શિયાળામાં સુરતમાં મળતી વિશિષ્ટ પરંપરાગત વાનગીઓ
સુરત શહેર હંમેશા સ્વાદપ્રિય લોકોના ઉત્સાહથી ભરેલું રહે છે, અને શિયાળો શરૂ થતાં જ સુરતીઓનું મન જાણે મોસમી વાનગીઓ તરફ આકર્ષાય છે. શહેરના વિવિધ વિસ્તારોમાં એવી અનેક પરંપરાગત વાનગીઓ તૈયાર થાય છે જે માત્ર સ્વાદમાં જ નહીં પણ શરીરને પૌષ્ટિકતા આપવાના ગુણોથી પણ સમૃદ્ધ હોય છે. શિયાળાના ઠંડા હવામાનમાં ખવાતી આ વાનગીઓ સુરતી સંસ્કૃતિનો અગત્યનો ભાગ ગણાય છે અને દરેક વર્ષ નવા ઉત્સાહ સાથે લોકો તેનો સ્વાદ માણવા ઉત્સુક રહે છે.
ઊંધિયું: શિયાળાનું વિશેષ પરંપરાગત ભોજન
ઊંધિયું દક્ષિણ ગુજરાતની સૌથી જાણીતી અને લોકપ્રિય શિયાળાની વાનગી છે, જેમાં બટાકા, રતાળુ, તાજી પાપડી, તુવેરના દાણા તથા અનેક મોસમી શાકભાજીનું મિશ્રણ થાય છે. પરંપરાગત રીતે માટીના માટલામાં ધીમે તાપે બનાવાતું આ ભોજન તેની અનોખી સુગંધ અને મસાલાના સ્વાદ માટે પ્રસિદ્ધ છે. ઘણા સ્વાદ રસિયાઓ ગરમાગરમ ઊંધિયું જલેબી સાથે માણે છે, જે એક અનોખો અનુભવ આપે છે. સુરતના અનેક વિસ્તારોમાં ઊંધિયું સરળતાથી મળે છે, પરંતુ અડાજણ અને અલથાણ વિસ્તારનું ઊંધિયું ખાસ વખાણાય છે.
ઉંબાડિયું: ધીમા તાપે રાંધાતું મોસમી ખાસ ભોજન
ઉંબાડિયું દેખાવ અને મિશ્રણમાં ઊંધિયાં જેવી જ વાનગી છે, પરંતુ તેની રચનાની રીત તેને વિશેષ બનાવે છે. આ વાનગી જમીનમાં ખાડો કરીને, પાન અને માટીથી ઢાંકી ધીમા તાપે રાંધવામાં આવે છે, જેના કારણે એને અનોખો સુગંધિત સ્મોકી સ્વાદ મળે છે. ઉંબાડિયું મસાલેદાર સ્વાદ માટે જાણીતું છે અને ભાત કે છાસ સાથે ખાસ જામે છે. નવસારીના ઉંબાડિયા તો પ્રસિદ્ધ છે જ, પરંતુ સુરતના અલથાણ વિસ્તારમાં મળતું ઉંબાડિયું પણ સ્વાદપ્રેમીઓને ખાસ આકર્ષે છે.
પોંક અને પોંકવડા: સુરતની શિયાળાની ઓળખ
પોંક એટલે નરમ લીલા જવારા, જે ફક્ત શિયાળાના થોડાક મહિનાઓ જ ઉપલબ્ધ હોય છે અને સુરતના રસિયાઓ માટે આનંદમય ઉપહાર સમાન છે. પોંક સાથે વિવિધ પ્રકારની સેવનો ઉપયોગ થાય છે, જેમાં લીલા લસણની સેવ, મીઠી સેવ તથા મસાલાવાળી સેવનો સમાવેશ થાય છે. પોંક વડા હળવા મસાલા અને ચોખાના લોટથી બને છે અને ખૂબ જ કરકરા લાગે છે. હજીરા અને અડાજણ વિસ્તારમાં શિયાળામાં પોંકના ખાસ સ્ટોલો જોવા મળે છે, જેમાં અડાજણ સરદાર બ્રિજની નીચે તો અનોખી પોંક નગરી બની જાય છે. પોંક સાથે “ચિલ્લા”, “ઘુઘરા” અને “પોંક ભેલ” જેવી વાનગીઓ પણ ખાસ લોકપ્રિય છે.
સાલમપાક અને ખજૂરપાક: શિયાળાની પૌષ્ટિક મિઠાઈઓ
શિયાળામાં શરીરને તાકાત આપે એવી મિઠાઈઓમાં સાલમપાક અને ખજૂરપાકનું વિશેષ સ્થાન છે. સાલમપાકમાં ગુંદર, ઘી, બદામ, અખરોટ તથા વિવિધ ઔષધીય ઘટકોનો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે ખજૂરપાકમાં ખજૂરના પૌષ્ટિક મિશ્રણ સાથે સુકા મેવાં ઉમેરાય છે. આ બંને મિઠાઈઓ સ્વાદમાં ઉત્તમ હોવા ઉપરાંત શરીરને ઉર્જા અને ગરમાવો આપે છે. નાનપુરા વિસ્તારમાં વિવિધ પ્રકારના પાક સરળતાથી મળે છે, તેમજ ઘણી ગૃહિણીઓ ઘરેથી આ મિઠાઈઓ બનાવી વેચાણ કરતી જોવા મળે છે.
જલેબી–રબડી: શિયાળાની સવારોનું મનપસંદ મીઠાશ ભર્યું જોડાણ
સુરત શહેરમાં શિયાળાની સવાર કે સાંજ જલેબી–રબડી વગર અધૂરી ગણાય છે. કરકરા જલેબીનો મીઠો સ્વાદ અને ઠંડી રબડીની મૃદુ મીઠાશ સાથે મળીને અદ્ભુત અનુભવ આપે છે. પાલ વિસ્તારના ફૂડ ઝોનમાં મળતી જલેબી–રબડી ખાસ પ્રસિદ્ધ છે અને શિયાળામાં લોકો લાંબી લાઈનોમાં ઉભા રહી તેનો સ્વાદ માણતા જોવા મળે છે.
