો પાડવા સુધી પહોંચી ગઈ હતી, જેમાં ટ્રમ્પે ઝેલેન્સ્કી પર યુદ્ધ રોકવા માટે રશિયન શરતો સ્વીકારવા માટે આક્રમક દબાણ કર્યું હતું.
અહેવાલમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ટ્રમ્પે ઝેલેન્સ્કીના લશ્કરી નકશાને નકારી કાઢ્યા હતા અને તેમને સ્પષ્ટપણે ચેતવણી આપી હતી:”જો પુતિન ઇચ્છે તો તે તમને નષ્ટ કરી શકે છે, કારણ કે તેઓ ખૂબ શક્તિશાળી છે. યુક્રેનને ડોનબાસ ક્ષેત્ર રશિયાને સોંપી દેવું જોઈએ.”
ટ્રમ્પના આ વલણથી યુક્રેનિયન પ્રતિનિધિમંડળ નિરાશ થયું હતું અને અમેરિકા અને યુક્રેન વચ્ચેના સંબંધો ફરી એકવાર તણાવપૂર્ણ બન્યા હતા.
ટ્રમ્પે યુદ્ધને ‘ખાસ ઓપરેશન’ ગણાવ્યું અને નકશા ફેંક્યા
ટ્રમ્પનું ઝેલેન્સ્કી પ્રત્યેનું આ વલણ ગુરુવારે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથેના તેમના ફોન કોલ બાદ આવ્યું હતું. સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ, ટ્રમ્પે સમગ્ર બેઠક દરમિયાન વારંવાર પુતિનની ભાષાનો પડઘો પાડ્યો હતો.
“લાલ રેખાઓથી કંટાળી ગયો”: યુક્રેનિયન પ્રતિનિધિઓ જ્યારે પરિસ્થિતિ અને તેમની લશ્કરી વ્યૂહરચના સમજાવી રહ્યા હતા, ત્યારે ટ્રમ્પે બધી દલીલોને ફગાવી દીધી. તેમણે ગુસ્સામાં યુક્રેનિયન સૈન્ય પર લશ્કરી નકશા ફેંક્યા હતા અને કહ્યું હતું કે, “હું આ લાલ રેખાઓથી કંટાળી ગયો છું.”
યુદ્ધનું સ્વરૂપ: ટ્રમ્પે યુક્રેન યુદ્ધને ‘ખાસ ઓપરેશન’ ગણાવ્યું હતું, જે રશિયા દ્વારા યુક્રેન પરના આક્રમણ માટે ઉપયોગમાં લેવાતો શબ્દ છે. તેમણે કહ્યું કે આ કોઈ વાસ્તવિક યુદ્ધ નહોતું.
પુતિને ટ્રમ્પને યુક્રેન માટે એક નવો યુદ્ધવિરામ પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો છે, જેમાં યુક્રેનને ડોનબાસ ક્ષેત્ર રશિયાને સોંપી દેવું જોઈએ, જ્યારે ખેરસન અને ઝાપોરિઝ્ઝિયાના કેટલાક ભાગો યુક્રેન પાસે જ રહેશે. જોકે, યુક્રેને આ પ્રસ્તાવને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યો છે અને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે તેની સાર્વભૌમત્વ અને સરહદો કોઈપણ કિંમતે બદલી શકાતી નથી.
ઝેલેન્સ્કીની નારાજગી અને લશ્કરી સહાય પર મર્યાદા
ઝેલેન્સ્કીએ બેઠકમાં નિશ્ચિતપણે કહ્યું કે યુક્રેન તેની સ્વતંત્રતા માટે છેલ્લા શ્વાસ સુધી લડશે. જોકે, ટ્રમ્પે યુક્રેન પર દબાણ લાવવા માટે વ્યૂહાત્મક પગલાં લીધા.
ટોમહોક મિસાઇલોનો ઇનકાર: ટ્રમ્પે લશ્કરી સહાય મર્યાદિત કરીને અને લાંબા અંતરની ટોમહોક મિસાઇલો નો પુરવઠો બંધ કરવાનો નિર્ણય લઈને પ્રતિક્રિયા આપી. યુક્રેન આ મિસાઇલોને પુતિનને વાટાઘાટોના ટેબલ પર લાવવા માટે ગેમ ચેન્જર માને છે.
ઉપરાષ્ટ્રપતિની ટીકા: રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, આ બેઠક ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રમાં આંતરિક મતભેદોને પણ ઉજાગર કરે છે. ઉપરાષ્ટ્રપતિ જે.ડી. વાન્સે ઝેલેન્સ્કી પર કૃતજ્ઞતાના અભાવનો આરોપ લગાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે યુક્રેનને યુએસ સમર્થન માટે વધુ આભારી રહેવું જોઈએ.
યુરોપની ચિંતાઓ અને બદલાતા વૈશ્વિક સમીકરણો
ફાઇનાન્શિયલ ટાઇમ્સે જણાવ્યું છે કે યુરોપિયન નેતાઓ ટ્રમ્પના આ વલણથી ભારે ચિંતિત છે. જો અમેરિકા રશિયાની તરફેણમાં ઝુકાવશે, તો તે માત્ર યુક્રેનનું મનોબળ જ નહીં પરંતુ યુરોપિયન યુનિયનની વ્યૂહાત્મક એકતાને પણ નબળી પાડશે.
ઝેલેન્સ્કીનો જવાબ: ઝેલેન્સ્કીએ રવિવારે (૧૯ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૫) એક પ્રેસ સ્ટેટમેન્ટ બહાર પાડીને ટ્રમ્પના દબાણનો જવાબ આપ્યો. તેમણે કહ્યું કે, “શાંતિ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે બધા લોકશાહી દેશો એકતામાં રહે.” તેમણે અમેરિકા અને G7 દેશોને રશિયા સામે નિર્ણાયક પગલાં લેવા અપીલ કરી.
ટ્રમ્પનો આત્મવિશ્વાસ: તેના જવાબમાં, ટ્રમ્પે ફોક્સ ન્યૂઝ સાથેની મુલાકાતમાં કહ્યું, “પુતિને કંઈક હાંસલ કર્યું છે, તેમણે અમુક પ્રદેશ જીતી લીધો છે. મને વિશ્વાસ છે કે હવે આપણે શાંતિ પુનઃસ્થાપિત કરીશું.”
આ ઘટનાક્રમ વચ્ચે, ટ્રમ્પ અને પુતિન આગામી બે અઠવાડિયામાં હંગેરીના બુડાપેસ્ટમાં નવી બેઠક યોજવા સંમત થયા છે. યુક્રેન અને તેના પશ્ચિમી સાથીઓ ભયભીત છે કે આ બેઠક યુક્રેનને તેના પ્રદેશો ગુમાવવાની ફરજ પાડતા શાંતિ સોદા તરફ દોરી શકે છે.
