PM મોદીનો ‘પડોશી પહેલા’ મંત્ર: ૧૧ વર્ષમાં ચોથો ભૂટાન પ્રવાસ
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આજે બે દિવસની ભૂટાન યાત્રા માટે રવાના થયા છે. છેલ્લા ૧૧ વર્ષમાં આ તેમનો ચોથો ભૂટાન પ્રવાસ છે, જે ભારત અને ભૂટાન વચ્ચેની મૈત્રી અને ભાગીદારીને વધુ મજબૂત કરવાના ઉદ્દેશથી થઈ રહ્યો છે.
વડાપ્રધાન મોદીએ રવાના થતા પહેલાં પોતાના સત્તાવાર ‘X’ (ટ્વિટર) એકાઉન્ટ પર આ પ્રવાસની માહિતી આપી હતી. તેમણે લખ્યું કે આ મુલાકાત ભારત-ભૂટાનના સંબંધોને નવી ઊર્જા પ્રદાન કરશે.
છેલ્લા ૧૧ વર્ષમાં મોદીનો આ ચોથો ભૂટાન પ્રવાસ બંને દેશોના મજબૂત સંબંધોનું પ્રતીક છે. આવો જાણીએ કે ભૂટાન ભારત માટે કેમ મહત્વનું છે અને આ પ્રવાસનો મુખ્ય એજન્ડા શું છે.
ભૂટાનના રાજા સાથે મુલાકાત અને ઊર્જા ભાગીદારી પર ભાર
ભૂટાન પહોંચ્યા બાદ વડાપ્રધાન મોદી ભૂટાનના રાજા, ચોથા રાજા (Fourth Druk Gyalpo) અને વડાપ્રધાન ત્શેરિંગ તોબગે સાથે મુલાકાત કરશે. આ દરમિયાન દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવવા પર ચર્ચા થશે.
આ યાત્રાનું એક મુખ્ય આકર્ષણ પુનાત્સંગછૂ-૨ જળવિદ્યુત પરિયોજના (Punatsangchhu-II Hydropower Project)નું ઉદ્ઘાટન છે. આ પ્રોજેક્ટને ભારત-ભૂટાનની ઊર્જા ભાગીદારીને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જનાર માનવામાં આવે છે.
ભૂટાનના ચોથા રાજાનો ૭૦મો જન્મદિવસ
વડાપ્રધાન મોદીનો આ પ્રવાસ એવા સમયે થઈ રહ્યો છે, જ્યારે ભૂટાન પોતાના ચોથા રાજાનો ૭૦મો જન્મદિવસ ઉજવી રહ્યું છે. PM મોદીએ પોતાના સંદેશમાં કહ્યું કે ભૂટાન સાથેના ભારતના સંબંધો વિશ્વાસ, સમજણ અને સદભાવના પર આધારિત છે, જે ભારતની પાડોશી નીતિનું આદર્શ ઉદાહરણ છે. ભારત તરફથી આ સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક સંબંધને વધુ ગાઢ બનાવવાની અપેક્ષા છે.
- સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક સંબંધ: બંને દેશો બૌદ્ધ ધર્મ સાથે જોડાયેલા છે. ભારતમાં ભગવાન બુદ્ધના અવશેષો (પીપરહવા રિલિક્સ) ભૂટાન મોકલવામાં આવ્યા છે. ભૂટાનના લોકો ભારતીય ટીવી, ફિલ્મો, ખાણી-પીણી અને કપડાંને પસંદ કરે છે. ભારતીય નાગરિકો પાસપોર્ટ અને વિઝા વિના ભૂટાનની મુલાકાત લઈ શકે છે.
ગ્લોબલ પીસ પ્રેયર ફેસ્ટિવલમાં પણ ભાગ લેશે
ભારતના ભૂટાન ખાતેના રાજદૂત સંદીપ આર્યના જણાવ્યા મુજબ, PM મોદી આ પ્રવાસ દરમિયાન ચાલી રહેલા ગ્લોબલ પીસ પ્રેયર ફેસ્ટિવલમાં પણ ભાગ લેશે. આ એક આધ્યાત્મિક આયોજન છે, જેમાં વિશ્વ શાંતિ અને માનવતાની ખુશહાલી માટે પ્રાર્થનાઓ કરવામાં આવી રહી છે. ભૂટાન સરકારના મતે આ એક અભૂતપૂર્વ આયોજન છે, અને તેમાં ભારતીય વડાપ્રધાનની ઉપસ્થિતિ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે.
Leaving for Bhutan, where I will attend various programmes. This visit comes at a time when Bhutan is marking the 70th birthday of His Majesty the Fourth King. I will be holding talks with His Majesty the King of Bhutan, His Majesty the Fourth King and Prime Minister Tshering…
— Narendra Modi (@narendramodi) November 11, 2025
ભારત માટે ભૂટાનનું વ્યૂહાત્મક મહત્વ
ભૂટાન ભલે એક નાનો હિમાલયી દેશ હોય, પણ વ્યૂહાત્મક દૃષ્ટિએ ભારત માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. લગભગ ૭.૫ લાખની વસ્તી ધરાવતો આ દેશ ભારત અને ચીન વચ્ચે સ્થિત છે, જે તેને એક બફર ઝોન બનાવે છે.
- ડોકલામ વિવાદ: વર્ષ ૨૦૧૭માં ચીને ભૂટાનના ડોકલામ ક્ષેત્રમાં સડક બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જેને ભારતીય સેનાએ રોક્યો હતો. આ ઘટનાએ દર્શાવ્યું કે ભૂટાન ભારતની સુરક્ષા નીતિમાં કેટલું અગત્યનું છે.
- ઊર્જા અને અર્થતંત્ર: ભૂટાનની ૭૫% વીજળી હાઇડ્રો પાવર પ્રોજેક્ટ્સમાંથી આવે છે, જેમાંથી મોટાભાગની વીજળી તે ભારતને વેચે છે. આનાથી ભૂટાનની ૮૦% વિદેશી આવક થાય છે.
- વૈશ્વિક સમર્થન: આ ઉપરાંત, ભૂટાન સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં ભારતની કાયમી સદસ્યતાનું પણ સમર્થન કરે છે.
