Chronic Johne’s disease in cattle: પશુપાલકો માટે ચેતવણી: જીર્ણ જીવાણું અતિસાર રોગથી સાવચેત રહો
Chronic Johne’s disease in cattle: આજના સમયમાં પશુપાલન એક સફળ અને નફાકારક વ્યવસાય બની ગયો છે. અનેક લોકો દૂધ ઉત્પાદન, પ્રજનન (બ્રીડિંગ) અને પશુઓના વેચાણ દ્વારા લાખો રૂપિયાની આવક મેળવી રહ્યા છે. પરંતુ સાથે સાથે પશુઓના આરોગ્યની કાળજી લેવી એટલી જ અગત્યની છે. કારણ કે નાના રોગો ઉપચારથી સાજા થઈ જાય છે, જ્યારે કેટલાક રોગો એવા હોય છે, જેના માટે કોઈ અસરકારક દવા ઉપલબ્ધ નથી.
જીર્ણ જીવાણું અતિસાર શું છે?
પશુઓમાં જોવા મળતો એક ગંભીર બેક્ટેરિયલ રોગ છે — જીર્ણ જીવાણું અતિસાર, જેને વૈજ્ઞાનિક રીતે જ્હોન્સનો રોગ (Johne’s Disease) કહેવામાં આવે છે. આ રોગ ધીરે ધીરે પશુના શરીરને નબળું બનાવે છે, જેનાથી પશુનું વજન ઘટવા લાગે છે અને તે સતત પાતળું થતું જાય છે.
આ રોગમાં પશુને સતત ઝાડા રહે છે અને તેની તંદુરસ્તી ઝડપથી બગડે છે. અનેકવાર દવા અથવા ઉપચાર કર્યા બાદ પણ કોઈ ખાસ સુધારો દેખાતો નથી. ડૉક્ટરો મુજબ આ રોગ માટે કોઈ નિશ્ચિત સારવાર ઉપલબ્ધ નથી, એટલે સાવચેતી જ એકમાત્ર ઉપાય છે.
રોગની ઓળખ અને લક્ષણો
આ રોગના મુખ્ય લક્ષણો નીચે મુજબ છે:
પશુનું શરીર બોટલ જેવું દેખાવું
સતત ઝાડા રહેવા
ખોરાક ઓછો લેવો
શરીરનું વજન ઘટી જવું
દૂધ ઉત્પાદન ઘટી જવું
આવા લક્ષણો જોતા જ તરત લેબોરેટરી ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ જેથી રોગની પુષ્ટિ થઈ શકે.
રોગથી બચવા માટેની તકેદારીઓ
આ રોગના ફેલાવાને રોકવા માટે કેટલીક મહત્વની તકેદારીઓ અપનાવવી જોઈએ:
નવું પશુ ખરીદતાં પહેલાં ટેસ્ટ કરાવો: કોઈ પણ નવું પશુ લાવતા પહેલાં જ્હોન્સ રોગ માટે લેબ ટેસ્ટ કરાવવી ફરજિયાત છે.
રોગિષ્ટ પશુને અલગ રાખો: જો ખેતરમાં કોઈ પશુમાં રોગના લક્ષણો દેખાય, તો તેને તાત્કાલિક અન્ય પશુઓથી અલગ રાખો.
સ્વચ્છતા અને સફાઈ જાળવો: પશુઓની ખોરાકની જગ્યાઓ અને પાણીના વાસણો સ્વચ્છ રાખો જેથી જીવાણુઓ ન ફેલાય.
નિયમિત આરોગ્ય તપાસ: સમયાંતરે પશુ ડોક્ટર દ્વારા ચેકઅપ કરાવવો જરૂરી છે.
જીર્ણ જીવાણું અતિસાર રોગ સામાન્ય દેખાતો હોવા છતાં અત્યંત જોખમી છે, કારણ કે તેનો ઉપચાર શક્ય નથી. તેથી દરેક પશુપાલકે પોતાના પશુઓની ખરીદી, સંભાળ અને આરોગ્યની તપાસમાં ખાસ સાવચેત રહેવું જોઈએ. સમયસર ટેસ્ટ અને નિષ્ણાતની સલાહ લઈને જ રોગને રોકી શકાય છે અને તમારા પશુધનને સુરક્ષિત રાખી શકાય છે.
