Career after 12th Science in Agriculture: વિજ્ઞાન પ્રવાહના વિદ્યાર્થીઓ કૃષિ ક્ષેત્રે કારકિર્દી બનાવી શકશો – મહત્વપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા
Career after 12th Science in Agriculture: ગુજરાતમાં કૃષિ અને પશુપાલન ક્ષેત્રે વિકાસ માટે યુવાનોનો સક્રિય ભાગ આવશ્યક છે. ખાસ કરીને ધોરણ 10 અને 12 પૂરા કરેલા વિધાર્થીઓ માટે કૃષિ સંલગ્ન વિવિધ અભ્યાસક્રમો ઉપલબ્ધ છે, જે દ્વારા તેઓ માત્ર ખેતી અને પશુપાલન જ નહીં, પરંતુ આધુનિક ટેકનોલોજી, બાગાયત, ફૂડ ટેકનોલોજી અને વધુ ક્ષેત્રોમાં પણ તજજ્ઞ બની શકે છે. આ અભ્યાસક્રમોથી વિધાર્થીઓને સારી નોકરીઓ મળે છે અને તેઓ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં રોજગારી સર્જીને શહેરી દિશામાં રહેતી ભલામણ ઘટાડવામાં સહાયરૂપ થાય છે.
સરદાર કૃષિનગર દાંતીવાડા કૃષિ યુનિવર્સિટી હેઠળ ધોરણ 12 વિજ્ઞાન પાસ વિધાર્થીઓ માટે ઉપલબ્ધ અભ્યાસક્રમો:
B.Sc. કૃષિ (Agriculture):
ચાર વર્ષનો અભ્યાસક્રમ, જે ગુજરાતમાં 11 સ્થળે ઉપલબ્ધ છે અને સરદાર કૃષિનગર, થરાદ અને ભચાઉ ખાતે પણ ચલાવાય છે. આ અભ્યાસક્રમ બાદ વિધાર્થીઓ કૃષિ ક્ષેત્રે ખેતરવિજ્ઞાન, પશુપાલન, કૃષિ સંશોધન, ખાતર અને બીજ ઉત્પાદન જેવી નોકરીઓ મેળવી શકે છે. સાથે જ એગ્રી એન્ટરપ્રેન્યોર તરીકે ગ્રીન હાઉસ, મધમાખી પાલન, વર્મીકમ્પોસ્ટ, કોન્ટ્રાક્ટ ફાર્મિંગ જેવા વ્યવસાય શરૂ કરી શકે છે.
B.Sc. બાગાયત (Horticulture):
આ અભ્યાસક્રમ ચાર વર્ષનો છે અને રાજ્યમાં ચાર જગ્યાએ ચાલે છે, જેમાં એક સરદાર કૃષિનગર યુનિવર્સિટીમાં પણ છે. બાગાયત ક્ષેત્રે શાકભાજી, ફળફૂલની ખેતી સાથે લૅન્ડસ્કેપિંગ, નર્સરી વ્યવસાય અને ગ્રીન હાઉસના કામોનો સમાવેશ થાય છે. ઉપરાંત, વિદેશમાં માંગ વધતા મસાલા પાકોનું કોન્ટ્રાક્ટ ફાર્મિંગ પણ આ ક્ષેત્રે સફળ કારકિર્દી બનાવી શકે છે.
B.Tech બાયોટેકનોલોજી:
ચાર વર્ષનો સ્નાતક અભ્યાસક્રમ છે. આમાં પાકોની નવી જાતોના વિકાસ અને વધુ ઉત્પાદન માટે બાયોટેકનોલોજી અને ટીસ્યુકલ્ચરનો ઉપયોગ શીખવાડવામાં આવે છે. તે ખેતીમાં આધુનિક વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓ લાવવા માટે ખૂબ જરૂરી છે.
B.Tech કૃષિ ઈજનેરીંગ અને રીન્યુએબલ એનર્જી:
આ અભ્યાસક્રમોમાં ખેતીની મશીનરી અને ટેકનોલોજી સાથે સૂર્ય અને પવન ઉર્જા જેવા નવીન ક્ષેત્રોનો અભ્યાસ થાય છે. રાજ્ય અને રાષ્ટ્રની મહત્વની કંપનીઓમાં આ ક્ષેત્રોના સ્નાતકોની માંગ સતત વધતી જાય છે.
B.Tech ફૂડ ટેકનોલોજી:
આ અભ્યાસક્રમ લોકોના ખોરાકની ગુણવત્તા અને પ્રોસેસિંગ માટે મહત્વનો છે. ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને મૂલ્યવર્ધનથી સંબંધિત ઉદ્યોગોમાં આ સ્નાતકોને સારી નોકરીઓ મળે છે.
B.Sc (Hons) ફૂડ ન્યુટ્રીશન અને કોમ્યુનિટી સાયન્સ:
આ અભ્યાસક્રમોથી વિધાર્થી હોસ્પિટલોમાં ડાયેટીશિયન તરીકે, એન.જી.ઓ. અને સામાજિક ક્ષેત્રમાં કામ કરી શકે છે.
સ્નાતક પછી આગળ વધવાની શક્યતાઓ:
આ અભ્યાસક્રમો પછી અનુસ્નાતક (માસ્ટર) કરવાના વિકલ્પો પણ ખુલ્લા રહે છે. MSc, M.Tech અને PhD દ્વારા સંશોધન કે શિક્ષણ ક્ષેત્રે આગળ વધીને વૈજ્ઞાનિક કે પ્રોફેસર બની શકાય છે. સાથે જ આ ક્ષેત્રોમાં સરકારી, અર્ધસરકારી અને ખાનગી ક્ષેત્રમાં રોજગારીની અનેક તકઓ ઉપલબ્ધ છે.
કૃષિ ઉદ્યોગમાં સ્વચાલિતતા અને ટેક્નોલોજી:
આજના સમયમાં ખેડૂતોને ટેક્નોલોજીના ઉપયોગથી વધુ ઉત્પાદન અને નફો મેળવવો છે. એટલે યુવાનોને ખેડૂતોની મદદ માટે આધુનિક કૃષિ, ડ્રીપ સિંચાઈ, મશીનરી ઉપયોગ અને નવા ઉદ્યોગ શરૂ કરવાનું જરૃરિયાત છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા કૃષિ અભ્યાસક્રમોને વ્યાવસાયિક કોર્ષ તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી છે અને બેંકો દ્વારા નાની વ્યાજદરની લોન સુવિધાઓ પણ ઉપલબ્ધ છે.
સાંસ્કૃતિક અને રમતગમતની તકો:
યુનિવર્સિટીઓમાં અભ્યાસ સાથે રમતગમત, NCC, NSS અને વિવિધ સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓ પણ છે, જે વિદ્યાર્થીઓને સર્વાંગી વિકાસ માટે ઉત્તમ માહોલ આપે છે.
ધોરણ 12 પછી વિજ્ઞાન પ્રવાહના વિદ્યાર્થીઓ માટે કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોમાં ભવિષ્ય તેજસ્વી અને સ્વતંત્ર બને માટે અનેક અભ્યાસક્રમ અને રોજગારીના માર્ગ ખુલ્લા છે. આ ક્ષેત્રમાં અભ્યાસ કરીને તેઓ માત્ર પોતાનું જ નહીં, દેશના ગ્રામ્ય અને કૃષિ વિકાસનું પણ યોગદાન આપી શકે છે.
આ બધી માહિતી ધ્યાનમાં રાખીને હવે સમય છે કે યુવાનો આ નવી તકને ઓળખીને કૃષિ સંલગ્ન અભ્યાસક્રમોમાં જોડાય અને સ્વપ્ન સાકાર કરે.
