જ્યારે પણ વૃંદાવન જાઓ, આ 5 મંદિરોની મુલાકાત જરૂર લો
વૃંદાવન, જેને ‘પાંચ હજાર મંદિરોનું શહેર’ પણ કહેવામાં આવે છે, તે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની અનંત લીલાઓની ભૂમિ છે. અહીંની હવામાં રાધા-કૃષ્ણના પ્રેમ અને ભક્તિનો વાસ છે. વર્ષભર, દેશના ખૂણે-ખૂણેથી અને વિદેશોમાંથી પણ લાખો ભક્તો અહીંના મંદિરોમાં દર્શન કરવા માટે આવે છે.
દરેક મંદિર સાથે પોતાની અનોખી માન્યતાઓ, પ્રાચીન ઇતિહાસ અને આધ્યાત્મિક વાર્તાઓ જોડાયેલી છે. વૃંદાવનના મંદિરોમાં પ્રવેશ કર્યા પછી તમને એક અદ્ભુત આધ્યાત્મિક શાંતિ અને સુકૂનનો અનુભવ થશે. જો તમે વૃંદાવનની યાત્રાનું આયોજન કરી રહ્યા છો, તો તમારે અહીં આપેલા ૫ સૌથી પ્રસિદ્ધ, પ્રાચીન અને ઐતિહાસિક મંદિરોને તમારી યાત્રા સૂચિમાં અચૂક સામેલ કરવા જોઈએ, જેથી તમારી યાત્રા પૂર્ણ થાય.
૧. શ્રી મદન મોહન મંદિર (Shri Madan Mohan Temple)
- પ્રાચીનતા: મદન મોહન મંદિર વૃંદાવનના સૌથી પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક છે અને તેને ‘છ ગોસ્વામી મંદિરો’માં ગણવામાં આવે છે.
નિર્માણ: આ મંદિરનું નિર્માણ સન ૧૫૮૦માં કરવામાં આવ્યું હતું.
ઇતિહાસ અને વિશેષતા:
આ મંદિરની સ્થાપના શ્રી સનાતન ગોસ્વામીએ કરી હતી.
આ મંદિર યમુના નદીના કિનારે કાલીદહ ઘાટ નજીક એક ટેકરા પર આવેલું છે.
મુઘલ શાસક ઔરંગઝેબના આક્રમણ દરમિયાન, મૂળ વિગ્રહને નષ્ટ થવાથી બચાવવા માટે, તેને રાજસ્થાનના કરોલી લઈ જવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં આજે પણ તેની પૂજા થાય છે. વૃંદાવનમાં હાલનો વિગ્રહ તેની જ પ્રતિકૃતિ છે.
માન્યતા: કહેવાય છે કે આ મંદિરના દર્શન કર્યા વિના વૃંદાવનની યાત્રા અધૂરી ગણાય છે.
૨. શ્રી રાધા રમણ મંદિર (Shri Radha Raman Temple)
- સ્વરૂપ: આ પ્રસિદ્ધ મંદિર ભગવાન કૃષ્ણના રાધા રમણ સ્વરૂપને સમર્પિત છે. ‘રાધા રમણ’નો અર્થ છે, ‘રાધાને આનંદ આપનાર શ્રી કૃષ્ણ’.
નિર્માણ: આ મંદિરની સ્થાપના સન ૧૫૪૨માં ગોપાલ ભટ્ટ ગોસ્વામીએ કરી હતી.
વિશેષતા:
આ મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે અહીં ભગવાન કૃષ્ણની મૂર્તિ સ્વયં પ્રગટ (સ્વયંભૂ) થઈ છે. આ વિગ્રહ શાલિગ્રામ શિલામાંથી પ્રગટ થયો હોવાનું માનવામાં આવે છે.
અહીં રાધા રાણીની કોઈ મૂર્તિ નથી, પરંતુ કૃષ્ણની જમણી બાજુના સિંહાસન પર રાધા રાણીનો મુગટ રાખવામાં આવે છે, જે તેમની હાજરી દર્શાવે છે.
આ મંદિર વૃંદાવનના પ્રાચીનતમ મંદિરોમાં સામેલ છે અને અહીં આજે પણ અગ્નિહોત્ર કરવામાં આવે છે.
૩. શ્રી ગોવિંદ દેવજી મંદિર (Shri Govind Dev Ji Temple)
- પ્રાચીનતા અને ભવ્યતા: ગોવિંદ દેવજી મંદિર તેની વિશાળતા, અદ્ભુત સ્થાપત્ય કલા અને પ્રાચીનતા માટે જાણીતું છે.
નિર્માણ: આ ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ સન ૧૫૯૦માં જયપુરના રાજા માન સિંહ દ્વારા કરાવવામાં આવ્યું હતું.
ઇતિહાસ:
આ મંદિર મૂળરૂપે સાત માળનું હતું, જે તે સમયની સ્થાપત્ય કલાનું ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ હતું.
મુઘલ શાસક ઔરંગઝેબે આ મંદિરને ઘણું નુકસાન પહોંચાડ્યું. આક્રમણ દરમિયાન, ભક્તો દ્વારા મૂળ વિગ્રહને સુરક્ષિત રીતે જયપુર ખસેડવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં આજે પણ તેની પૂજા થાય છે.
આજે વૃંદાવનમાં જે મંદિર છે, તે તેની મૂળ ભવ્યતાનો એક અંશ માત્ર છે, પરંતુ તેની વાસ્તુકલા આજે પણ ભક્તોને મંત્રમુગ્ધ કરી દે છે.
૪. શ્રી ગોપીનાથજી મંદિર (Shri Gopinath Ji Temple)
- સ્વરૂપ: શ્રી ગોપીનાથજી મંદિર પણ વૃંદાવનના પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક છે, જે ગૌડીય વૈષ્ણવ સંપ્રદાય માટે વિશેષ મહત્ત્વ ધરાવે છે.
વિશેષતા:
આ મંદિરની સ્થાપના શ્રી મધુ પંડિત ગોસ્વામીએ કરી હતી.
આ મંદિર ચૈતન્ય મહાપ્રભુના અનુયાયીઓ માટે અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
મૂળરૂપે આ મંદિર પણ મુઘલોના આક્રમણ દરમિયાન ક્ષતિગ્રસ્ત થયું હતું, જેના પછી તેની મૂર્તિઓને જયપુર લઈ જવામાં આવી હતી અને બાદમાં વૃંદાવનમાં એક નવા સંકુલનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું.
આ પ્રાચીન મંદિરમાં જઈને ભક્તોને એક અલગ જ આધ્યાત્મિકતાનો અનુભવ થાય છે.
૫. શ્રી રાધા દામોદરજી મંદિર (Shri Radha Damodar Ji Temple)
- પ્રાચીનતા: રાધા દામોદરજી મંદિરનું નામ વૃંદાવનના પ્રાચીનતમ અને પવિત્રતમ મંદિરોની સૂચિમાં સામેલ છે.
વિશેષતા:
આ મંદિર વૃંદાવનના સાત ગોસ્વામી મંદિરોમાંનું એક છે.
તેની સ્થાપના શ્રી રૂપ ગોસ્વામીએ કરી હતી અને તેને શ્રી જીવ ગોસ્વામીને સેવા માટે સોંપવામાં આવ્યું હતું.
આ મંદિરમાં આજે પણ એક નાનકડી ગિરિરાજ શિલા (ગોવર્ધન પર્વતનો એક ટુકડો) હાજર છે, જેના પર ભગવાન કૃષ્ણના પગના નિશાન (ફુટપ્રિન્ટ્સ) હોવાની માન્યતા છે. આ શિલાના દર્શન માત્રથી ગોવર્ધન પરિક્રમાનું ફળ મળે છે.
જ્યારે પણ તમે વૃંદાવન જવાની યોજના બનાવો, તો આ પ્રાચીન અને ઐતિહાસિક મંદિરોના દર્શન કરીને ત્યાંની આધ્યાત્મિક ઊર્જાને તમારી યાત્રાનો ભાગ બનાવવાનું ભૂલશો નહીં.
