NCERTનો મોટો નિર્ણય, હવે શાળાઓમાં ભણાવાશે આયુર્વેદ, શાળાઓનો અભ્યાસક્રમ બદલાશે
NCERT એ ધોરણ 6 થી 8 ની વિજ્ઞાનની (Science) પુસ્તકોમાં આયુર્વેદ સાથે સંબંધિત પ્રકરણોનો સમાવેશ કર્યો છે. આ પગલું NEP 2020 હેઠળ ભારતીય જ્ઞાન પરંપરાને આધુનિક શિક્ષણ સાથે જોડવાની દિશામાં લેવામાં આવ્યું છે.
શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં એક મહત્ત્વનું પગલું ભરતા રાષ્ટ્રીય શૈક્ષણિક અનુસંધાન અને તાલીમ પરિષદ (NCERT) એ ધોરણ 6 થી 8 સુધીના વિજ્ઞાનના પુસ્તકોમાં આયુર્વેદ સાથે જોડાયેલા પ્રકરણોનો સમાવેશ કર્યો છે. આ પરિવર્તન રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP) 2020 હેઠળ ભારતીય જ્ઞાન પરંપરાને આધુનિક શિક્ષણ સાથે જોડવાના ઉદ્દેશ્યથી કરવામાં આવ્યું છે. આ પહેલથી વિદ્યાર્થીઓને વિજ્ઞાનની સાથે-સાથે આરોગ્ય, પોષણ અને પર્યાવરણીય સંતુલનને ભારતીય દૃષ્ટિકોણથી સમજવાની તક મળશે.
વિજ્ઞાનમાં આયુર્વેદની નવી ઝલક
NCERTના ડાયરેક્ટર દિનેશ પ્રસાદ સકલાની અનુસાર, આ બદલાવનો ઉદ્દેશ્ય વિદ્યાર્થીઓને વૈજ્ઞાનિક જ્ઞાનની સાથે શારીરિક અને માનસિક કલ્યાણના સિદ્ધાંતોથી પણ જોડવાનો છે.
- ધોરણ 6 ના વિજ્ઞાનના પુસ્તકમાં આયુર્વેદના 20 ગુણો જેવા મૂળ સિદ્ધાંતો ઉમેરવામાં આવ્યા છે.
- જ્યારે, ધોરણ 8 માં ‘આયુર્વેદ: શરીર, મન અને પર્યાવરણનું સંતુલન’ શીર્ષક સાથે નવું પ્રકરણ ઉમેરવામાં આવ્યું છે, જેમાં દિનચર્યા અને મોસમી જીવનશૈલી જેવા વિષયો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે.
ઉચ્ચ શિક્ષણમાં પણ વધશે વ્યાપ
આયુર્વેદને માત્ર સ્કૂલ લેવલ સુધી સીમિત ન રાખતા, UGC (યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન) અને આયુષ મંત્રાલય મળીને તેને કૉલેજ અને યુનિવર્સિટી શિક્ષણમાં પણ સામેલ કરવા માટે વિશેષ મૉડ્યુલ તૈયાર કરી રહ્યા છે. આયુષ મંત્રી પ્રતાપરાવ જાધવ અનુસાર, એલોપેથી અને આયુષ બંને પ્રણાલીઓ એકબીજાની પૂરક છે અને મળીને ઇન્ટિગ્રેટેડ હેલ્થકેર મૉડલ તૈયાર કરી શકે છે. આ પહેલથી વિદ્યાર્થીઓને પરંપરાગત ભારતીય ચિકિત્સા પ્રણાલીની ઊંડાઈ સમજવાનો મોકો મળશે.
ભારતીય જ્ઞાન પરંપરા સાથે જોડાયેલું શિક્ષણ
NEP 2020 નો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય શિક્ષણને ભારતીય જ્ઞાન પરંપરા સાથે જોડવાનો છે. વિજ્ઞાનના અભ્યાસક્રમમાં આયુર્વેદનો સમાવેશ કરવાથી વિદ્યાર્થીઓમાં ન માત્ર પ્રાચીન ભારતીય વિજ્ઞાન પ્રત્યે સન્માન વધશે, પરંતુ તે આરોગ્ય પ્રત્યે જાગૃત અને જવાબદાર નાગરિક પણ બનશે. આ બદલાવ આધુનિક એડવાન્સ શિક્ષણ અને પરંપરાગત જ્ઞાન વચ્ચે સેતુનું કાર્ય કરશે.
