Namo Shri scheme : માતૃત્વ માટે આશીર્વાદ સમાન ‘નમો શ્રી યોજના’: ગુજરાત સરકારે એક વર્ષમાં 4 લાખ માતાઓને આપ્યા ₹222 કરોડ
Namo Shri scheme : વિશ્વ માતૃત્વ દિવસના પાવન અવસરે ગુજરાત સરકારે મહિલાઓના આરોગ્ય અને પોષણ માટે શરૂ કરેલી મહત્વકાંક્ષી યોજના – નમો શ્રી યોજના – હવે માતાઓ માટે સચોટ આશીર્વાદ બની છે. રાજ્ય આરોગ્ય વિભાગ દ્વારા આપવામાં આવેલી તાજી માહિતી મુજબ, છેલ્લા એક વર્ષમાં રાજ્યભરમાં આશરે 6 લાખ મહિલાઓએ યોજનામાં નોંધણી કરી છે, અને તેમાંના 4 લાખથી વધુ લાભાર્થીઓને કુલ ₹222 કરોડની નાણાકીય સહાય આપી દેવામાં આવી છે.
નમો શ્રી યોજના શું છે?
આ યોજના ખાસ કરીને પ્રથમ અને બીજી વખત ગર્ભવતી થયેલી મહિલાઓ માટે રચાઈ છે, જે તેમને આરોગ્યસંભાળ, સમયસર તબીબી તપાસ અને પોષણ માટેની સહાય પહોંચાડે છે. આ સહાય તબક્કાવાર ઉપલબ્ધ કરવામાં આવે છે, જેથી માતાનું સ્વાસ્થ્ય પણ સુધરે અને નવજાત બાળક પણ તંદુરસ્ત જન્મે.
પ્રથમ ગર્ભાવસ્થાની સહાય:
નોંધણી સમયે: ₹5,000 (રાજ્ય સરકાર ₹2,000 + કેન્દ્ર સરકાર ₹3,000)
છ મહિના બાદ: ₹2,000 (રાજ્ય સરકાર)
પ્રસૂતિ બાદ: ₹3,000 (રાજ્ય સરકાર)
14 અઠવાડિયાની રસીકરણ બાદ: ₹2,000 (કેન્દ્ર સરકાર)
બીજી ગર્ભાવસ્થા માટે સહાય:
નોંધણી સમયે: ₹2,000
છ મહિના બાદ: ₹3,000
પ્રસૂતિ બાદ: ₹6,000
નવજાતના લિંગ આધારે:
છોકરી માટે સહાય કેન્દ્ર સરકારથી
છોકરા માટે સહાય રાજ્ય સરકારથી
રસીકરણ પછી: ₹1,000 (રાજ્ય સરકાર)
આ તમામ રકમ સિધા મહિલા ના બેંક ખાતામાં જમા કરવામાં આવે છે, જેનું લાભ નાણાકીય રીતે પણ સશક્તિકરણ તરફ દોરી જાય છે.
માતૃત્વ દિવસ 2025ની થીમ અને તેનું મહત્વ
2025 માટે આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃત્વ દિવસની થીમ છે – “Mothers: The Backbone of the Family”, જે દર્શાવે છે કે માતા એ માત્ર એક વ્યક્તિ નથી, પણ આખા પરિવારનું આધીનસ્તંભ છે. આવા દિવસે ગુજરાત સરકારની નમો શ્રી જેવી યોજના માતાઓના યોગદાનને માન આપતી અને તેમનું આરોગ્ય જાળવતી આદર્શ પહેલ તરીકે સામે આવે છે.
રાજ્યમાં માતૃત્વ સેવાઓમાં નોંધપાત્ર સુધારો
નમો શ્રી ઉપરાંત, રાજ્યમાં SUMAN, JSY, PMMVY, ખિલખિલાટ જેવી અનેક યોજનાઓ ચાલે છે, જે સ્ત્રીઓને આરોગ્ય ચકાસણી, રસીકરણ અને કાઉન્સેલિંગ જેવી સવિનય સેવાઓ પૂરી પાડે છે.
ગણનાપ્રમાણે, માતૃત્વ મૃત્યુ દર (MMR) 2011-13 દરમિયાન 112 હતો, જે 2020 સુધીમાં ઘટીને માત્ર 57 રહ્યો છે – એટલે કે લગભગ 50%નો ઘટાડો. આ દર્શાવે છે કે યોજનાઓ માત્ર પેપર પર નહીં રહી, પરંતુ મેદાનમાં અસરકારક રીતે અમલમાં આવી છે.
સંચિત સફળતાઓ અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે ગુજરાતની આગવી ઓળખ
ગુજરાતે દર વર્ષે 14 લાખથી વધુ સગર્ભા સ્ત્રીઓને આરોગ્ય સેવા પહોંચાડવાનું લક્ષ્ય સાકાર કર્યું છે અને આજે રાજ્યમાં 99.97% સંસ્થાકીય પ્રસૂતિનો દર નોંધાયો છે – જે સમગ્ર દેશમાં ગુજરાતને એક પ્રેરણાત્મક મોડેલ તરીકે રજૂ કરે છે.
સંદેશ સ્પષ્ટ છે:
જ્યારે સરકારો જવાબદારીપૂર્વક આરોગ્ય અને પોષણ જેવી મૂળભૂત જરૂરિયાતોને સરખી રીતે પહોંચી વળે છે, ત્યારે લાખો માતાઓના જીવનમાં સુંદર પરિવર્તન આવે છે. ‘નમો શ્રી’ યોજના એ માત્ર સહાય નથી – એ માતૃત્વ માટે ગુજરાત સરકાર દ્વારા અપાયેલું આશીર્વાદ છે.
