Origin of the word Delhi: ‘દિલ્હી’ નામનું રહસ્ય! શું અર્થ છે? ક્યાંથી આવ્યું? જાણો તેની રસપ્રદ કહાની!
Origin of the word Delhi: આપણી આસપાસ ઘણી બધી એવી વાતો છે, જેના વિશે આપણે બાળપણથી સાંભળતા આવ્યા છીએ. આમાં કેટલાક એવા તથ્યો છે, જેને સાંભળ્યા પછી આપણે અવગણીએ છીએ અને તેનો અર્થ શું છે તેના પર ધ્યાન આપતા નથી. તેવી જ રીતે, દરેક વ્યક્તિ નવી દિલ્હીને ભારતની રાજધાની તરીકે જાણે છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે દિલ્હીને દિલ્હી કેમ કહેવામાં આવે છે?
આપણે બાળપણથી જ રાજધાની દિલ્હીનું નામ સાંભળતા આવ્યા છીએ. આ નામ થોડું અલગ લાગે છે, જેને લોકો દિલના અને દયાળુ લોકો સાથે જોડે છે. શું દિલ્હીનું નામ ખરેખર દયાળુ લોકોના કારણે પડ્યું હતું કે તેનો અર્થ કંઈક બીજો છે? મુઘલો અને પછી અંગ્રેજોએ અહીં આટલા વર્ષો સુધી શાસન કર્યું, પણ તેનું નામ કોઈ મુઘલ સમ્રાટ કે બ્રિટિશ અધિકારીના નામ પરથી કેમ ન રાખવામાં આવ્યું? આજે આપણે તેના વિશે જાણીએ.
‘દિલ્હી’ શબ્દનો અર્થ શું છે?
આ અંગે પણ અલગ અલગ મંતવ્યો છે. સૌથી વધુ સ્વીકૃત મત મુજબ, ઇતિહાસકારો માને છે કે રાજા ઢીલીએ 800 બીસીની આસપાસ દક્ષિણ-પશ્ચિમ દિલ્હીમાં પોતાનું શહેર સ્થાપ્યું હતું. તેમને પ્રેમથી ધિલ્લુ અને દિલુ પણ કહેવામાં આવતા હતા. તેમના નામ પરથી આ શહેરનું નામ દિલ્હી રાખવામાં આવ્યું છે. કુતુબ મિનાર પાછળથી તે જગ્યાએ બનાવવામાં આવ્યો હતો જ્યાં તેમણે આ શહેરની સ્થાપના કરી હતી. તે જ સમયે, કેટલાક ઇતિહાસકારો માને છે કે તોમર વંશના રાજાએ આ સ્થળના દિલ્હી ત્રિકોણ ભાગને જોડીને અનંગપુરનું નિર્માણ કર્યું હતું. પાછળથી, તેને 10 કિલોમીટર આગળ ખસેડવામાં આવ્યું અને તેનું નામ લાલ કોટ રાખવામાં આવ્યું, જે લગભગ સો વર્ષ સુધી રહ્યું. જ્યારે ૧૧૬૪ માં પૃથ્વીરાજ ચૌહાણે અહીં ઘણા કિલ્લા બનાવ્યા અને આ શહેર કિલા રાય પિથોરા તરીકે ઓળખાતું હતું. તે જ સમયે, કેટલાક લોકો એવું પણ માને છે કે દિલ્હી શબ્દ દહલી અથવા દેહલી પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ પ્રવેશદ્વાર થાય છે.
પ્રાચીન નામ ઇન્દ્રપ્રસ્થ હતું
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે દિલ્હીનું પ્રાચીન નામ ઇન્દ્રપ્રસ્થ હતું, જે આજે પણ અહીંના એક વિસ્તારનું નામ છે. આ સ્થળને આ નામ મહાભારત કાળ દરમિયાન મળ્યું, જ્યારે પાંડવોએ ભગવાન કૃષ્ણના નિર્દેશ પર સ્વર્ગના રાજા ઇન્દ્ર અને ભગવાન વિશ્વકર્માની મદદથી તેનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું. ઇન્દ્રના નામ પરથી તેનું નામ ઇન્દ્રપ્રસ્થ પડ્યું. આ પછી, તેનો ઇતિહાસ સીધો રાજા ઢીલીના શાસનકાળથી શરૂ થાય છે, જેને કેટલાક ઇતિહાસકારોના મતે ‘દિલ્હિકા’ કહેવામાં આવતું હતું, જે પાછળથી દિલ્હી બન્યું. તે મધ્યયુગીન કાળના સાત સૌથી મોટા શહેરોમાંનું એક હતું. અંગ્રેજીમાં પણ તેને દિલ્હી કહેવામાં આવે છે, કદાચ દિલ્હીખા નામના કારણે.
