Amla Farming in Pushkar: આમળાની ખેતીથી પુષ્કરના ખેડૂત બન્યા આત્મનિર્ભર — નવી પેઢી માટે પ્રેરણારૂપ કહાની
Amla Farming in Pushkar: રાજસ્થાનના અજમેર જિલ્લામાં આવેલું પુષ્કર માત્ર ધાર્મિક અને પર્યટન નગરી નથી, પરંતુ હવે તે કૃષિ વિકાસનું પ્રતીક બની ગયું છે. અહીંની ઉપજાઉ જમીન અને અનુકૂળ હવામાનને કારણે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં Amla Farming in Pushkar ઝડપથી વિકસી રહી છે. પુષ્કર આસપાસના ગામો — ગનાહેડા, તિલોરિયા અને બુઢાની — આમળાની ખેતી માટે જાણીતા બન્યા છે.
અનુકૂળ હવામાન અને જમીનની વિશેષતા
પુષ્કર વિસ્તારની લૂઝ લોમ માટી અને સૂકા-ઉષ્ણ હવામાન આમળાના છોડ માટે આદર્શ માનવામાં આવે છે. આ છોડને ઓછી સિંચાઈની જરૂર હોય છે અને તાપમાનમાં ફેરફારને સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ કારણસર, પરંપરાગત અનાજ પાકોની સાથે હવે ખેડૂતો મોટા પાયે આમળાના બાગ લગાવી રહ્યા છે.
મૂલ્યવર્ધનથી વધતી આવક
અહીંના ખેડૂતો માત્ર ફળ વેચતા નથી, પરંતુ તેઓ મુરબ્બા, કેન્ડી, જ્યુસ અને પાઉડર જેવા ઉત્પાદનો બનાવી મૂલ્યવર્ધન કરી રહ્યા છે. આથી તેમનો નફો 3 થી 4 ગણા સુધી વધ્યો છે. સરકારની સહાય યોજનાઓ અને કૃષિ વિભાગના માર્ગદર્શનથી ઘણા ખેડૂતો હવે ડ્રિપ સિંચાઈ અને આધુનિક ટેકનિકો અપનાવી રહ્યા છે, જેના પરિણામે ઉત્પાદન અને ગુણવત્તા બંનેમાં સુધારો થયો છે.
લાંબા ગાળાની આવકનો પાક
પુષ્કરના ખેડૂત રામકેશ મીણા જણાવે છે કે આમળાનો છોડ એકવાર વાવી દેવામાં આવે તો તે 25 થી 30 વર્ષ સુધી સતત ફળ આપે છે. એટલે ખેડૂતોને લાંબા ગાળે સ્થિર આવક પ્રાપ્ત થાય છે. વધુમાં, આમળાની બજારમાં વર્ષભર માંગ રહે છે, જેથી કોઈ સીઝનલ જોખમ રહેતું નથી.
ખેતી સાથે પર્યટનનો સમન્વય
રામકેશ મીણાના જણાવ્યા મુજબ, પુષ્કર આવતા દેશ-વિદેશના પર્યટકો આમળાના બગીચાઓ જોઈને આનંદ અનુભવે છે અને સ્મૃતિરૂપે ફોટોગ્રાફી કરે છે. આથી ખેતી સાથે ગ્રામીણ પર્યટન (Rural Tourism)નું સંયોજન પણ થઈ રહ્યું છે, જે ખેડૂતો માટે વધારાની આવકનો સ્ત્રોત બની રહ્યું છે.
ગામડાંમાં રોજગારના નવા અવસર
આમળાની ખેતીના કારણે પુષ્કરના યુવાનોને પ્રોસેસિંગ યુનિટ, પેકેજિંગ અને માર્કેટિંગ જેવા ક્ષેત્રોમાં રોજગાર મળી રહ્યો છે. આ રીતે Amla Farming in Pushkarએ ખેડૂતોને આર્થિક રીતે મજબૂત બનાવ્યા છે અને ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં વિકાસની નવી લહેર ફૂંકી છે.
પુષ્કરની ધરતી આજે માત્ર આધ્યાત્મિક શક્તિનું નહીં પરંતુ કૃષિ આત્મનિર્ભરતાનું પ્રતીક બની ગઈ છે. Amla Farming in Pushkarએ સાબિત કર્યું છે કે કુદરતી સંસાધનોનો યોગ્ય ઉપયોગ કરીને પણ ગ્રામ્ય અર્થતંત્રમાં સમૃદ્ધિ લાવી શકાય છે.
