Eknath Shinde મહારાષ્ટ્ર સરકારમાં એકનાથ શિંદેની તાકાત વધી, કોઈપણ ફાઇલને મુખ્યમંત્રી ફડણવીસને મોકલતા પહેલા શિંદે કરશે તેની સંપૂર્ણ તપાસ
Eknath Shinde મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી હલચલ મચી ગઈ છે. વિધાનસભાની ચૂંટણીથી લઈને મંત્રીમંડળના વિસ્તરણ અને તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલા બજેટ સત્ર સુધી, ફક્ત એક જ ચર્ચા ચાલી રહી હતી: શું નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે નારાજ છે? જોકે, શિંદે અને મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે પોતે આ મુદ્દે ઘણી વખત સ્પષ્ટતા આપી હતી. પરંતુ હવે સીએમ ફડણવીસ (દેવેન્દ્ર ફડણવીસ) ના એક મોટા નિર્ણયથી રાજકીય ગલિયારાઓમાં નવી ચર્ચાઓ શરૂ થઈ ગઈ છે.
પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, હવેથી મહારાષ્ટ્રના તમામ વિભાગોની ફાઇલો પહેલા નાયબ મુખ્યમંત્રી અને નાણામંત્રી અજિત પવાર પાસે જશે, અને પછી નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે દ્વારા મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ સુધી પહોંચશે. આ નિર્ણય અંગે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સીએમ ફડણવીસે સરકારમાં એકનાથ શિંદેની સ્થિતિને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે આ પગલું ભર્યું છે. ઉપરાંત, કેબિનેટમાં બંને નાયબ મુખ્યમંત્રીઓને સમાન સત્તા આપવા તરફ આ મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
મહારાષ્ટ્ર સરકારે આદેશ આપ્યો છે કે હવે બધી ફાઇલો મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસને મંજૂરી માટે મોકલતા પહેલા નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેને મોકલવામાં આવશે. રાજ્યના મુખ્ય સચિવ સુજાતા સૌનિકે 18 માર્ચે આ સંદર્ભમાં એક આદેશ જારી કર્યો હતો. આ પગલાનો હેતુ 2023ની સિસ્ટમને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો છે જેમાં ફાઇલ તત્કાલીન નાયબ મુખ્યમંત્રી અજિત પવાર અને ફડણવીસને ચકાસણી માટે મોકલવામાં આવી હતી અને પછી તેને તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી શિંદેને મોકલવામાં આવી હતી.
આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “૨૬ જુલાઈ, ૨૦૨૩ થી, ફાઇલ નાયબ મુખ્યમંત્રી અજિત પવાર તરફથી (તત્કાલીન) નાયબ મુખ્યમંત્રી ફડણવીસ, ત્યારબાદ (તત્કાલીન) મુખ્યમંત્રી શિંદેને મંજૂરી માટે મોકલવામાં આવી હતી.” ૨ જુલાઈ, ૨૦૨૩ ના રોજ રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (NCP) ના ધારાસભ્યો સાથે અજિત પવાર શિંદેની આગેવાની હેઠળની સરકારમાં જોડાયા પછી આ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. ગયા વર્ષે રાજ્યની ચૂંટણીમાં મહાયુતિ (જેમાં ભાજપ, શિંદેની શિવસેના અને પવારની આગેવાની હેઠળની NCPનો સમાવેશ થાય છે) ના વિજય બાદ ફડણવીસ મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે વ્યવસ્થા બદલાઈ ગઈ. બધી ફાઇલો નાણા વિભાગ સંભાળતા નાયબ મુખ્યમંત્રી અજિત પવાર પાસેથી ગૃહ અને શહેરી વિકાસ વિભાગ સંભાળતા નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેને મોકલવામાં આવશે.
તાજેતરના આદેશ મુજબ, શિંદેની મંજૂરી પછી, ફાઇલ ફડણવીસને મોકલવામાં આવશે. મહાયુતિ શાસને નવેમ્બર 2024 માં 288 સભ્યોની રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં જંગી જીત મેળવી અને ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં ફરીથી સરકાર બનાવી. ભાજપને ૧૩૨ બેઠકો, શિવસેનાને ૫૭ બેઠકો અને એનસીપીને ૪૧ બેઠકો મળ્યા બાદ ફડણવીસ મુખ્યમંત્રી બન્યા. ‘મહાયુતિ 2.0’ સત્તામાં આવ્યા પછી, શિંદે અને ફડણવીસ વચ્ચે “શીત યુદ્ધ” શરૂ થવાની અટકળો ચાલી રહી છે. જોકે, બંને નેતાઓએ આ અટકળોને ભારપૂર્વક નકારી કાઢી હતી. કેટલાક જિલ્લાઓના પ્રભારી મંત્રીઓના પદો અંગે મતભેદ રહ્યા છે. શિંદેના વાંધાને પગલે, ફડણવીસે નાસિક અને રાયગઢ જિલ્લાના પ્રભારી મંત્રીઓની નિમણૂક અંગેનો પોતાનો નિર્ણય પાછો ખેંચવો પડ્યો.
રાજ્યના મુખ્ય સચિવ સુજાતા સૌનિકે મંગળવારે આ સંદર્ભમાં એક સત્તાવાર આદેશ જારી કર્યો. જ્યારે એકનાથ શિંદે મુખ્યમંત્રી હતા, ત્યારે તેમણે તમામ સરકારી ફાઇલો પહેલા તત્કાલીન નાયબ મુખ્યમંત્રી અને ગૃહમંત્રી, કાયદા અને ન્યાય મંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસને મોકલવાનો આદેશ જારી કર્યો હતો અને પછી તેમને તેમની પાસે લાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આ વ્યવસ્થાને કારણે, દરેક નાના-મોટા નિર્ણયમાં ફડણવીસની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ રહી. પરંતુ જ્યારે તેઓ પોતે મુખ્યમંત્રી બન્યા, ત્યારે બે નાયબ મુખ્યમંત્રીઓ – એકનાથ શિંદે અને અજિત પવારની સત્તાઓ અંગે પરિસ્થિતિ સ્પષ્ટ નહોતી.
અત્યાર સુધી, નાણા અને આયોજન મંત્રી તરીકે, વિવિધ વિભાગોની ફાઇલો અજિત પવાર પાસે આવતી હતી અને સીધી મુખ્યમંત્રીને મોકલવામાં આવતી હતી. તે જ સમયે, શિંદે પાસે શહેરી વિકાસ અને ગૃહનિર્માણ વિભાગની ફાઇલો પણ અજિત પવાર દ્વારા મુખ્યમંત્રી સુધી પહોંચી. પરંતુ હવે નવા નિર્ણય હેઠળ, અજિત પવાર પાસે આવતી બધી સરકારી ફાઇલો પહેલા એકનાથ શિંદે પાસે જશે અને પછી અંતિમ નિર્ણય માટે મુખ્યમંત્રી ફડણવીસ પાસે મોકલવામાં આવશે.
મંત્રીમંડળમાં સંતુલન કે કંઈક…
આ પરિવર્તન પાછળ રાજકીય સમીકરણોનું ઊંડું ગણિત પણ જોવા મળી રહ્યું છે. એવી ચર્ચા છે કે આ નિર્ણય અજિત પવારના વધતા પ્રભાવને ઘટાડવાનો સીધો પ્રયાસ છે. કારણ કે આ ફેરફાર સાથે, વહીવટી નિર્ણયોમાં એકનાથ શિંદેની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ બની જશે. જોકે, આ નિર્ણયને બે નાયબ મુખ્યમંત્રીઓ વચ્ચે સંતુલન બનાવવાના પ્રયાસ તરીકે પણ જોવામાં આવી રહ્યો છે.
