EC Meeting Today: વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની પસંદગી સમિતિ ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂકને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે ગુરુવારે બપોરે બેઠક કરશે. બાદમાં, પસંદગી સમિતિની ભલામણના આધારે, પ્રમુખ દ્રૌપદી મુર્મુ ચૂંટણી પંચ (ECI)માં બે સભ્યોની નિમણૂક કરશે. અગાઉ બુધવારે સાંજે કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલની આગેવાની હેઠળની સર્ચ કમિટીએ આ માટે પાંચ ઉમેદવારોની પેનલ તૈયાર કરવા માટે બેઠક કરી હતી, એમ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
કાયદો ત્રણ સભ્યોની પસંદગી સમિતિને એવી વ્યક્તિની નિમણૂક કરવાની સત્તા આપે છે કે જેને સર્ચ કમિટી દ્વારા પસંદ કરવામાં આવી ન હોય. 14 ફેબ્રુઆરીએ અનુપ ચંદ્ર પાંડે ચૂંટણી કમિશનરના પદ પરથી નિવૃત્ત થયા. આ પછી અરુણ ગોયલે પણ ચૂંટણી કમિશનર પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું. તેમના રાજીનામાની સૂચના 9 માર્ચે બહાર પાડવામાં આવી હતી. ત્યારથી આયોગમાં આ બે જગ્યાઓ ખાલી છે.
બે ચૂંટણી કમિશનરની જગ્યાઓ ખાલી પડતાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) રાજીવ કુમાર ચૂંટણી પંચના એકમાત્ર સભ્ય તરીકે બાકી છે. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક અંગેનો નવો કાયદો અમલમાં આવે તે પહેલાં ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂકની ભલામણ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. પરંપરા મુજબ સૌથી વરિષ્ઠ વ્યક્તિને મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
અગાઉ આયોગમાં માત્ર મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર હતા
બંધારણના અનુચ્છેદ 324 ની કલમ 2 જણાવે છે કે ચૂંટણી પંચમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરો (જો કોઈ હોય તો)નો સમાવેશ થાય છે જે રાષ્ટ્રપતિ સમયાંતરે નક્કી કરી શકે છે. ચૂંટણી પંચ પાસે અગાઉ એક જ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર હતા. પરંતુ હાલમાં તેમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને બે ચૂંટણી કમિશનરનો સમાવેશ થાય છે.
1989માં પ્રથમ વખત બે કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી
16 ઓક્ટોબર 1989ના રોજ પ્રથમ વખત બે વધારાના કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. પરંતુ તેમનો કાર્યકાળ 1 જાન્યુઆરી 1990 સુધી ચાલ્યો હતો. બાદમાં 1 ઓક્ટોબર, 1993ના રોજ બે વધારાના ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. બહુ-સદસ્ય ચૂંટણી પંચનો ખ્યાલ ત્યારથી અમલમાં છે, જેમાં બહુમતી મત દ્વારા નિર્ણય લેવામાં આવે છે.
પસંદગી સમિતિમાં કોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે
પસંદગી સમિતિના અધ્યક્ષ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી છે. તેના સભ્ય તરીકે કેન્દ્રીય મંત્રી અને લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા અધીર રંજન ચૌધરી છે. ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક રાષ્ટ્રપતિ કરશે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે બે નવા ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક એક જ દિવસે અથવા બીજા દિવસે થઈ શકે છે.
