Mahabharat Katha: યુધિષ્ઠિરના અંતિમ સંસ્કાર કેમ ન થયા, અન્ય પાંડવોનું શું થયું
મહાભારત કથા: મહાભારતમાં યુધિષ્ઠિર એકમાત્ર એવા હતા જેમનો ક્યારેય અંતિમ સંસ્કાર થયો ન હતો. આનું કારણ શું હતું?
Mahabharat Katha: મહાભારતમાં ઘણી બધી ઘટનાઓ બની જે સંપૂર્ણપણે અલગ હતી. જ્યારે યુધિષ્ઠિરે એક દિવસ હસ્તિનાપુરમાં નિર્ણય કર્યો કે તે રાજ્ય છોડી દેશે અને તેના ભાઈઓ અને દ્રૌપદી સાથે હિમાલય પર ચઢીને સ્વર્ગમાં જશે, ત્યારે તેઓ બધા નીકળી પડ્યા. આ માર્ગમાં યુધિષ્ઠિર અને દ્રૌપદી સિવાય તેના તમામ ભાઈઓ પડી ગયા અને માર્ગમાં જ મૃત્યુ પામ્યા. પરંતુ થયું એવું કે યુધિષ્ઠિરના અંતિમ સંસ્કાર ક્યારેય થયા ન હતા.
તેનું રહસ્ય શું હતું? વિશ્વભરના તમામ ધર્મના લોકો મૃત્યુ પછી તેમના પરિવારના સભ્યોની અંતિમ વિધિ કરે છે, તો યુધિષ્ઠિર તેનાથી કેવી રીતે વંચિત રહ્યા? વાસ્તવમાં આની પણ એક વાર્તા છે. જ્યારે બધા પાંડવો રસ્તામાં ચઢવા લાગ્યા ત્યારે તેમને લાગતું હતું કે તેઓ તેમના શરીર સાથે સ્વર્ગમાં પહોંચી જશે પરંતુ આવું થયું. દરેક પાંડવના કેટલાક પાપ હતા જેના કારણે તે રસ્તામાં પડીને મરતો રહ્યો.
પછી યુધિષ્ઠિર સ્વર્ગના દ્વારે પહોંચ્યા.
Mahabharat Katha: માત્ર યુધિષ્ઠિર અને તેની સાથે એક કૂતરો (જે ધર્મરાજાનું સ્વરૂપ હતું) અંત સુધી તેમની યાત્રા ચાલુ રાખે છે. આમ કરીને યુધિષ્ઠિર સ્વર્ગના દ્વાર સુધી પહોંચી ગયા. ત્યાં તેઓ ઈન્દ્રને મળ્યા, જેઓ તેમના રથ પર સવાર થઈને ત્યાં આવ્યા હતા. તેમણે યુધિષ્ઠિર જીવતા હતા ત્યારે તેમની સાથે સ્વર્ગમાં જવા માટે આમંત્રણ આપ્યું. શરત માત્ર એટલી હતી કે તેઓએ કૂતરાને છોડવો પડશે.
તો પછી તેઓ સ્વર્ગમાં કેવી રીતે પહોંચ્યા?
યુધિષ્ઠિરે કુતરા (ધર્મરાજા) વિના સ્વર્ગમાં જવાની ના પાડી. પછી ઈન્દ્રએ તેમની વાત સ્વીકારવી પડી. તે જ સમયે તેની સાથે ચાલતો કૂતરો ધર્મરાજના વાસ્તવિક સ્વરૂપમાં આવ્યો. આ પછી યુધિષ્ઠિર શારીરિક રીતે સ્વર્ગમાં પહોંચ્યા. જો કે, એવું કહેવાય છે કે શારીરિક રીતે સ્વર્ગમાં પહોંચ્યા પછી પણ, તેમનું શરીર દૈવી સ્વરૂપમાં બદલાઈ ગયું.
બાકીના પાંડવોના અંતિમ સંસ્કાર કેવી રીતે કરવામાં આવ્યા?
યુધિષ્ઠિર ભૌતિક રીતે સ્વર્ગમાં પ્રવેશ્યા હોવાથી. તેઓ ક્યારેય મૃત્યુ પામ્યા ન હતા અને તેથી તેમના અંતિમ સંસ્કાર પણ કરવામાં આવ્યા ન હતા. આ દૃષ્ટિકોણથી, તે એકમાત્ર વ્યક્તિ હતા જે પૃથ્વી પર મૃત્યુ પામ્યા ન હતા. આ કારણોસર તેમના અંતિમ સંસ્કાર ક્યારેય કરવામાં આવ્યા ન હતા. તેથી, બાકીના પાંડવોના અંતિમ સંસ્કાર કેવી રીતે કરવામાં આવ્યા અને કોણે કર્યા, તે હજુ પણ એક રહસ્ય છે.
આ હજુ પણ એક રહસ્ય છે
મહાભારતમાં દ્રૌપદી અને પાંડવોના અંતિમ સંસ્કાર એક રહસ્ય સમાન છે. યુધિષ્ઠિર, તેના બાકીના ભાઈઓ અને દ્રૌપદીના મૃતદેહોનું શું થયું તે ક્યાંય સ્પષ્ટપણે જણાવવામાં આવ્યું નથી. તેમના અંતિમ સંસ્કાર કોણે કર્યા? સ્વરોહણની વાર્તા અનુસાર, તેમના શરીર હિમાલયના દુર્ગમ વિસ્તારોમાં પડ્યા હતા.
દ્રૌપદીનું સૌ પ્રથમ પતન થયું હતું
આરોહણ યાત્રામાં દ્રૌપદી પ્રથમ પડી હતી, ત્યારબાદ અનુક્રમે સહદેવ, નકુલ, અર્જુન અને ભીમ હતા. જ્યારે બધા પાંડવો હિમાલય પર ચઢી રહ્યા હતા ત્યારે એકાએક દ્રૌપદીને ઠોકર પડી. જમીન પર પડ્યો. શું થયું તે જાણીને બધા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. ત્યારે ભીમે યુધિષ્ઠિરને પૂછ્યું કે દ્રૌપદીએ એવું કયું પાપ કર્યું હતું કે તે પડી ગઈ. તેણે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો. ત્યારે યુધિષ્ઠિરે કહ્યું, તેણી અર્જુન પ્રત્યે વિશેષ પક્ષપાત કરતી હતી, તેથી જ તેને આ પાપ મળ્યું.
પછી સહદેવ પડી ગયો
બધા આગળ વધ્યા. થોડી વાર પછી સહદેવ નીચે પડ્યો. ત્યારે ભીમે કહ્યું, માદ્રીપુત્ર સહદેવને ન તો કોઈ પ્રકારનું અભિમાન હતું અને ન તો તેણે ક્યારેય અમારી સેવા કરવામાં કોઈ બેદરકારી કરી, તેથી તે નીચે પડી ગયો. યુધિષ્ઠિરે જવાબ આપ્યો કે સહદેવનું પાપ એ હતું કે તે વિચારતો હતો કે તેના કરતાં વધુ બુદ્ધિશાળી કોઈ નથી.
હવે નકુલનો પડવાનો વારો હતો
એ પછી નકુલ પડી ગયો. ભીમે ફરી પૂછ્યું કે અમારા આ ભાઈ ક્યારેય ધર્મથી વિચલિત થયા નથી. હંમેશા અમારા આદેશનું પાલન કર્યું, તો પછી તે કેમ પડ્યો? હવે યુધિષ્ઠિરે જવાબ આપ્યો, નકુલે વિચાર્યું કે તેના જેવું સુંદર કોઈ નથી. આ કારણે નકુલને તેના કર્મોનું ફળ મળ્યું.
પછી અર્જુને પણ પોતાનો જીવ છોડી દીધો
બાકીના બધા પાંડવોનું હૃદય ક્ષીણ થઈ ગયું. સૌને લાગ્યું કે કોનો વારો ક્યારે આવશે તેની ખબર નથી. હવે માત્ર યુધિષ્ઠિર, અર્જુન અને ભીમ બચ્યા હતા. થોડા સમય પછી અર્જુન નીચે પડી ગયો અને પ્રાણ ત્યજી દીધા.
હવે દુઃખી ભીમે પૂછ્યું- ભાઈ યુધિષ્ઠિર, હવે આવું કેમ થયું? અર્જુન ક્યારેય જૂઠું બોલ્યો નથી, તો પછી આવી સ્થિતિ કેમ થઈ? યુધિષ્ઠિરે કહ્યું, અર્જુન હંમેશા બડાઈ મારતો હતો કે તે એક જ દિવસમાં તમામ શત્રુઓનો નાશ કરી દેશે, પરંતુ તે આવું ક્યારેય ન કરી શક્યો. અભિમાન એ તેનું પાપ હતું. આ સાથે તેણે અન્ય તીરંદાજોનો પણ અનાદર કર્યો હતો. એમ કહીને યુધિષ્ઠિર આગળ વધ્યા.
અંતે ભીમ પડી ગયો
હવે ભીમ પણ જમીન પર પડ્યો. પડતી વખતે તેણે મોટા ભાઈ મહારાજને પૂછ્યું, હું પણ પડ્યો છું. હું હંમેશા તમારો પ્રિય રહ્યો છું. હું આ સ્થિતિમાં કેમ આવ્યો? યુધિષ્ઠિરે કહ્યું, તમે ખૂબ જ ખાતા હતા. તેને હંમેશા તેની શક્તિ પર વધુ પડતો ગર્વ હતો. હવે યુધિષ્ઠિર પાસે માત્ર તેમનો કૂતરો જ બચ્યો હતો.
તો પાંડવોના અંતિમ સંસ્કાર કોણે કર્યા?
યુધિષ્ઠિર સિવાયના પાંડવ ભાઈઓ અને દ્રૌપદીના મૃતદેહો બરફથી ઢંકાયેલ હિમાલય પર પડ્યા હોવાથી, તે દર્શાવે છે કે તેમના મૃતદેહો ત્યાં પ્રકૃતિના હાથમાં છોડી દેવામાં આવ્યા હતા. ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી, એવું માની શકાય છે કે હિમાલય જેવી પવિત્ર ભૂમિમાં તેમનું મૃત્યુ તેમના અંતિમ સંસ્કાર સમાન હતું. એવું પણ શક્ય છે કે તેમના મૃતદેહને કોઈ સ્થાનિક ઋષિ, તપસ્વી અથવા દૂતો દ્વારા અગ્નિસંસ્કાર આપવામાં આવ્યો હોય.
હિમાલયમાં અતિશય ઠંડી અને મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓને કારણે, શક્ય છે કે તેમના મૃતદેહ કુદરતી રીતે બરફમાં ઓગળી ગયા હોય, જે હિમાલયના પ્રદેશની પવિત્રતાને કારણે તેમના અંતિમ સંસ્કાર માનવામાં આવે છે.
