શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતા: પ્રાચીન ઉપદેશ, આજના યુગ માટે મહત્વપૂર્ણ
સનાતન ધર્મમાં હાજર તમામ ગ્રંથોમાં શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાને એક શ્રેષ્ઠ ગ્રંથ તરીકે જોવામાં આવે છે. આમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ દ્વારા દ્વાપર યુગમાં અપાયેલા સૈદ્ધાંતિક ઉપદેશોને આજના યુગમાં પણ તેટલા જ મહત્વ અને સુસંગતતા સાથે માનવામાં આવે છે. ગીતાના ઉપદેશો લોકોને જીવન જીવવાની કળા શીખવે છે, તેથી તેને માત્ર ભારતમાં જ નહીં પણ વિદેશોમાં પણ ખૂબ મહત્વ આપવામાં આવે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે જે વ્યક્તિ આ ગ્રંથને એકવાર વાંચી લે છે અને તેની ઊંડાઈને સમજી જાય છે, તે જીવનના દરેક પાસામાં સકારાત્મક અને સાચો માર્ગ પસંદ કરવાની ક્ષમતા રાખે છે.
શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતામાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે મનુષ્યના 3 એવા મુખ્ય અવગુણો (ખરાબ આદતો) વિશે જણાવ્યું છે, જેના કારણે વ્યક્તિ ક્યારેય સફળ થઈ શકતો નથી અને હંમેશાં દુઃખ ભોગવે છે.
1. અતિશય લગાવ (આસક્તિ)
ગીતામાં શ્રીકૃષ્ણે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે જ્યારે કોઈ મનુષ્ય કોઈપણ વસ્તુ, વિચાર કે વ્યક્તિ સાથે જરૂર કરતાં વધારે જોડાણ (આસક્તિ) રાખે છે, ત્યારે આપણી બધી ઊર્જા અને ધ્યાન તે જ બાબતમાં લાગેલું રહે છે.
સફળતામાં અવરોધ: આ આસક્તિની સ્થિતિમાં આપણે આપણા લક્ષ્યથી ભટકી જઈએ છીએ. આપણે જીવનના મૂળ ઉદ્દેશ્યને ભૂલીને અન્ય કાર્યોમાં આપણો સમય અને મગજ વાપરીએ છીએ. આ જ કારણ આપણી સફળતામાં સૌથી મોટો અવરોધ બને છે અને આપણે નિષ્ફળ રહીએ છીએ.
શ્રીકૃષ્ણનો ઉપદેશ: આસક્તિથી મુક્ત થવા માટે, આપણે તે વસ્તુઓથી દૂર રહેવું પડશે, જેની સાથે આપણે અત્યંત જોડાઈ ગયા છીએ. શ્રીકૃષ્ણનો સંદેશ છે કે કર્મ કરો, પણ ફળ અને લગાવથી મુક્ત રહો.
2. ઘમંડ (અહંકાર)
શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતામાં શ્રીકૃષ્ણ કહે છે કે ઘમંડ અથવા અહંકાર વ્યક્તિને વિનાશ તરફ લઈ જાય છે અને તે તેની બુદ્ધિને પણ દૂષિત કરી દે છે.
સામાજિક અને વ્યક્તિગત નુકસાન: ઘમંડને કારણે વ્યક્તિ ક્યારેય કોઈની સાથે સારા અને મધુર સંબંધો બાંધી શકતો નથી. આવા લોકો ક્યારેય પોતાની ભૂલો સ્વીકારતા નથી, જે તેમના માટે ખૂબ ઘાતક હોય છે. કારણ કે જ્યાં સુધી વ્યક્તિ પોતાની ભૂલ સ્વીકારશે નહીં, ત્યાં સુધી તે તેને સુધારવામાં પણ નિષ્ફળ રહેશે.
પતનનું કારણ: મનુષ્યમાં ઘમંડનું હોવું તેને પતન અને નાશ તરફ લઈ જાય છે, જેનાથી તે ક્યારેય સફળ બની શકતો નથી. તેથી, શ્રીકૃષ્ણ ચેતવણી આપે છે કે ક્યારેય ઘમંડ ન કરવો અને નમ્રતા અપનાવવી.
3. આળસ (અકર્મણ્યતા)
આળસ એક એવો અવગુણ છે જે વ્યક્તિને ક્યારેય આગળ વધવા દેતો નથી.
નિષ્ફળતાનું સીધું કારણ: આળસુ વ્યક્તિ દરરોજ પોતાનું કામ કાલ પર ટાળે છે, અને આ જ આદત તેના નિષ્ફળ થવાનું કારણ બની જાય છે.
સુખથી દૂર: ભગવદ્ગીતામાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે જણાવ્યું છે કે આળસ વ્યક્તિને ક્યારેય સફળ થવા દેતું નથી, કારણ કે આળસુ વ્યક્તિ માત્ર આરામ કરવા માંગે છે અને તે દરેક કામ કરવામાં કતરાય છે. પરંતુ સફળતા તો પરિશ્રમ કરનારને મળે છે, કારણ કે તે સમયસર કામ કરી શકે છે.
ઉપદેશ: ગીતામાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે કહ્યું છે કે આળસુ વ્યક્તિને ક્યારેય સુખ મળી શકતું નથી. તેથી, આળસનો ત્યાગ કરીને કર્મઠતા સાથે આગળ વધવું જોઈએ.
આ ત્રણેય અવગુણો (અતિ આસક્તિ, ઘમંડ અને આળસ)નો ત્યાગ કરીને, જે મનુષ્ય કર્મઠતા, નમ્રતા અને અનાસક્તિનો માર્ગ અપનાવે છે, તે જ જીવનમાં વાસ્તવિક સફળતા અને સુખ પ્રાપ્ત કરે છે.
