Supreme Court: અનામત ટ્રેનના ડબ્બા જેવી બની ગઈ, જે લોકો ચઢ્યા છે તેઓ ઇચ્છતા નથી કે અન્ય લોકો ડબ્બામાં ચઢે: સુપ્રીમ કોર્ટનું મોટું નિવેદન

Supreme Court  અનામત ટ્રેનના ડબ્બા જેવી બની ગઈ, જે લોકો ચઢ્યા છે તેઓ ઇચ્છતા નથી કે અન્ય લોકો ડબ્બામાં ચઢે: સુપ્રીમ કોર્ટનું મોટું નિવેદન

Supreme Court  સુપ્રીમ કોર્ટના વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશ અને ભારતના ભાવિ મુખ્ય ન્યાયાધીશ, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે અનામત પ્રણાલી અંગે એક મહત્વપૂર્ણ ટિપ્પણી કરી. મહારાષ્ટ્રમાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓમાં અન્ય પછાત વર્ગો (OBC) માટે અનામત સંબંધિત કેસની સુનાવણી કરતી વખતે, તેમણે કહ્યું કે, દેશમાં અનામત હવે ટ્રેનના ડબ્બા જેવી બની ગઈ છે, જે લોકો ડબ્બામાં ચઢ્યા છે તેઓ ઇચ્છતા નથી કે અન્ય લોકો તેમાં ચઢે.

ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે વધુમાં કહ્યું કે સામાજિક, રાજકીય અથવા આર્થિક રીતે પછાત વર્ગોને ઓળખવાની જવાબદારી સરકારોની છે. તેમણે કહ્યું કે અનામતનો લાભ ફક્ત થોડા પરિવારો અને જૂથોને જ મળી રહ્યો છે. શું બાકીના વંચિત લોકોને આનો લાભ ન ​​મળવો જોઈએ?

મહારાષ્ટ્રમાં સ્થાનિક ચૂંટણીઓ કેમ બંધ કરવામાં આવી?

મહારાષ્ટ્રમાં 2016-17 થી સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ યોજાઈ નથી. આનું મુખ્ય કારણ OBC અનામત અંગે ચાલી રહેલી કાનૂની લડાઈ છે.2021માં સુપ્રીમ કોર્ટે મહારાષ્ટ્ર સરકારના 27 ટકા OBC અનામત વટહુકમને રદ કર્યો અને ત્રણ-પાંખિયાવાળી કસોટી નક્કી કરી:
1. ઓબીસીના સામાજિક પછાતપણાની વર્તમાન અને સખત ડેટા-આધારિત તપાસ માટે એક સમર્પિત કમિશન બનાવવું.
2. કમિશનની ભલામણોના આધારે દરેક સ્થાનિક સંસ્થામાં અનામતની ટકાવારી નક્કી કરવી.
૩ કુલ અનામત (SC/ST/OBC) 50% થી વધુ ન હોવી જોઈએ.
માહિતી સંગ્રહ અને કાનૂની અવરોધોને કારણે ચૂંટણી પ્રક્રિયા અટકી ગઈ છે.અરજદારોની દલીલો
વરિષ્ઠ વકીલ ઇન્દિરા જયસિંહે કોર્ટમાં દલીલ કરી હતી કે રાજ્ય સરકાર પાસે પહેલાથી જ OBC ની ઓળખ સંબંધિત ડેટા છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ સ્થાનિક ચૂંટણીઓ માટે થઈ રહ્યો નથી. તેમણે આરોપ લગાવ્યો કે રાજ્ય સરકાર પોતાના મનપસંદ અધિકારીઓ દ્વારા સ્થાનિક સંસ્થાઓને મનસ્વી રીતે ચલાવી રહી છે.

વરિષ્ઠ વકીલ ગોપાલ શંકરનારાયણને કહ્યું કે OBC શ્રેણીમાં પણ, રાજકીય રીતે પછાત અને સામાજિક રીતે પછાત વર્ગોની ઓળખ થવી જોઈએ જેથી અનામતના સાચા લાભો મેળવી શકાય.

‘ટ્રેન ડબ્બા’ ની સરખામણી પહેલા પણ કરાઈ
તમને જણાવી દઈએ કે જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ, જે આ મહિનાના અંતમાં ભારતના આગામી મુખ્ય ન્યાયાધીશ બનવા જઈ રહ્યા છે, તેમણે પણ તેમના એક નિર્ણયમાં આ જ સરખામણી કરી હતી. તેમણે SC/ST શ્રેણીઓના પેટા-વર્ગીકરણને વાજબી ઠેરવ્યું હતું અને કહ્યું હતું કે જે લોકો એક સમયે રાષ્ટ્રપતિની યાદીમાં સામેલ હતા, તેઓ હવે બીજાઓને તેમાં સામેલ કરવા માંગતા નથી, જેમ ટ્રેનના
જનરલ ડબ્બામાં પ્રવેશતા મુસાફરો અન્ય લોકોને પ્રવેશતા અટકાવે છે.

જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી પર મહત્વપૂર્ણ ટિપ્પણી
આ ટિપ્પણી એવા સમયે આવી છે જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે આગામી વસ્તી ગણતરીમાં જાતિના ડેટાનો સમાવેશ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ભાજપ અને તેના સાથી પક્ષોનું કહેવું છે કે આ પગલાથી વંચિત વર્ગોને ઓળખવામાં મદદ મળશે અને તેમને અનામત જેવી યોજનાઓનો સંપૂર્ણ લાભ મળશે તેની ખાતરી કરવામાં મદદ મળશે. વિપક્ષ લાંબા સમયથી જાતિગત વસ્તી ગણતરીની માંગ કરી રહ્યો હતો.